Της Αγγελικής Κόκκαλη,
1389: Γεννήθηκε ο Κόζιμο ο Πρεσβύτερος, Φλωρεντινός πολιτικός, τραπεζίτης και ουμανιστής του Οίκου των Μεδίκων. Ο Κόζιμο ανέβηκε στην εξουσία το 1434 και κυβέρνησε τη Φλωρεντία ως ένας άτυπος μονάρχης, μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο πλούτος του τού επέτρεψε να κτίσει την πρώτη δημόσια βιβλιοθήκη στο Μοναστήρι του Αγίου Μάρκου, καθώς και την Πλατωνική Ακαδημία στη Φλωρεντία. Ωστόσο, πολλάκις χρησιμοποιήθηκε ως μέσο προπαγάνδας, με σκοπό τη δημιουργία μιας συγκεκριμένης δημόσιας εικόνας, που θα του εξασφάλιζε νομιμοποίηση. Πέρα από τις αμιγώς πολιτικές δραστηριότητές του, ήταν γνωστός και για την αγάπη του προς τις τέχνες και τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Επηρεασμένος, λοιπόν, από την Αναβίωση των τεχνών και το πρότυπο του Καθολικού Ανθρώπου, ο Κόζιμο χρηματοδότησε το έργο πολλών καλλιτεχνών, κάνοντας παραγγελίες στους Γκιμπέρτι, Μπρουνελέσκι, Ντονατέλο, Γκοτσόλι και Φρα Αντζέλικο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της πατρωνίας του υπήρξε «Η πομπή των Μάγων», που φιλοτέχνησε ο Γκοτσόλι στο Ανάκτορο των Μεδίκων, η οποία παρουσίαζε τους Μέδικους ως τους τρεις Μάγους. Κατά τη διάρκεια της εξουσίας του, η Φλωρεντία είχε ήδη ξεκινήσει να μεταμορφώνεται, ενώ στην εποχή του εγγονού του, Λορέντζο των Μεδίκων (1449-1492), αποτέλεσε το πολιτισμικό κέντρο της Ευρώπης. Ο Κόζιμο θάφτηκε στο Παρεκκλήσι των Μεδίκων στον Άγιο Λαυρέντιο της Φλωρεντίας, το 1464, συνοδεία πλήθους. Το 1465, του δόθηκε ο τίτλος Pater Patriae, δηλαδή «Πατέρας της Πατρίδας».
1672: Συντάσσεται ο καταστατικός χάρτης της νέας Βασιλικής Αφρικανικής Εταιρείας, τον οποίο υπέγραψε ο Βασιλιάς της Αγγλίας, Κάρολος Β’. Δεν αποτέλεσε, ωστόσο, παρθενική βρετανική εμπορική επιχείρηση, μιας και ήδη από τη δεκαετία του 1640, οι Βρετανοί συμμετείχαν στο υπερπόντιο δουλεμπόριο. Το 1660, η τακτική αυτή έλαβε βασιλική βούλα, όταν ιδρύθηκε ο προάγγελος της Εταιρείας. Σύμφωνα με το καταστατικό, το Στέμμα της Αγγλίας είχε το αναμφισβήτητο δικαίωμα να μονοπωλεί τα εμπορικά κέρδη από τις αφρικανικές περιοχές της Γουινέα, του Μπίνι, της Αγκόλα και του Νότιου Μπάρμπαρι. Οι χορηγοί της, ο βασιλιάς και ο αδελφός του, Δούκας του Γιορκ, θεώρησαν κερδοφόρο για την Αυτοκρατορία το εμπόριο χρυσού, ασημιού και φθηνού εργατικού δυναμικού προς τις αποικίες. Από το 1680 έως το 1686, τα εταιρικά τους πλοία μετέφεραν περίπου 5000 σκλάβους κάθε χρόνο από την Αφρική στις βρετανικές αποικίες της Καραϊβικής και της Βιρτζίνια. Η άφιξή τους στον Νέο Κόσμο «καλωσορίστηκε» με την καθιέρωση αυστηρών κανόνων αποτροπής δουλικών εξεγέρσεων, ενώ τα σώματά τους σφραγίστηκαν με τα αρχικά της Εταιρείας. Η Εταιρεία, σταδιακά, άρχισε να χάνει το μονοπώλιο δουλεμπορίου, αλλά συνέχισε τις εξαγωγές μέχρι το 1731. Η Βρετανία προέβη στην κατάργηση του δουλεμπορίου μόλις το 1807, οπότε είχαν ήδη μεταφερθεί, ξεριζωμένοι από τις χώρες τους, περίπου 3,5 εκατομμύρια Αφρικανοί σκλάβοι στην Αμερική.
