Tης Νάσιας Τριάντη,
Τις τελευταίες ημέρες η θέαση των γνωστών σε όλους διανομέων του e-food έχει -δυστυχώς- συνδυαστεί με μια αρνητική είδηση σχετικά με το εργασιακό καθεστώς των ανθρώπων αυτών που φροντίζουν για την άμεση και γρήγορη διανομή του φαγητού μας. Αρκετά πρόσφατα ξέσπασε σκάνδαλο μετά από ένα μήνυμα που έλαβαν οι εργαζόμενοι «ντελιβεράδες» το οποίο, στην ουσία, περιείχε το εξής τελεσίγραφο: ή θα μετατρέπονταν σε αυτοαπασχολούμενοι (freelancers) ή θα έχαναν τη δουλειά τους. Προφανώς, η είδηση αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και η κοινή γνώμη καταδίκασε την πρακτική αυτή, με το hashtag #Cancelefood να κάνει το γύρo του διαδικτύου και την υπόθεση να κερδίζει δημοσιότητα.
Ας δούμε, όμως, στο σημείο αυτό, το τι σημαίνει η εργασία ως «freelancer», τα θετικά και τα αρνητικά αυτής της μορφής εργασίας. Η πρόταση της εταιρείας για τη συνέχιση της επαγγελματικής συνεργασίας τέθηκε υπό τη μορφή διλήμματος, του τύπου: είτε να δουλέψει o καθένας ως ελεύθερος επαγγελματίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, είτε να αποκλείεται από τη δυνατότητα ανανέωσης της σύμβασης εργασίας. Αυτή είναι μια πρακτική, την οποία ακολουθούν αρκετές εταιρείες και δεν εμφανίζεται για πρώτη φορά, ειδικά στον χώρο παροχής υπηρεσιών. Και αυτό γιατί η μετατροπή των συμβάσεων μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου από συμβάσεις μισθωτής εργασίας σε συμβάσεις ελεύθερου επαγγελματία επιφυλάσσει μια σειρά από οφέλη και ελαφρύνσεις για τις εταιρείες, αποτελώντας μια αρκετά συμφέρουσα επιλογή.
Απεναντίας, πολλοί κίνδυνοι ελλοχεύουν για τον εργαζόμενο από αυτή την τακτική. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι διανομείς θα αμείβονται με το κομμάτι, δεν θα υπάρχει δηλαδή, τουλάχιστον ο βασικός, κατώτατος μισθός, όμοιος για όλους. Επίσης, θα πρέπει να καλύπτουν οι ίδιοι τα έξοδα για την ασφάλισή τους, μη δυνάμενοι να προβαίνουν σε εκπτώσεις στον συγκεκριμένο τομέα, δεδομένου ότι είναι αρκετά εκτεθειμένοι σε κινδύνους που αφορούν τη σωματική τους ακεραιότητα. Αποκλείονται, ακόμη, από την παροχή επιδομάτων και δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα, ενώ δε λαμβάνουν αποζημίωση μετά τη λήξη της σύμβασης, ούτε άδεια μετ’ αποδοχών. Τέλος, παρότι συμμετέχουν στα κόστη της εταιρείας, με την οποία συνεργάζονται, δεν ισχύει η ίδια συνθήκη και για τα κέρδη.
Στην ουσία πρόκειται για πλήρη αποκλεισμό τους από το ρυθμιστικό πεδίο του εργατικού δικαίου και ολοκληρωτική στέρηση των εργασιακών τους δικαιωμάτων. Η πρακτική, που προάγει το νέο αυτό «συνεργατικό μοντέλο», προσιδιάζει σε καταστάσεις εργασιακής εκμετάλλευσης. Ο μόνος που επωφελείται από τη νέα αυτή ρύθμιση είναι, φυσικά, οι εταιρείες, καθότι απαλλάσσονται από κάθε ευθύνη προς τους εργαζομένους τους, εξακολουθώντας, όμως, να καρπώνονται τα οφέλη από την εργασία τους.
