Του Μιχάλη Σταματόπουλου,
Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τη νίκη των Συμμάχων έναντι των δυνάμεων του Άξονα το 1945, η παγκόσμια πραγματικότητα άλλαξε. Μεταξύ της Δύσης και της Σοβιετικής Ένωσης, δημιουργήθηκε ένα αγεφύρωτο χάσμα και ξεκίνησε να υπάρχει ένας σιωπηλός ανταγωνισμός τόσο γεωπολιτικής, οικονομικής, αλλά και στρατιωτικής φύσεως. Ειδικότερα, την δεκαετία του 1950 αυτή η ιδιόμορφη «κόντρα» ξεκίνησε να είναι αρκετά σοβαρή απειλή για την παγκόσμια ειρήνη, καθώς ξέσπασαν πολεμικές αναμετρήσεις και η ανάπτυξη της πυρηνικής τεχνολογίας έφεραν στο προσκήνιο, μία νέα σκοτεινή περίοδο, αυτή του Ψυχρού Πολέμου. Με τη σειρά του, ο Ψυχρός Πόλεμος για περίπου τέσσερις αποτέλεσε μια σιωπηλή «μονομαχία» ανάμεσα στις μυστικές υπηρεσίες πληροφοριών της Δύσης και της Ανατολής.
Η ταινία μας, σε σκηνοθεσία του Tomas Alfredson, ξεκινά το 1973, οπότε σε ένα διαμέρισμα του Λονδίνου λαμβάνει μέρος μία συνάντηση. H ηγετική φυσιογνωμία των Βρετανικών Μυστικών Υπηρεσιών με το κωδικό όνομα “Control” (John Hurt) εμφανώς κλονισμένος σωματικά αποκαλύπτει στον πράκτορα Jimi Prideaux (Μark Strong) πως εντός της ΜΙ6 υπάρχει ένας διπλός πράκτορας (τον χαρακτηρίζει ως mole, δηλαδή τυφλοπόντικα) που διοχετεύει πληροφορίες στου σοβιετικούς. Για να βρεθεί λοιπόν ο σοβιετικός δάκτυλος, ο Jim Prideaux πρέπει να ταξιδέψει μέχρι την Ουγγαρία υπό άκρα μυστικότητα και να συναντηθεί με έναν Ούγγρο αξιωματικό που θα του αποκαλύψει την ταυτότητα του πληροφοριοδότη. Η αποστολή καταλήγει σε παταγώδη αποτυχία διότι ήταν “παγίδα” και ο πράκτορας Prideaux τραυματίζεται σοβαρά από πυροβολισμό. Λόγω αυτής της αποτυχίας ο “Control” και o έμπιστος φίλος του και συνεργάτης στην υπηρεσία George Smiley (Gary Oldman) αποτελούν παρελθόν για την υπηρεσία. Μετά από λίγο καιρό ο “Control” πεθαίνει καθώς ήταν άρρωστος, μαζί του «φεύγουν» και όλα τα στοιχεία για την υπόθεση του πληροφοριοδότη.
Η ιστορία σχετικά με τον διπλό πράκτορα ξεκινά να ξεχνιέται και τα μέλη της ηγετικής ομάδας της MI6 με το κωδικό όνομα “Circus” θεωρούν πως ήταν ένα φιάσκο. Η ομάδα απαρτίζεται από τους καλύτερους πράκτορες της υπηρεσίας οι οποίοι παράλληλα φέρνουν στο προσκήνιο μία επιχείρηση με την ονομασία “Witchcraft”, που αφορά την δραστηριότητα ενός ανώνυμου σοβιετικού πληροφοριοδότη, με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών από τις ΗΠΑ. Παράλληλα, υπό άκρα μυστικότητα, ο Smiley καλείται από τον αξιωματούχο Oliver Lacon να ερευνήσει την μυστηριώδη υπόθεση με τον «τυφλοπόντικα» με την βοήθεια του νεότερου αλλά ικανότατου πράκτορα Peter Guillam (Benedict Cumberbatch).
