Της Ελπίδας Καλαμαράκη,
Ο διασυνοριακός ποταμός μεταξύ της Αιθιοπίας και του Σουδάν (στην Αιθιοπία αποκαλείται Τεκεζέ και στο Σουδάν Σετίτ) έχει μετατραπεί σε νεκροταφείο. Σχεδόν κάθε μέρα πτώματα ξεβράζονται στις όχθες του ή φαίνονται να επιπλέουν στο ποτάμι, σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων της περιοχής. Όλα τα στοιχεία δείχνουν πως οι νεκροί (άντρες, γυναίκες και παιδιά) προέρχονται από το Τιγκράι, αποκαλύπτοντας τη δραματική έκταση που έχει λάβει η διαμάχη στην Αιθιοπία, τη σοβαρότητα της κατάστασης και την ανάγκη για άμεση παρέμβαση και ανθρωπιστική βοήθεια. Σημάδια βασανιστηρίων και κακοποίησης είναι ευκόλως ορατά, ενώ πολλά πτώματα βρέθηκαν με τα χέρια τους δεμένα σφιχτά πίσω απ’ την πλάτη, γεγονός που φανερώνει την υποδούλωσή τους.
Η διαμάχη στη χώρα ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2020, όταν ο Πρωθυπουργός της Αιθιοπίας Abiy Ahmed επιτέθηκε εναντίον των ανταρτικών δυνάμεων της περιοχής του Τιγκράι. Αφορμή στάθηκε η επίθεση των δυνάμεων του Τιγκράι στα στρατιωτικά στρατόπεδα, ωστόσο, στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση του Ahmed διαφωνούσε για μήνες με το Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο Τιγκράι (Tigray People’s Liberation Front, TPLF) που είναι το κύριο πολιτικό κόμμα της περιοχής. Παρόλο που το TPLF τον Ιούνιο σημείωσε μεγάλη πρόοδο και ανακατέλαβε την περιφερειακή πρωτεύουσα Μεκέλε αναγκάζοντας την αιθιοπική κυβέρνηση να αποσύρει τα στρατεύματά της από την περιοχή -γεγονός που έδωσε μία πνοή ελπίδας- οι μάχες συνεχίστηκαν και στα μέσα Ιουλίου. Οι δυνάμεις των ανταρτών ανακοίνωσαν μια νέα επίθεση για την ανακατάληψη περιοχών στην κατοχή της κυβέρνησης, η οποία ώθησε τις κυβερνητικές δυνάμεις και την αιθιοπική πολιτοφυλακή στη σύλληψη και την εξολόθρευση όλων των ανθρώπων του Τιγκράι. Έκτοτε, οι ειδικές δυνάμεις πήγαιναν «από πόρτα σε πόρτα» και μετέφεραν χιλιάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά του Τιγκράι σε αυτοσχέδια στρατόπεδα συγκέντρωσης, προέβησαν σε βασανιστήρια και ακρωτηριασμούς και, στο τέλος, τα πέταξαν σε ομαδικούς τάφους. «Οι στρατιώτες παίρνουν κρατούμενους κάθε βράδυ και φέρνουν νέους. Αυτοί που παίρνουν δεν επιστρέφουν ποτέ», δήλωσε ένας κρατούμενος που κατάφερε να ξεφύγει.
Σύμφωνα με μαρτυρίες ανθρώπων που δραπέτευσαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι συνθήκες διαβίωσης ήταν άθλιες. Δεν υπήρχε ούτε φαγητό, ούτε νερό, ούτε καν χώροι υγιεινής. Πολλοί αναγκάζονταν να χρησιμοποιούν ως τουαλέτα την ίδια «αποθήκη», στην οποία διέμεναν και κοιμόντουσαν μαζί με τους υπόλοιπους. Το χειρότερο, όμως, ήταν η απουσία ιατρικής βοήθειας. Όλοι όσοι είχαν αρρωστήσει με γρίπη, δεν έλαβαν καμία ιατρική περίθαλψη. Όποιος δεν αισθανόταν καλά, πέθαινε. Τόσο απλό. Με βάση τα δεδομένα που έχουν συλλεχθεί από τους δραπέτες, υπολογίζεται ότι υπάρχουν 9 στρατόπεδα συγκέντρωσης, 7 εκ των οποίων βρίσκονται στην πόλη της Humera και 2 στα γειτονικά χωριά.
