Της Διαμάντως Γεωργακοπούλου,
Στη σύγχρονη εποχή, η κακοποίηση που πραγματοποιείται, υποβοηθούμενη από συγκεκριμένες ναρκωτικές ουσίες, έχει λάβει επιδημικές διαστάσεις. Οι δράστες αποπλανούν τα θύματα, χορηγώντας εκείνους τους τύπους ουσιών που καθιστούν εφικτές και ευκολότερες τις εγκληματικές τους ενέργειες. Πρόκειται για ένα φαινόμενο-μάστιγα που πλήττει την ανθρώπινη κοινωνία, γνωστό ως Drug Facilitated Sexual Assault (DFSA), και οι ουσίες που χρησιμοποιούνται είναι γνωστές ως Date Rape Drugs ή, στην ελληνική καθομιλουμένη, χάπι του βιασμού — δηλαδή κάθε ουσία που χρησιμοποιείται για να διευκολύνει τη σεξουαλική κακοποίηση. Οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες ουσίες, εκτός από την αιθανόλη (αλκοόλη) και τα κοινά ναρκωτικά, όπως η μαριχουάνα και η κοκαΐνη, είναι η φθοριονιτραζεπάμη (Rohypnol), το γ-υδροξυ-βουτυρικό οξύ (GHB), και η κεταμίνη (από δεδομένα του Office on Women’s Health-U.S. Department of Health and Human Services, 2019). Συνήθως δεν είναι ορατές και χορηγούνται στα θύματα με ποικίλους τρόπους, με συχνότερο τη ρίψη τους στο ποτό ή στο φαγητό, έτσι ώστε να μην έχουν χρώμα, γεύση και μυρωδιά.
Πώς, όμως, το χάπι του βιασμού επηρεάζει τον ανθρώπινο οργανισμό; Τα συμπτώματα που βιώνει το θύμα, είναι τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Κυρίαρχες παρενέργειες είναι η ζάλη, η ναυτία, η υπνηλία, οι μειωμένες αναστολές, η απώλεια συνείδησης και η προσωρινή αμνησία διάρκειας μερικών ωρών, η δυσκολία στον συντονισμό των μυών του σώματος, εμετοί, υπόταση, ταχυπαλμία ή βραδυκαρδία, σύγχυση, αποσυντονισμένος λόγος, δυσκολία στην αναπνοή και λιποθυμία. Συχνά, όταν οι ουσίες αυτές χορηγούνται σε συνδυασμό με αλκοόλ, το θύμα ξυπνά με άγνοια της κατάστασης που έχει βιώσει, ενώ τα σημάδια βιασμού στο σώμα του πιθανότατα απουσιάζουν, καθώς, λόγω της επήρειας του χαπιού παρουσιάζεται έλλειψη αντίστασης στις αποτρόπαιες πράξεις. Αξιοσημείωτο καθίσταται το γεγονός ότι πολλά άτομα αναφέρουν ότι νιώθουν «παράλυση» μετά τη λήψη του Rohypnol (σε ιατρική χρήση χορηγείται για την υποβοήθηση σε αϋπνίες), τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται ύστερα από περίπου 30 λεπτά, κορυφώνονται μέσα σε 2 ώρες και έχουν διάρκεια από 8 έως 12 ώρες (δεδομένα από το Διεθνές Ίδρυμα «Ένας Κόσμος χωρίς Ναρκωτικά»). Αυτό επιδρά στον οργανισμό με τρόπο κατασταλτικό, αγχολυτικό και αντισπασμωδικό, ενώ προκαλεί αμνησία, μυϊκή χάλαση, επαγωγή ύπνου και μειώνει τη ψυχοκινητική λειτουργία. Το GHB είναι ανασταλτικό του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, χρησιμοποιείται ως γενικό αναισθητικό και είναι γνωστό ως Bedtime Scoop και G-Juice. Δεσμεύεται στους μεταβολοτροπικούς υποδοχείς του γ-αμινοβουτυρικού οξέος GABA-B. Η ανίχνευση των ουσιών αυτών στον οργανισμό δεν είναι ιδιαίτερα εύκολη, καθώς στο αίμα παραμένουν από 6 ώρες έως 2 ημέρες και στα ούρα 12 ώρες έως 5 ημέρες. Μία εναλλακτική μέθοδος για την ανεύρεσή τους, είναι η τοξικολογική ανάλυση μέσα από τις τρίχες.
