Του Νικόλα Καρούτσου,
Ένα νέο τοπίο άρχισε να διαμορφώνεται στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού την Τετάρτη (15/09), μετά την ανακοίνωση του τριμερούς συμφώνου ασφαλείας ανάμεσα στην Αυστραλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες, στο οποίο δόθηκε συνοπτικά το ακρωνύμιο AUKUS από τα αρχικά των τριών χωρών. Με τη συγκεκριμένη συμφωνία, τα τρία κράτη επιδιώκουν μέσω της κοινής τους εξειδίκευσης σε θέματα άμυνας και ασφάλειας να αναπτύξουν έναν στόλο πυρηνοκίνητων υποβρυχίων. Πιο συγκεκριμένα, η συμφωνία προβλέπει ομάδα από τις τρεις χώρες να εκπονήσει μέσα στους επόμενους 18 μήνες κοινό σχέδιο για την ανάπτυξη του στόλου, ενώ ακόμα γίνεται λόγος για στενότερη συνεργασία ανάμεσα στις αμυντικές βιομηχανίες των τριών συμμάχων, καθώς και για συνεργασία των τριών σε θέματα κυβερνοπολέμου και τεχνητής νοημοσύνης. Με αυτόν τον τρόπο, η Αυστραλία γίνεται η έβδομη χώρα που αποκτά τέτοια τεχνολογία, καθώς μέχρι τώρα παρόμοια υποβρύχια κατέχουν τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. (Η.Π.Α., Γαλλία, Κίνα, Ηνωμένο Βασίλειο και Ρωσία) και η Ινδία. Επιπλέον, είναι πλέον μόλις η δεύτερη χώρα που αποκτά πρόσβαση στη συγκεκριμένη τεχνολογία των Η.Π.Α., μετά τη Βρετανία το 1958.
Τα συγκεκριμένα υποβρύχια είναι πολύ πιο δύσκολα ανιχνεύσιμα, κινούνται αθόρυβα, ενώ μπορούν να βρίσκονται κάτω από το νερό περισσότερους μήνες από τα συμβατικά. Έτσι, όταν η Αυστραλία αποκτήσει τον δικό της στόλο, θα είναι σε θέση να κάνει περιπολίες στη θάλασσα της Νότιας Κίνας, μία περιοχή την οποία η Κίνα βλέπει ως αποκλειστική της ζώνη. Παρόλα αυτά, ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας, Scott Morrison, έκανε ξεκάθαρο πως τα νέα υποβρύχια δεν θα εξοπλιστούν με πυρηνικά όπλα, καθώς η χώρα του μένει πιστή στη συνθήκη μη διάδοσης πυρηνικών όπλων (Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons), ενώ και Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν πως οι Η.Π.Α. παραμένουν ηγετική δύναμη της συνθήκης. Ακόμα και χωρίς πυρηνικά όπλα, είναι ξεκάθαρο πως αλλάζουν άρδην οι συσχετισμοί δυνάμεων στον Ινδο-Ειρηνικό. Όταν ανέλαβε την εξουσία, ο Αυστραλός Πρωθυπουργός δήλωνε ότι η χώρα του δεν θα κληθεί να επιλέξει ανάμεσα στην Αμερική και την Κίνα, με τη συμφωνία αυτή όμως ουσιαστικά να σηματοδοτεί την απόφαση της Αυστραλίας να ταχθεί ανοιχτά στο πλευρό της Αμερικής. Ακόμα και εάν κατά τη διάρκεια της ανακοίνωσης της συμφωνίας από τους τρεις ηγέτες, Biden, Johnson και Morrison, δεν έγινε κάποια αναφορά στην Κίνα, είναι εμφανές ότι σκοπός των τριών κρατών είναι ο περιορισμός της ολοένα και αυξανόμενης κινεζικής οικονομικής και στρατιωτικής δύναμης. Επιπλέον, η συμφωνία σηματοδοτεί την απόφαση της Αμερικής να στρέψει το βλέμμα της από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό, κάτι που έχει ξεκινήσει ήδη από την εποχή της διακυβέρνησης Obama και το περίφημο Pivot to Asia.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν, όμως, και οι αντιδράσεις που προκάλεσε η συγκεκριμένη συμφωνία παγκοσμίως και κυρίως σε Κίνα και Γαλλία, για διαφορετικούς βεβαίως λόγους. Εκπρόσωπος του κινεζικού Υπουργείου Εξωτερικών, χαρακτήρισε τη συμφωνία «τελείως ανεύθυνη» και δήλωσε πως θα είναι εξαιρετικά βλαπτική για την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα, ενώ και η πρεσβεία της Κίνας στην Ουάσιγκτον κατηγόρησε τις τρεις χώρες για «ψυχροπολεμική νοοτροπία και ιδεολογική προκατάληψη». Ισχυρότερη ήταν, όμως, η αντίδραση της Γαλλίας, καθώς υπήρχε ανάμεσα σε αυτήν και την Αυστραλία συμφωνία αξίας 66 δις. δολαρίων για την αγορά από πλευράς Αυστραλίας γαλλικών υποβρυχίων. Η εγκατάλειψη της διμερούς συμφωνίας οδήγησε τον Γάλλο ΥΠ.ΕΞ. Le Drian να μιλήσει για πισώπλατη μαχαιριά από έναν σύμμαχο, ενώ μάλιστα συνέκρινε την κατάσταση με τις απότομες αλλαγές στρατηγικής που συνέβαιναν από πλευράς Αμερικής κατά τη διάρκεια της θητείας Trump. Και η γαλλική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον αντέδρασε έντονα ακυρώνοντας ένα γκαλά, ενώ το βράδυ της Παρασκευής (17/09) σε μία έντονη κλιμάκωση, η Γαλλία ανακάλεσε τους πρέσβεις της από τις Η.Π.Α. και την Αυστραλία.
Το βέβαιο είναι ότι ιδιαιτέρως μετά την απεμπλοκή της από το Αφγανιστάν, η κυβέρνηση Biden μοιάζει έτοιμη, όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, να ρίξει όλο το βάρος της στις σχέσεις της με την Κίνα ή μάλλον στην ανάσχεση της ολοένα και αυξανόμενης δύναμης της Κίνας. Σε μία εποχή όπου φαίνεται να διαμορφώνεται ένα σχεδόν ψυχροπολεμικό κλίμα ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις, μένει να δούμε πώς θα συνεχιστεί η αντιπαράθεση και πώς θα απαντήσει η νευρική Κίνα στην AUKUS, αλλά και ποιο είναι το μέλλον της συνεργασίας του αγγλοσαξωνικού κόσμου με την ηπειρωτική Ευρώπη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Biden Announces Defense Deal With Australia in a Bid to Counter China, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- AUKUS: Αντικινεζικό μέτωπο ερήμην της Ευρώπης, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- U.S. will share nuclear submarine technology with Australia as part of new alliance, a direct challenge to China, The Washington Post, διαθέσιμο εδώ
- US, UK and Australia forge military alliance to counter China, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- What does the new AUKUS alliance mean for global relations?, The New Statesman, διαθέσιμο εδώ
