Της Μαριλένας Παπαδημητροπούλου,
Η τριχόπτωση αποτελεί ένα φυσιολογικό φαινόμενο που παρατηρείται καθημερινά σε όλους τους ανθρώπους. Κάθε μέρα αποβάλλεται μια μικρή ποσότητα μαλλιών από το τριχωτό της κεφαλής, αλλά αυτό δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα μέρος του κύκλου της τριχοφυΐας. Η τριχοφυΐα ολοκληρώνει έναν κύκλο της κάθε 2 έως 3 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, κάθε τρίχα μεγαλώνει περίπου 1 εκατοστό τον μήνα και από το σύνολο των μαλλιών, ένα ποσοστό της τάξης του 90% αναπτύσσεται ανά πάσα στιγμή, ενώ το υπόλοιπο 10% βρίσκεται σε φάση ανάπαυσης. Μετά από 3 με 4 μήνες, τα μαλλιά που πέρασαν από τη φάση της ανάπαυσης, θα αρχίσουν να πέφτουν, με αποτέλεσμα νέες τρίχες να αναπτυχθούν στη θέση τους.
Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί, πως μερικοί άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν υπερβολική τριχόπτωση, και μάλιστα από νεαρή ηλικία. Μια διαταραχή, λοιπόν, της τριχοφυΐας η οποία παρατηρείται γενικευμένη ή κατά τόπους απώλεια τριχών στο τριχωτό της κεφαλής ή σε άλλα σημεία του σώματος, αποτελεί η αλωπεκία. Αυτή μπορεί να επηρεάσει άνδρες, γυναίκες αλλά και παιδιά. Στατιστικά, αναφέρουν ότι η αλωπεκία εκτιμάται πως επηρεάζει αρκετά εκατομμύρια παιδιά στις Ηνωμένες Πολιτείες και ότι η τριχόπτωση ευθύνεται για περίπου το 3% όλων των επισκέψεων στον παιδίατρο. Είναι διαφορετική από την τελογενή τριχόρροια (Telogen effluvium), η οποία μπορεί να προκληθεί από σωματικό στρες, όπως συναντάται σε ταχεία απώλεια βάρους ή η εγκυμοσύνη.
Παρουσιάζεται με πολλές διαφορετικές μορφές, όπως την areata (τριχόπτωση σε μπαλώματα), την totalis ή ολική (ολική απώλεια του τριχωτού της κεφαλής), και την universalis ή καθολική (ολική τριχόπτωση σε όλο το σώμα). Η areata, είναι η πιο συχνή μορφή εμφάνισης της αλωπεκίας και αποτελεί μια μη απειλητική για τη ζωή ασθένεια του ανοσοποιητικού συστήματος που επηρεάζει τα μαλλιά, το τριχωτό, δηλαδή, της κεφαλής. Το σώμα αντιμετωπίζει, λανθασμένα, τους θύλακες των τριχών ως εχθρό και τους επιτίθεται, με αποτέλεσμα να προκαλείται η μερική τριχόπτωση.
Επηρεάζει άτομα όλων των φύλων και όλων των ηλικιών, αλλά είναι πιο συχνή σε παιδιά ηλικίας 5 έως 12 ετών. Περίπου 1 στα 1.000 παιδιά έχει αλωπεκία. Περίπου το 5% των παιδιών με αλωπεκία areata, αναπτύσσουν την totalis και ορισμένα από αυτά τα παιδιά μπορεί να αναπτύξουν την universalis.
Το κύριο σύμπτωμά της, όπως αναφέρεται και παραπάνω, είναι η τριχόπτωση που εμφανίζεται σε μικρά, στρογγυλά μπαλώματα στο κεφάλι. Μια ήπια περίπτωση θα ξεκινήσει με ένα έως δύο μπαλώματα μεγέθους νομισμάτων χωρίς τρίχες. Σε πολλές περιπτώσεις, σταματά μετά από αυτό. Ωστόσο, η κατάσταση είναι απρόβλεπτη και ο κύκλος της τριχόπτωσης και της αναγέννησης μπορεί να επαναληφθεί. Σπανιότερα, παρατηρούνται και αλλαγές στα νύχια των χεριών και των ποδιών. Πιο συγκεκριμένα, μπορεί να έχουν μικροσκοπικά βαθουλώματα (τρύπες), λευκές κηλίδες ή γραμμές και να είναι τραχιά. Ορισμένοι μπορεί, επίσης, να αισθάνονται κάψιμο ή φαγούρα στις περιοχές όπου κάποτε είχαν τρίχες.