Παρόλα αυτά, η ενέργεια αυτή της εταιρείας “e-food” δεν στερείτο νομικού ερείσματος, αφού ο εργασιακός νόμος «Χατζηδάκη» (ν.4808/21) προετοίμασε κατάλληλα το έδαφος για αυτό το εγχείρημα. Με βάση το περιεχόμενο του πρόσφατα ψηφισθέντος εργασιακού νόμου, οι συμβάσεις εργασίας των παρόχων υπηρεσιών σε πλατφόρμες τεκμαίρεται ότι δεν αποτελούν συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας, δηλαδή οι διανομείς δρουν ως ελεύθεροι επαγγελματίες με συνέπεια να μην καλύπτονται από το εργατικό δίκαιο για τα δικαιώματά τους. Άξιο προσοχής είναι το γεγονός ότι πριν από την ψήφιση του εν λόγω νόμου, το καθεστώς που ίσχυε ήταν ακριβώς το αντίθετο. Σε αυτή την επισήμανση προέβη, στο πλαίσιο ομιλίας της στη Βουλή, η τομεάρχης εργασίας του ΣΥΡΙΖΑ, Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου. Εξίσου άξια προσοχής είναι η απάντηση που έδωσε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) στην παραπάνω διχογνωμία, λέγοντας πως το είδος της σύμβασης εργασίας όσων απασχολούνται στη διανομή προϊόντων (εστίασης), προσιδιάζει στη φύση και τα χαρακτηριστικά της εξαρτημένης σχέσης εργασίας.
Από την άλλη πλευρά, το Υπουργείο Εργασίας, στην προσπάθεια ένθερμης υποστήριξης του νεοψηφισθέντος νόμου και υπεράσπισης της νεοεισαχθείσας πρακτικής, έσπευσε να καταδείξει τη θετική όψη του νομίσματος: έκανε λόγο για «ατυχή επικοινωνία μεταξύ της επιχείρησης και των εργαζομένων». Επιχειρηματολογώντας υπέρ του νέου εργασιακού νόμου, δήλωσε ότι εισάγει το συνδικαλισμό για τους «freelancers» και συνάδει πλήρως με τις ευρωπαϊκές επιταγές στον τομέα αυτό. Επιπρόσθετα, εντάσσονται υπέρ του μοντέλου ανεξάρτητης εργασίας και οι επιχειρήσεις, αναδεικνύοντας ως θετική την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, την ευχέρεια των διανομέων να ορίζουν οι ίδιοι τις μέρες και ώρες που θα εργάζονται και τη δυνατότητα πρόσθετης αμοιβής ανάλογα με τις χιλιομετρικές αποστάσεις.
Συνοψίζοντας, παρά την οργανωμένη προσπάθεια επιβολής του νέου αυτού μέτρου, η μαζική κινητοποίηση των εργαζομένων στις εταιρείες διανομής και μη, αποτέλεσε εμπόδιο για την οριστικοποίηση της νέας κατάστασης. Μάλιστα, μόλις λίγες ημέρες μετά τη σύσσωμη αντίδραση στο νέο εργασιακό καθεστώς των «ντελιβεράδων», μια νίκη έρχεται να επιβεβαιώσει πως άξιζε η προσπάθεια μη συμμόρφωσης στα νέα μέτρα. Η εταιρεία ανακοίνωσε πως μετατρέπει όλες τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου σε αορίστου, δημιουργώντας ένα πιο ασφαλές εργασιακό περιβάλλον για τους εργαζομένους της, καθώς έτσι δίνεται σε αυτούς πλέον το δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης, τη λήξη της, δηλαδή, οποτεδήποτε, ανάλογα με το εκάστοτε συμβατικό συμφέρον, αποφεύγοντας, έτσι, τις δυσμενείς νομικές δεσμεύσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Άρθρο 69 του νόμου Χατζηδάκη και όροι εργασίας των διανομέων, naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
- Το «συνεργατικό» μοντέλο Χατζηδάκη : Τι σημαίνει freelancer διανομέας, Μαριάνθη Πελεβάνη tvxs.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η απάντηση της εταιρείας E-food στην αλλαγή του εργασιακού καθεστώτος, ethnos.gr, διαθέσιμο εδώ
-
Η efood μετατρέπει όλες τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου σε αορίστου, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