Τα πτώματα πρωτοεμφανίστηκαν στις όχθες του Σουδάν τον Ιούλιο, όταν ο ποταμός «φούσκωσε» λόγω των βροχοπτώσεων. Έτσι, αυξήθηκε η ταχύτητα ροής του, αποκαλύπτοντας τον τεράστιο αριθμό θυμάτων που οι Αιθίοπες στρατιώτες πίστευαν ότι έχουν «κρύψει». Ο γιατρός Khalid Mohamed Khalid δήλωσε πως στους νεκρούς βρέθηκαν σαφή σημάδια συστηματικών βασανιστηρίων, τα οποία αποσκοπούσαν στον θάνατο, ότι τα θύματα ήταν νεκρά πριν πέσουν στο νερό και ότι ο θάνατος ορισμένων χρονολογείτο μεταξύ Νοεμβρίου του 2020 και Απριλίου του 2021, πράγμα που σημαίνει ότι ορισμένες εκτελέσεις έγιναν νωρίτερα από ό,τι περίμεναν και παρέμεναν κρυφές στον κόσμο. Πληθώρα μαρτύρων κατέθεσε επίσης ότι, όταν διέφευγε από τα στρατόπεδα, είδε τους στρατιώτες, που υποτίθεται ότι μετέφεραν τους φυλακισμένους του Τιγκράι, να τους κατευθύνουν προς το ποτάμι και, στη συνέχεια, άκουγαν πυροβολισμούς. Επομένως, η συγκεκριμένη έκβαση δεν είναι καθόλου παράδοξη. Ωστόσο, όπως είναι λογικό, έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στους κατοίκους των γύρω περιοχών. Η περισυλλογή και ταφή των θυμάτων είναι δουλειά επίπονη, που δημιουργεί ένα κλίμα θλίψης. Εκτός αυτού, η κατάσταση είναι και ιδιαίτερα ψυχοφθόρα, καθώς ενδέχεται οι άνθρωποι να δουν θανατωμένα τα οικεία τους πρόσωπα.
Όλη αυτή η κατάσταση έχει προβληματίσει ιδιαίτερα τη διεθνή κοινότητα και, συγκεκριμένα, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η βουλευτής του Κοινοβουλίου του Ηνωμένου Βασιλείου Helen Hayes δήλωσε ότι η συγκεκριμένη σύγκρουση περιέχει χαρακτηριστικά εθνοκάθαρσης και γενοκτονίας, ενώ το Αμερικάνικο Υπουργείο Εξωτερικών έχει προχωρήσει σε μία διεξοδική έρευνα και αξιολόγηση της κατάστασης, την οποία έχει ωθήσει ιδιαίτερα η κυβέρνηση Biden και έχει καταλήξει στο ότι στο Τιγκράι έχουν προκληθεί φρικιαστικές θηριωδίες και πράξεις εθνοκάθαρσης. Συνάμα, ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Anthony Blinken, ανακοίνωσε σαρωτικούς περιορισμούς θεωρήσεων σε «ορισμένα άτομα που ευθύνονται ή συνέβαλαν στην υπονόμευση της επίλυσης της κρίσης στο Τιγκράι.». Επιβλήθηκαν κυρώσεις στον αρχηγό του επιτελείου των δυνάμεων άμυνας της Ερυθραίας για τη σχέση του με αυτή την ακραία παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη διάρκεια της σύγκρουσης και το State Department ανέστειλε τα εξωτερικά προγράμματα βοήθειας για την Αιθιοπία. Ωστόσο, οι ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι υποστηρικτές των ανθρώπων του Τιγκράι, με έδρα τις ΗΠΑ, ανησυχούν ότι αυτό δεν είναι αρκετό, καθώς δεν έχουν ανακοινωθεί δημόσια κυρώσεις εναντίον των κυβερνητικών αξιωματούχων της Αιθιοπίας και η χώρα εξακολουθεί να είναι μέλος περιφερειακών προγραμμάτων, όπως το African Growth and Opportunity Act (AGOA), κερδίζοντας, έτσι, εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια ευνοϊκής πρόσβασης στην αγορά των ΗΠΑ.
Στον αντίποδα, σε δήλωση που εξέδωσε, μέσω της αμερικανικής εταιρείας δημοσίων σχέσεων Mercury, η κυβέρνηση της Αιθιοπίας ανακοίνωσε ότι ερευνά τους ισχυρισμούς. «Λαμβάνοντας υπόψη πολλές ασυνέπειες στους ισχυρισμούς, συνεργαζόμαστε με τις αρμόδιες αρχές για τη συλλογή ρεαλιστικών στοιχείων και σκοπεύουμε να διώξουμε κάθε άτομο που διαπιστώνεται ότι διέπραξε εγκλήματα που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα στον μέγιστο βαθμό. Και εμείς, άλλωστε, επιθυμούμε κατάπαυση πυρός και ειρηνική επίλυση» δήλωσε εκπρόσωπος.
Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι πραγματικά συμβαίνει, ιδίως τώρα που υπάρχουν περιορισμοί στο δίκτυο στην περιοχή και de facto αποκλεισμός ανθρωπιστικής βοήθειας. Η διεθνής κοινότητα χρειάζεται να προχωρήσει σε νέα, ίσως πιο αυστηρά μέτρα, προκειμένου να μπορέσει να δοθεί τέλος σε αυτή την ιδιαίτερα χρονοβόρα σύγκρουση. Οι ΗΠΑ ήδη εξετάζουν την καταλληλότητα και τη μελλοντική παραμονή της Αιθιοπίας στην AGOA. Ο εκπρόσωπος του State Department δήλωσε ότι η αμερικανική κυβέρνηση επεξεργάζεται τη χρήση όλων των διαθέσιμων εργαλείων πολιτικής που διαθέτει ως απάντηση στην επιδεινούμενη κρίση. Βέβαια, θα είναι αυτό αρκετό;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Men are marched out of prison camps. Then corpses float down the river, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Thousands are being put into ‘concentration camps’ and butchered in an ethnic purge in Ethiopia, reports say, Business Insider, διαθέσιμο εδώ