Συνήθως, το χάπι του βιασμού χορηγείται στο άτομο αναμεμειγμένο με αλκοόλ, μέσα στο ποτό ή στο φαγητό. Το άτομο χάνει ολοκληρωτικά τη μνήμη του για μερικές ώρες και ξυπνά έχοντας κόπωση, ναυτίες και σύγχυση. Αδυνατεί να θυμηθεί όσα γεγονότα συνέβησαν ενώ βρισκόταν υπό την επήρεια του χαπιού και έτσι δεν γνωρίζει αν συμμετείχε σε σεξουαλικές ενέργειες. Ενδείξεις που παρουσιάζουν ότι το άτομο έπεσε θύμα βιασμού είναι νευρολογικά συμπτώματα, κοιλιακοί πόνοι, γεννητικοί ή πρωκτικοί ερεθισμοί και κολπικές εκκρίσεις.
Οι ψυχολογικές συνέπειες είναι σχεδόν ανεπανόρθωτες. Το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με το ψυχικό τραύμα, μαθαίνει ότι συμμετείχε σε σεξουαλικές ενέργειες παρά τη θέλησή του, χωρίς καν να γνωρίζει πώς οδηγήθηκε σε αυτές τις συνθήκες. Η κακή σωματική κατάσταση δυσχεραίνει τη ψυχολογική. Συχνά επέρχονται ενοχές όπως: «δεν έπρεπε να πιω» ή «έπρεπε να προσέχω περισσότερο», «οφείλω να προσέχω τον εαυτό μου», «εγώ φταίω». Όλες αυτές οι σκέψεις που πιθανότατα βιώνει, το φέρνουν αντιμέτωπο με το κοινωνικό στίγμα. Ο φόβος ότι φέρει την ευθύνη, τον αποτρέπει από την καταγγελία για την εγκληματική ενέργεια, καθώς η κοινωνία είναι πιθανό να μη βοηθήσει. Η σκέψη ότι ο εαυτός βρέθηκε σε τόσο ευάλωτη κατάσταση, προκαλεί κρίση ταυτότητας («ποιος είμαι;», «πώς έφτασα σε αυτό το σημείο;»). Φοβάται να εμπιστευτεί ξανά τους συνανθρώπους του, δυσκολεύεται να διαμορφώσει στενούς δεσμούς και αλληλεπιδράσεις, γίνεται εσωστρεφής και αντικοινωνικός.
Δυστυχώς, η σκληρότητα της εποχής μας, έχει φτάσει στο σημείο να οδηγεί το θύμα σε ενοχές. Δημιουργούνται αμέτρητες καμπάνιες που συμβουλεύουν τα άτομα να προσέχουν το ποτό τους σαν να είναι τα ίδια υπεύθυνα για τις εγκληματικές ενέργειες άλλων. Η κοινωνία οφείλει να αποτρέψει τους θύτες, όχι να φοβίζει και να κατηγορεί τα θύματα. Οφείλει να μεταλαμπαδεύσει σε κάθε γενιά σωστές αξίες, ώστε κάθε άνθρωπος να συνειδητοποιήσει ότι δεν έχει δικαίωμα πάνω στα σώματα άλλων. Η σεξουαλική δραστηριότητα, όταν το ένα άτομο είναι σε κατάσταση μέθης ή υπό την επήρεια ουσιών, είναι βιασμός και το θύμα δε φέρει καμία ευθύνη. Θα ήταν, φυσικά, ουτοπικό να αφήνουμε τους εαυτούς μας ελεύθερους σε δημόσιους χώρους και να αισθανόμαστε ασφάλεια μεταξύ αγνώστων. Ωστόσο, η πρόληψη τέτοιων καταστάσεων μέσα από την ευαισθητοποίηση όλων μπορεί να αποτρέψει τους θύτες. Όχι, δεν έφταιξες εσύ, ούτε έπρεπε να προσέξεις περισσότερο. Ο μόνος υπεύθυνος, είναι ο βιαστής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Rohypnol, dea.gov. Διαθέσιμο εδώ
- GHB – Gamma-Hydroxybutyric Acid, dea.gov. Διαθέσιμο εδώ
- Μαυρομάτη Α., «Ουσίες υποβοήθησης βιασμού και ανάλυση τρίχας: Προκλήσεις και Δυσκολίες», Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας, Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Τοξικολογίας. Διαθέσιμο εδώ
- Date rape drugs, womenshealth.gov. Διαθέσιμο εδώ
- Ρόχιπνολ, notodrugs.gr. Διαθέσιμο εδώ
