Της Μαρίας Σαρρή,
Κυβέρνησε από το 802 μ.Χ. μέχρι και το 839 μ.Χ. και ήταν ένας από τους σημαντικότερους βασιλείς στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου, γνωστός για την πολιτική, στρατιωτική και κοινωνική επιρροή του. Ο Ecgberht οραματιζόταν μια ενωμένη Αγγλία, αφιερώνοντας τη ζωή του στο να πραγματοποιήσει το όνειρό του, ενώ την ίδια ιδέα συνέχισαν ο γιος του και οι εγγονοί του, κάτι που αναδεικνύει τη βαθιά αφοσίωσή του στον σκοπό του.
Βρισκόμαστε στον μεσαίωνα της Δυτικής Ευρώπης, στην Αγγλοσαξονική Αγγλία, όπου υπάρχουν επτά βασικά βασίλεια: η Northumbria, η Mercia, η ανατολική Αγγλία, το Essex, το Kent, το Sussex και τέλος, το Wessex. Οι κάτοικοι των βασιλείων αποτελούν ένα μείγμα από Κέλτες και Σάξονες, ενώ μόλις ένας αιώνας έχει περάσει από τον ασπασμό του Χριστιανισμού, λόγω των αυξημένων επαφών με την Ευρώπη. Βλέπουμε κυρίως ομάδες ανθρώπων να έχουν συσπειρωθεί γύρω από τείχη και να επιχειρούν τα πρώτα τους βήματα, απέναντι σε μια κοινωνία συνεργασίας. Ο Ecgberht καλείται να ενώσει αυτούς τους ανθρώπους, να τους εκπαιδεύσει στις ανάγκες του πολέμου, αλλά και να διαχειριστεί τη σχετικά καινούργια επιβολή του κλήρου, λόγω διπλωματικών σχέσεων. Ακόμη, η υπεροχή του βασιλείου της Mercia θα αποτελέσει πρόκληση στη συνέχεια του έργου του.
Ο Ecgberht ήταν απόγονος του Ealhmund του οίκου του Kent, ενώ νυμφεύθηκε τη Redburga, συγγενή του Καρλομάγνου, όσο ήταν εξόριστος στη Francia. Σύμφωνα με τον ύστερο χρονογράφο William του Malmesbury, έλαβε τις γνώσεις του για τη διακυβέρνηση όσο ζούσε στη Γαλατία, ενώ μετά μετέφερε αυτήν τη γνώση στους απογόνους του και τη νεοσύστατη Αγγλία.
Για τα πρώτα 20 χρόνια της βασιλείας του, οι γνώσεις μας περιορίζονται στην ικανότητά του να διατηρήσει την ανεξαρτησία του Wessex από το βασίλειο της Mercia, το οποίο είχε καταφέρει να επικρατήσει στα υπόλοιπα πέντε. Η ανάγκη να αναλάβει δράση γίνεται αισθητή και γρήγορα προετοιμάζει τον στρατό του. Στην εποχή που βρισκόμαστε, η στρατιωτική ισχύς είναι απαραίτητη, προκειμένου κάποιος να αποκτήσει το πλεονέκτημα. Το 825 μ.Χ. ο Ecgberht υπερισχύει του Beornwulf της Mercia στη μάχη του Ellandun και αποκτά τον έλεγχο της νοτιοανατολικής Αγγλίας. Το 829 μ.Χ. αναγκάζει τον Wiglaf της Mercia να εγκαταλείψει το βασίλειό του, αποκτώντας τον πλήρη έλεγχο αυτού. Σε αυτό το στάδιο, βλέπουμε τον Ecgberht να βρίσκεται στην κορυφή της ανοδικής του πορείας και θα πρέπει να διατηρήσει τη θέση του.
Ένα εργαλείο που συχνά χρησιμοποιούν οι άνθρωποι στην εξουσία είναι ο φόβος. Αυτό, όμως, που διαχωρίζει έναν τυραννικό ηγέτη από έναν βασιλιά είναι, μεταξύ άλλων, το κατά πόσο υπάρχει πραγματικός κίνδυνος που να δημιουργεί αυτόν τον φόβο. Σε μια περίοδο συνεχών συγκρούσεων, ο φόβος των επιθέσεων έκανε τον Ecgberht να φαίνεται ως τον μόνο προστάτη, απέναντι στις επιδρομές των Βίκινγκ και στην απειλή της επιστροφής του Wiglaf. Το Kent, το Essex και το Sussex κατάλαβαν γρήγορα πως ο μόνος τρόπος να προστατευθούν, ήταν να δηλώσουν υποταγή στον ισχυρότερο και ο Ecgberht πληρούσε κάθε κριτήριο.
Άξια αναφοράς είναι η υποταγή του Kent. Ο Beornwulf είχε ακόμη επιρροή στην περιοχή αυτή, αλλά διατηρούσε και επαφές με τον Wulfred, τον αρχιεπίσκοπο του Canterbury. Ο τελευταίος είχε έρθει σε ρήξη με τον Ecgberht για οικονομικούς λόγους. Ο Ecgberht, προκειμένου να δείξει την υπεροχή του, έκοψε το δικό του νόμισμα κι επιβλήθηκε με ήπια ισχύ, κάτι που φημολογείται ότι προκάλεσε τη δυσαρέσκεια του Wulfred. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, ο Beornwulf πίστευε πως το Kent θα υποστήριζε τον αγώνα του στη Μάχη του Ellandun. Προς μεγάλη του έκπληξη, το Kent άφησε τη μάχη να αναδείξει τον ισχυρότερο, έχοντας αποφασίσει πως μετά θα επέλεγε πλευρά. Βλέπουμε πως η σύγκριση ωφέλειας και κόστους ήταν σημαντικό κριτήριο, ακόμα και στα νεοσύστατα αγγλοσαξονικά βασίλεια. Ύστερα από την ήττα του Beornwulf, η υποταγή στον Ecgberht αποτέλεσε για το Kent μονόδρομο.
