Του Τάσου Γρηγοριάδη,
1759: Λαμβάνει χώρα η Μάχη του Κεμπέκ, μεταξύ της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και της Γαλλίας. Η μάχη εντάσσεται στο πλαίσιο του Επταετούς Πολέμου (1756-1763). Από τη μία, οι Γάλλοι κατέχουν τμήματα του σημερινού Καναδά, ενώ αντιθέτως οι Βρετανοί τις δυτικές πολιτείες των σημερινών Η.Π.Α. Το 1759, οι Βρετανοί ανέθεσαν στον στρατηγό Τζέιμς Γουλφ να καταλάβει την πρωτεύουσα της Νέας Γαλλίας, το Κεμπέκ. Το χάραμα της 13ης Σεπτεμβρίου του 1759, οι Βρετανοί ξεκίνησαν την εισβολή από ένα ελαφρώς προστατευμένο τμήμα, πέριξ της πόλης. Ο Λουί-Ζοζέφ ντε Μονκάλμ, επικεφαλής των αμυνομένων, όντας εμβρόντητος, διέταξε άμεση επίθεση, προς αποφυγήν ανασυγκρότησης των Βρετανών. Η αμφιλεγόμενη απόφασή του οδήγησε τους Γάλλους -εκ των οποίων οι μισοί αποτελούσαν άπειρη πολιτοφυλακή- σε σύγκρουση με τους Βρετανούς στο ανοιχτό πεδίο, στις επονομαζόμενες Πεδιάδες του Αβραάμ. Οι αντιμαχόμενες πλευρές αποτελούνταν από περίπου 4.500 στρατό η καθεμία, αλλά οι Βρετανοί στην πλειονότητά τους ήταν επαγγελματίες. Στην αρχή της μάχης, ο στρατηγός Γουλφ τραυματίζεται θανάσιμα και λίγο αργότερα οι Γάλλοι οδηγούνται σε υποχώρηση. Επίσης, ο στρατηγός Μονκάλμ, μια μέρα αργότερα, πεθαίνει από τραύματα που αποκόμισε στη μάχη. Οι Βρετανοί, ως νικητές, πολιορκούν την πόλη και οι Γάλλοι κρυφά αποχωρούν τη νύχτα. Μετά από λίγες μέρες, η πόλη παραδίδεται, ενώ η κατάληψη όλου του Καναδά από το Βρετανικό Στέμμα είναι γεγονός λίγα έτη αργότερα.
1968: Η Αλβανία αποχωρεί επισήμως από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Στον απόηχο της σύστασης του ΝΑΤΟ (1949), υπεγράφη στις 14 Μαΐου 1955 το Σύμφωνο της Βαρσοβίας -ιδρυτικό μέλος η Αλβανία-, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα της Σοβιετικής Ένωσης. Η διοίκηση της Λαϊκής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Αλβανίας, του αυταρχικού Ενβέρ Χότζα, διαφωνούσε εντόνως με τις μεταρρυθμίσεις «αποσταλινοποίησης» του Γενικού Γραμματέα Νικίτα Χρουστσόφ στο «Ανατολικό Μπλοκ». Συνεπώς, το 1961, όταν η Μαοϊστική Κίνα αντιτάχθηκε πλήρως στις πολιτικές του Χρουστσόφ, βρήκε στην Αλβανία έναν αναπάντεχο σύμμαχο. Οι εντάσεις κλιμακώθηκαν μεταξύ Μόσχας και Τιράνων, οδηγώντας σε τερματισμό των διπλωματικών τους σχέσεων στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Μετέπειτα, η Αλβανία, στις 13 Σεπτεμβρίου του 1968, αποσπάται επίσημα από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας -προγενέστερα είχε εκδιωχθεί. Κυριότερη αιτία της πλήρους απόσχισης φαίνεται να κατέστη η εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης στην Τσεχοσλοβακία (1968). Ο Πρωθυπουργός της χώρας, Μεχμέτ Σέχου, δήλωνε πως: «Έχει καιρό που -η Αλβανία- έχει αποκλειστεί από τη Συνθήκη και έχει έρθει η ώρα να αποχωρήσει». Ακόμη, τόνιζε πως η Μόσχα μετέτρεψε το Σύμφωνο της Βαρσοβίας «από αμυντική συνθήκη κατά του ιμπεριαλισμού, σε επιθετική, προς τα ίδια τα μέλη της, συνθήκη». Εν κατακλείδι, μεταξύ άλλων, ο Πρόεδρος Ενβέρ Χότζα επεσήμανε πως «το Σύμφωνο της Βαρσοβίας δεν υπηρετεί πλέον τον σοσιαλισμό και την ειρήνη». Το Σύμφωνο θα κατέρρεε πλήρως το 1991, μαζί με τη Σοβιετική Ένωση.
