Της Μαρίτας Περάκη,
Έχουν περάσει περισσότερες από 13 δεκαετίες από την εκλογή της πρώτης γυναίκας δημάρχου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Το όνομά της ήταν Susanna Salter και η ιστορία της, αν και όχι τόσο γνωστή, εξάπτει αμέσως το ενδιαφέρον. Tο 1887, η Salter ανακαλύπτει ότι το όνομά της βρισκόταν, χωρίς τη γνώση της, στο ψηφοδέλτιο για τη θέση του δημάρχου της πόλης Argonia στο Kansas. Μόλις 2 χρόνια πριν την εκλογή της, ο πατέρας της και ο σύζυγός της υπηρέτησαν ως δήμαρχος και ως δημοτικός υπάλληλος αντίστοιχα, ενώ ο πεθερός της είχε διατελέσει αντικυβερνήτης της πολιτείας του Kansas. Με μια πρώτη σκέψη θα έλεγε κανείς ότι η συγκεκριμένη γυναίκα δεν είχε κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πολιτική.
Πολλές φορές, όμως, η διάσταση ανάμεσα στο «είναι» και στο «φαίνεσθαι» είναι τρομακτική. Στην πραγματικότητα, η Salter υπήρξε ένα από τα ηγετικά στελέχη γυναικείας ακτιβιστικής οργάνωσης (Woman’s Christian Temperance Union), η οποία είχε ως στόχο την εφαρμογή της απαγόρευσης, που είχε θεσπιστεί το 1881. Αυτό είχε τεθεί και ως βασικό θέμα των τοπικών εκλογών. Με αφορμή τις επικείμενες δημοτικές εκλογές, συστάθηκε μια πολιτική ομάδα και, στο πλαίσιο μιας συνεδρίασης, επιλέχθηκαν ορισμένοι άνδρες, οι οποίοι θεωρήθηκε ότι άξιζαν τα αξιώματα της πόλης, ανεξαρτήτως πολιτικού προσανατολισμού. Εν τη απουσία του προέδρου τους, η Salter προήδρευσε της ομάδας.
Μια μερίδα από τους παριστάμενους θεώρησε ότι ο τομέας της πολιτικής επαφίεται στην αποκλειστική αρμοδιότητα των ανδρών και ήταν φανερά δυσαρεστημένη από την εισβολή γυναικών στις υποθέσεις τους. Διεξήχθη, λοιπόν, μια μυστική συνέλευση από κάποιους ντόπιους άνδρες στο πίσω δωμάτιο ενός εστιατορίου, με σκοπό να «δώσουν ένα μάθημα» σε αυτές τις γυναίκες. Έτσι, σκέφτηκαν ότι θα ήταν αστείο να προτείνουν για δήμαρχο τη Salter στις εκλογές. Επέλεξαν τη συγκεκριμένη, με το σκεπτικό ότι ήταν το μοναδικό μέλος από την οργάνωση που μπορούσαν να προτείνουν, μιας και οι υπόλοιπες γυναίκες μέλη ζούσαν εκτός της πόλης. Θεώρησαν ότι η ήττα της στις εκλογές είναι ήδη εξασφαλισμένη και πως κάτι τέτοιο θα αποδυνάμωνε ακόμη περισσότερο την παρουσία των γυναικών στην πολιτική σκηνή, πράγμα το οποίο ήταν και ο σκοπός τους.
Η υποψηφιότητά της για τη θέση του δημάρχου, χωρίς, φυσικά, την εκ των προτέρων γνώση της, ήταν δυνατή, αφού οι υποψήφιοι δεν απαιτήθηκε να δηλωθούν πριν την ημέρα των εκλογών. Για το λόγο αυτό, ο ιθύνων νους του σχεδίου συνέταξε ένα φυλλάδιο υποψηφίων πανομοιότυπο με εκείνο που είχε συντάξει η γυναικεία ακτιβιστική οργάνωση, στην οποία σημαίνον μέλος ήταν η Salter, με τη διαφορά ότι τοποθέτησαν το όνομά της στη στήλη για το αξίωμα του δημάρχου.