1825: Εγκαινιάστηκε η πρώτη διαδρομή του δημόσιου σιδηροδρομικού δικτύου Στόκτον και Ντάρλινγκτον. Ο βασικός σκοπός της κατασκευής του ήταν η μεταφορά άνθρακα από τα ανθρακωρυχεία της βορειοδυτικής Αγγλίας προς το Λονδίνο. Προηγουμένως, η μεταφορά πραγματοποιείτο με χειροκίνητα ή ιππήλατα βαγόνια. Αυτό που καθιστούσε τη γραμμή Στόκτον και Ντάρλινγκτον ιδιαίτερη ήταν το γεγονός ότι τα βαγόνια του τρένου κατασκευάστηκαν, ώστε να δέχονται κάρβουνο, πρώτες ύλες, και για πρώτη φορά, επιβάτες. Όντας ένα πρωτόγνωρο γεγονός, κίνησε την περιέργεια χιλιάδων Βρετανών, οι οποίοι βγήκαν στους δρόμους για να παρακολουθήσουν τη διαδρομή του. Ο λόγος της εορτής ήταν διττός. Το βρετανικό αυτό επίτευγμα αποτέλεσε το πρώτο επιβατηγό τρένο, αλλά και τον πρώτο μηχανοκίνητο σιδηρόδρομο του κόσμου. Το τελευταίο προέκυψε μετά την εφεύρεση της ατμάμαξας Locomotion, παιδί της Βιομηχανικής Επανάστασης. Εκείνη επέτρεπε στο όχημα να κινηθεί με 16 έως 24 χιλιόμετρα την ώρα πάνω σιδηροτροχιές συνολικού μήκους 40 χιλιομέτρων, μεταφέροντας εκατοντάδες επιβάτες. Ο σιδηρόδρομος αποτέλεσε σύμβολο του 19ου αιώνα και αναδείχθηκε σε μείζονα πυλώνα της οικονομικής ανάπτυξης των εθνών. Το βρετανικό σιδηροδρομικό δίκτυο επεκτάθηκε ταχύτατα και σύντομα, ακολούθησαν το ίδιο παράδειγμα και οι υπόλοιπες χώρες της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Άλκης Χαραλαμπίδης, Η Ιταλική Αναγέννηση: Αρχιτεκτονική, Γλυπτική, Ζωγραφική (Θεσσαλονίκη 2014)
- Kelly Ann Gilbert, Medici Power and Patronage under Cosimo the Elder and Lorenzo the Magnificent (Eastern Michigan University, 2005), commons.emich.edu, διαθέσιμο εδώ
- Cosimo de’ Medici, Britannica.com, διαθέσιμο εδώ
- Dan Snow, Σαν σήμερα στην Παγκόσμια Ιστορία (Αθήνα, 2019)
- Alex Werner & Dr. William Pettigrew, William Sessarakoo: the Royal African, museumoflondon.org.uk, διαθέσιμο εδώ
- Derek Wilson, Royal African Company: How the Stuarts Birthed Britain’s Slave Trade, historyanswers.co.uk, διαθέσιμο εδώ
- Abdul Mohamud & Robin Whitburn, Britain’s involvement with New World slavery and the transatlantic slave trade, bl.uk, διαθέσιμο εδώ
- Stockton and Darlington Railway: What’s so special about a 200-year-old railway?, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Stockton and Darlington Railway, Institution of Civil Engineers, διαθέσιμο εδώ