1993: Υπογράφεται η πρώτη «Συμφωνία του Όσλο», μεταξύ Ισραήλ και ΟΑΠ (Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης). Από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ (1948), αλλεπάλληλες συρράξεις έχουν λάβει χώρα στους «Άγιους Τόπους», μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Το Όσλο της Νορβηγίας έμελλε να διαδραματίσει ρόλο διαμεσολαβητή για τις δύο πλευρές. Τον Δεκέμβριο του 1992, ξεκίνησαν -μυστικές- συζητήσεις μεταξύ εκπροσώπων των αντιμαχόμενων μερών, προκειμένου να επιτευχθεί αποκλιμάκωση. Στον απόηχο πολλών συναντήσεων, τον Αύγουστο του 1993, τελικά, επετεύχθη συμβιβασμός. Η «Συμφωνία του Όσλο» υπεγράφη στον Λευκό Οίκο, στην Ουάσιγκτον των Ηνωμένων Πολιτειών, στις 13 Σεπτεμβρίου του 1993. Έμπροσθεν του Αμερικανού Προέδρου, Μπιλ Κλίντον, ο Ισραηλινός Πρόεδρος, Γιτζάκ Ράμπιν, και ο ηγέτης της ΟΑΠ, Γιάσερ Αραφάτ, κάνουν μια ιστορική χειραψία που σφράγισε τη Συμφωνία. Ο Ράμπιν δήλωσε μεταξύ άλλων: «Εμείς που πολεμήσαμε εναντίον σας, σάς λέμε σήμερα με δυνατή και καθαρή φωνή: αρκετό αίμα και δάκρυα. Αρκετά!». Για πρώτη φορά, επισήμως, η ΟΑΠ καταδίκαζε την τρομοκρατία και αναγνώριζε το κράτος του Ισραήλ, ενώ το τελευταίο πλέον καταλόγιζε την ΟΑΠ ως τον κατεξοχήν εκπρόσωπο των Παλαιστινίων. Πολλές διατάξεις της Συμφωνίας, ωστόσο, δεν μπόρεσαν να εφαρμοστούν πλήρως, ακόμα και μετά την υπογραφή δεύτερης συμφωνίας, με αποτέλεσμα η βία να συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Battle of Quebec (1759), History, διαθέσιμο εδώ
- The Warsaw Pact is formed, History, διαθέσιμο εδώ
- Israel – The Oslo Accords, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Albania Withdraws, Archives.ubalt.edu, διαθέσιμο εδώ
- Albania leaves Warsaw Pact, Famous Daily, διαθέσιμο εδώ
- Battle of the Plains of Abraham, Quebec Cite, διαθέσιμο εδώ
- Israel-Palestine peace accord signed, History, διαθέσιμο εδώ
- Battle of the Plains of Abraham, The Canadian Encyclopedia, διαθέσιμο εδώ
- The Oslo Accords and the Arab-Israeli Peace Process, Office of the Historian, διαθέσιμο εδώ
- Communist Relations in Crisis: The End of Soviet-Albanian Relations, and the Sino-Soviet Split, 1960–1961, Taylor & Francis Online, διαθέσιμο εδώ
- Geri Pilaca & Alban Nako, Splitting Apart: How the Soviet-Albanian Relations Came to an End, Richtmann Publishing, 8 July 2021, διαθέσιμο εδώ