Η κατάσταση λαμβάνει επικίνδυνη τροπή, όταν παρουσιάζεται στον Smiley ο Ricky Tarr (Tom Hardy) ένας πρώην πράκτορας που έχει γίνει στόχος καθώς θεωρείται αυτόμολος. Ο Ricky επιβεβαιώνει πως όσο βρισκόταν στην Τουρκία, μια γυναίκα που είχε ερωτευτεί και σχετιζόταν με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες του επιβεβαίωσε την ύπαρξη του «τυφλοπόντικα». O Smiley μετά από έρευνα που κάνει ανακαλύπτει πως ο “Control” υποψιαζόταν μόνο πέντε άτομα. Τα μέλη του “Circus” με τα ψευδώνυμα «Ράφτης», «Στρατιώτης», «Τεχνίτης», «Κατάσκοπος» αλλά και τον ίδιο τον Smiley. Πέρα από τη συνταρακτική αυτή ανακάλυψη, ο Smiley έρχεται αντιμέτωπος και με το παρελθόν του ως κατάσκοπος. Η κατάσταση στην οποία βρίσκεται θυμίζει παρτίδα με σκάκι, η κάθε κίνηση έχει σημασία για το ποιος θα επικρατήσει έναντι του άλλου.
Η ταινία “Tinker Τailor Soldier Spy” αποτελεί ένα από τα πιο άρτια έργα της κατασκοπικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα, γραμμένο από τον John Le Care, ο οποίος σημειωτέον υπηρέτησε στις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες την δεκαετία του ’50. Το έργο αυτό μεταφέρθηκε στην οθόνη ως σειρά παραγωγής του BBC με 7 επεισόδια το 1979 με πρωταγωνιστή τον Alec Guinness αλλά και σαν κινηματογραφική ταινία το 2011.
Η ταινία που βασίζεται πιστά στο βιβλίο δεν είναι μία κλασσική ταινία κατασκοπείας με καλοραμμένα κοστούμια, συνεχείς πυροβολισμούς, πολυτελή αυτοκίνητα, υπερσύγχρονες συσκευές και ερωτικά ειδύλλια. Το συγκεκριμένο θρίλερ κατασκοπείας σου δείχνει την αληθινή πλευρά των μυστικών υπηρεσιών την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και όχι αυτή που προβάλλει το αμερικανικό Χόλιγουντ με συνεχείς ανούσιες σκηνές δράσης. Στην ταινία αυτή ο κεντρικός πρωταγωνιστής δεν είναι ένας αριστοτέχνης των πολεμικών τεχνών και συμπλοκών αλλά ένα τέρας ψυχραιμίας και διορατικότητας που λαμβάνει μέρος σε μια κατάσταση για ατσάλινα νεύρα. Η ταινία αυτή θα κερδίσει από τα πρώτα λεπτά την προσήλωση του θεατή και θα τον κάνει να αμφιβάλλει για όλους τους χαρακτήρες που εμπλέκονται σε αυτό τον πραγματικό γρίφο κατασκοπίας. Όποιος πιστέψει ότι θα βαρεθεί λόγω της απώλειας σκηνών δράσης είναι πραγματικά γελασμένος.
Τέλος, οι πρωταγωνιστές της ταινίας είναι η αφρόκρεμα της βρετανικής έβδομης τέχνης με ονόματα, όπως o John Hurt, o Ciaran Hinds, o Colin Firth και ο Simon McBurney. Την πρωτοκαθεδρία, βέβαια, για άλλη μία φορά κλέβει η υπέρτατη φιγούρα του Gary Oldman, που μέσα από την ερμηνεία του λογικού και εσωτερικού George Smiley, έκανε ακόμη και τον διαχρονικό χαρακτήρα του πράκτορα James Bond να φαίνεται στα μάτια μας περισσότερο σαν ένας πλεϊμπόι – γι’ αυτό, αν σας αρέσουν οι ταινίες κατασκοπείας, δεν πρέπει να χάσετε τη συγκεκριμένη!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Tinker Tailor Soldier Spy (2011), IMDb.com, διαθέσιμο εδώ.