Η areata μπορεί να εξελιχθεί και σε άλλη μορφή αλωπεκίας. Στη χειρότερη μορφή του, η αλωπεκία universalis προκαλεί την απώλεια όλων των τριχών του σώματος. Αυτό περιλαμβάνει τα φρύδια, τις βλεφαρίδες, τα χέρια, τα πόδια, τις μασχάλες, την ηβική περιοχή, και τα μαλλιά στο στήθος και την πλάτη για τους άνδρες.
Ευτυχώς, πλέον, διατίθεται πληθώρα θεραπειών, ξεκινώντας με την ανοσοθεραπεία επαφής κατά την οποία προκαλείται σκόπιμα αλλεργική αντίδραση στα κενά σημεία του κεφαλιού που θα μπορούσε να διεγείρει την ανάπτυξη των τριχών. Η περίοδος που χρειάζεται για να διαπιστωθεί — εάν η θεραπεία είναι λειτουργική— ανέρχεται έως και στους τρεις μήνες. Δυστυχώς, έχει αρκετές παρενέργειες, συμπεριλαμβανομένου ενός μεγάλου εξανθήματος και τη διόγκωση των λεμφαδένων λαιμού.
Άλλες θεραπείες περιλαμβάνουν τοπικές κρέμες ή λοσιόν όπως μινοξιδίλη, κορτιζόνη ή ανθραλίνη, που προκαλούν ανάπτυξη τριχών στα φαλακρά μπαλώματα. Ωστόσο, τέτοιες θεραπείες δεν εξαλείφουν την ασθένεια, και νέα φαλακρά μπαλώματα μπορεί να εμφανιστούν σε άλλα μέρη του τριχωτού της κεφαλής, ακόμη και αν εμφανιστεί νέα ανάπτυξη. Για μεγαλύτερες περιοχές τριχόπτωσης, ενδείκνυνται ενέσεις στεροειδών κάτω από το τριχωτό της κεφαλής και φάρμακα ανάπτυξης τριχών που περιέχουν στεροειδή που εφαρμόζονται στο δέρμα. Ανεξάρτητα από τη θεραπεία που συστήνεται σε κάθε ασθενή, η τριχόπτωση επιστρέφει συνήθως όταν σταματήσει η θεραπεία.
Δεν είναι δυνατόν να προληφθούν όλοι οι τύποι αλωπεκίας, όπως η areata ή η τριχόπτωση που σχετίζεται με ιατρικές παθήσεις, ορισμένες, όμως, μορφές τριχόπτωσης μπορεί να προληφθούν. Οι πολύ μεταδοτικές μυκητιασικές λοιμώξεις, μπορεί να προληφθούν κρατώντας τα μαλλιά καθαρά και διδάσκοντας στα παιδιά να μην μοιράζονται καπέλα, χτένες ή βούρτσες μαλλιών. Επιπλέον, τα έφηβα κορίτσια πρέπει να προειδοποιούνται να μην μοιράζονται τα σύνεργα του μακιγιάζ. Σημαντική είναι η περιποίηση των μαλλιών τόσο στο πλύσιμο όσο και όταν χρησιμοποιούνται χημικές διαδικασίες, καθώς είναι πολύ εύθραυστα. Πρέπει να αποφεύγεται η έντονη ξήρανση με την πετσέτα και το τραχύ χτένισμα και βούρτσισμα. Τέλος, τριχόπτωση ή υπερβολική αραίωση μπορεί να προκληθεί ως αποτέλεσμα ορισμένων διατροφικών ελλείψεων. Για να αποφευχθεί μια τέτοια τριχόπτωση, είναι απαραίτητο να συμπεριληφθεί η Β-6, η βιοτίνη και το φολικό οξύ —είτε σε δίαιτα είτε σε μορφή συμπληρώματος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Alopecia Areata (AA), familydoctor.org. Διαθέσιμο εδώ
- Hair Loss, familydoctor.org. Διαθέσιμο εδώ
- Alopecia, encyclopedia.com. Διαθέσιμο εδώ