Την ημέρα της εκλογικής αναμέτρησης, οι πρώτοι υποψήφιοι που είδαν το όνομά της σοκαρίστηκαν, όταν διαπίστωσαν ότι ήταν υποψήφια, και αμέσως ενημέρωσαν τον πρόεδρο του Ρεπουμπλικανικού κόμματος της Argonia. Όταν, μάλιστα, εκείνος απέστειλε μια αντιπροσωπεία που τη συνάντησε εκείνη την ημέρα, την βρήκε να πλένει τα ρούχα της οικογένειάς της. Της εξήγησαν, στη συνέχεια, τι είχε προηγηθεί και την ρώτησαν αν ήταν διατεθειμένη να διατηρήσει την υποψηφιότητά της. Εκείνη συμφώνησε. Το αποτέλεσμα; Η πρώτη γυναίκα δήμαρχος των Ηνωμένων Πολιτειών είχε μόλις εκλεγεί.
Από την πρώτη στιγμή έως το τέλος της θητείας της διατήρησε μια αυθεντική στάση και έναν ηθικό χαρακτήρα. Παρόλο που πολλοί ήταν εκείνοι που αμφισβήτησαν τον ρόλο της, εκείνη απέδειξε ότι παραμένει επικεφαλής. Παράλληλα, ήταν πάντα ανοιχτή σε προτάσεις συνεργασίας με άλλους υποψηφίους ή και απλούς πολίτες, θέτοντας ως αποκλειστικό κατευθυντήριο γνώμονα το συμφέρον της πόλης. Μάλιστα, έλαβε πολλάκις επαινετικά σχόλια από εφημερίδες της εποχής και πολιτικούς ηγέτες.
Η φήμη της ταχύτατα εξαπλώθηκε και πέρα από την πολιτεία του Kansas σε χώρες του εξωτερικού, όπως η Νότια Αφρική, η Σουηδία και η Γερμανία. Πολλοί έχουν συσχετίσει την εκλογή της με την παροχή δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες λίγο νωρίτερα. Έχει διατυπωθεί η γνώμη ότι το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την ανάληψη ενός αξιώματος τέτοιου βεληνεκούς από τη Salter, σταδιακά άρχισε να πείθει τον κόσμο ότι τα δικαιώματα των γυναικών δεν ανήκαν πλέον στη σφαίρα της φαντασίας. Απεναντίας, έβρισκαν ολοένα και περισσότερο πρόσφορο έδαφος. Μέσα στα επόμενα χρόνια, η διεθνής πολιτική σκηνή ανέδειξε δύο ακόμη γυναίκες δημάρχους: την Elizabeth Yates στη περιοχή Onehunga της Νέας Ζηλανδίας και την Elisabeth Garrett Anderson στη πόλη Aldeburgh στο Ηνωμένο Βασίλειο. Επιτέλους, μια νέα σελίδα άνοιξε για τα δικαιώματα των γυναικών. Και όλα αυτά έγιναν χάρη στη Susanna Salter, αλλά και χάρη σε όλες αυτές τις αφανείς ηρωίδες που πολέμησαν ενάντια στην καταπίεση, τη χειραγώγηση και τoν εξανδραποδισμό των γυναικών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Andrews, T. M. (7/4/2017), America’s first female mayor was elected 130 years ago. Men nominated her as a cruel joke. Άρθρο του Washington Post, . Διαθέσιμο εδώ.
- Billington, M. (1954), Susanna Madora Salter First Woman Mayor, Kansas History: A Journal of the Central Plains, Vol. 21, Nο. 3, σ. 173-183. Διαθέσιμο εδώ.
- Mitchell, A. H. (1944), America’s first woman mayor, The Ohio State Archaeological and Historical Quarterly.
- Rosser-Mims, D., McNellis, J. R., Johnson-Bailey, J., Egan, C. (2020), Pathways into the Political Arena: The Perspectives of Global Women Leaders, Information Age Publishing.