Ας επανέλθουμε, όμως, στον αρχικό μας προβληματισμό: πώς θα διατηρήσει ο Ecgberht την Mercia; Αρχικά, έχοντας υπό την εποπτεία του το Νομισματοκοπείο του Λονδίνου, κόβει νόμισμα ως βασιλιάς της Mercia. Όλοι οι υπήκοοί του θα είναι σε θέση να τον αναγνωρίσουν και να τον αποδεχτούν ως τον μόνο νόμιμο κυβερνήτη της Αγγλίας. Παράλληλα, λεηλατεί το βασίλειο της Northumbria με την εύνοια του Καρλομάγνου, μέχρι να κερδίσει την υποταγή του. Ο Ecgberht έχει δημιουργήσει το δικό του νόμισμα και έχει υπό την επίβλεψή του ολόκληρο τον Νότο. Η φιλοδοξία του τον κάνει να επεκταθεί μέχρι και τις περιοχές της Ουαλίας, που βρίσκονται στα σύνορα της Mercia. Για τους ανθρώπους της εποχής αποτελεί θρύλο και γρήγορα κερδίζει τον σεβασμό τους.
Ο Ecgberht αναφέρεται αρκετά στη γνωστή συλλογή από χρονικά, τα οποία γράφονται στο τέλος του 9ου αιώνα, κατά τη βασιλεία του Alfred του Μέγα, ενώ πολλά από αυτά συνεχίζονται ξεχωριστά, σε διάφορα μοναστήρια της Αγγλίας. Μέσα σε αυτά τα κείμενα, λαμβάνει το όνομα «Bretwalda», που μεταφράζεται ως «κυβερνήτης της Αγγλίας». Ο χαρακτηρισμός αυτός ήταν συνήθης για βασιλείς με μεγαλεπήβολα σχέδια και αποδόθηκε σε ελάχιστους. Για έναν ηγέτη, η κοινή γνώμη αποτελεί το δυνατότερο όπλο απέναντι στους αντιπάλους του και ο Ecgberht δεν το απαιτεί, αλλά το κερδίζει.
Η φθίνουσα πορεία δεν αργεί, όμως, να έρθει και για τον Ecgberht. Ο Wiglaf, ενώ βρίσκεται στην εξορία, προσεγγίζει τον κλήρο του Canterbury, ο οποίος ήταν δυσαρεστημένος με την επιρροή του Ecgebrht στο Kent, όπως αναφέραμε νωρίτερα. Με ταχύτατο ρυθμό δημιουργούν μια ομάδα από δούκες, κληρικούς και στρατιώτες, οι οποίοι αναγκάζουν τον Ecgberht να αφήσει τη Mercia και να επανέλθει στο Wessex, διατηρώντας, όμως, τα υπόλοιπα βασίλεια υπό την επίβλεψή του. Όλοι νομίζουν ότι αυτό είναι και το τέλος του Ecgberht, αφού λίγο αργότερα αρρωσταίνει βαριά και πεθαίνει.
Είναι ειλικρινά συναρπαστική, όμως, η ψυχολογία του προσώπου αυτού. Όπως έχει επισημανθεί, ο Ecgberht δεν επιθυμεί να χάσει, δεν επιθυμεί να είναι προσωρινός και, το κυριότερο, δεν επιθυμεί η στρατηγική του να περιοριστεί σε μια ζωή. Σε αντίθεση με άλλους βασιλείς της εποχής του, επενδύει στον γιο του, Aethelwulf, τον εκπαιδεύει στην τέχνη του πολέμου και της πολιτικής, τον στέλνει σε διπλωματικές συναντήσεις, τον έχει στο πλάι του σε κάθε μάχη και τον μυεί στα φιλόδοξα σχέδιά του. Ακόμα, του διδάσκει τη σημασία της μακροχρόνιας στρατηγικής και την τέχνη του καλού σχεδιασμού πριν από κάθε κρούση.
Ο Aethelwulf είναι έτσι σε θέση να συνεχίσει με το δικό του τρόπο το όνειρο του πατέρα του, ενώ και οι πέντε απόγονοί του, με τη σειρά τους, κινούνται στον ίδιο άξονα. Το 1013, οι απόγονοι του Ecgberht καταφέρνουν να κυβερνήσουν ολόκληρη την Αγγλία. Ο Ecgberht κατάφερε να πραγματοποιήσει το όνειρό του και το σχέδιό του όχι μόνο όσο ζούσε, αλλά και μετά θάνατον και γι’ αυτόν το λόγο μνημονεύεται σε κάθε βιβλίο της Αγγλοσαξονικής Ιστορίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- D. P. Kirby (2000), Earliest English Kings, London: Routledge
- Swanton, Michael (1996), The Anglo-Saxon Chronicle, New York: Routledge
- Joshua, J. Mark (2018), King Egbert of Wessex, worldhistoryencyclopedia.com. Διαθέσιμο εδώ
- newadvent.org, Egbert. Διαθέσιμο εδώ
