Της Άννας Τσέλα,
Μέρα με τη μέρα, οι πολίτες του Αφγανιστάν έρχονται αντιμέτωποι με μια παράδοξη καθημερινότητα, στην οποία τα δικαιώματά τους έχουν λιγοστέψει και τείνουν να εξαφανιστούν εντελώς, ιδιαίτερα για το γυναικείο φύλο. Την εξουσία, πλέον, κατέχουν οι Ταλιμπάν, ένα πολιτικό-θρησκευτικό κίνημα, όπου παλαιότερα είχε πολιορκήσει το Αφγανιστάν τη χρονική περίοδο 1996-2001 και ανήλθε ξανά στην εξουσία στις 15 Αυγούστου του 2021, όπου κυβερνά μέχρι και σήμερα. Στα όσα διαδραματίζονται το τελευταίο διάστημα, αρκετά κράτη επιλέγουν με τον δικό τους τρόπο να εκφράσουν είτε την υποστήριξή τους, είτε να κατακρίνουν την κλιμάκωση της βίας στο Αφγανιστάν.
Σαφώς, μέσα σε αυτό το κλίμα αναστάτωσης δεν θα απουσίαζε μια από τις ισχυρότερες επιρροές παγκοσμίως, η Κίνα. Εκείνη, αποτελεί μια από τις ταχέως αναπτυσσόμενες χώρες. Πιο συγκεκριμένα, η οικονομία της κατατάσσεται στη δεύτερη θέση αμέσως μετά από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες βρίσκονται στην κορυφή της λίστας. Το εσπευσμένο ενδιαφέρον για το Αφγανιστάν από την πλευρά μιας τόσο δυναμικής χώρας, σε περίοδο αναταράξεων, είναι εμφανές πως δε σχετίζεται με κάποιο αίσθημα άμεσης βοήθειας, αλλά τα οικονομικά συμφέροντα είναι αυτά τα οποία υπερνικούν το κάθε ανθρώπινο αίσθημα αλληλεγγύης. Η επιβεβαίωση προήλθε από μια αρκετά σημαντική δήλωση της χώρας, η οποία, με τη σειρά της, ανέφερε πως η πρεσβεία της Κίνας θα παραμείνει ανοιχτή στην πρωτεύουσα Καμπούλ και πως οι μεταξύ τους σχέσεις θα γίνουν στενότερες, καθώς η συμβολή τους στην ανοικοδόμηση της χώρας θα είναι πολύ πιο ενεργή.
Ειδικότερα, το Αφγανιστάν είναι πλούσιο σε αποθέματα μετάλλων, σπάνιων γαιών και σημαντικό ποσοστό ορυκτού πλούτου. Αυτή η «χρυσή ευκαιρία» αποτελεί έναν δελεαστικό πόλο έλξης για την οποιαδήποτε επένδυση. Συγκεκριμένα, ο πλούτος αυτός χαρακτηρίζεται από το αλουμίνιο, το ασήμι, την πλατίνα, τον σίδηρο, τον χαλκό, το ουράνιο, τον χρυσό και το λίθιο. Αδιαμφισβήτητα, το λίθιο μπορεί να θεωρηθεί και «Μήλον της Έριδος», αφού το συγκεκριμένο χημικό στοιχείο χρησιμοποιείται για την ομαλή κατασκευή ιόντων λιθίου στην παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων, ένας τομέας όπου αρκετές χώρες θα ήθελαν να επενδύσουν περισσότερο. Η αξία των όσων αναφέρθηκαν ανωτέρω είναι κολοσσιαίας σημασίας.
Εκπρόσωποι από το Πεκίνο είχαν δείξει ενδιαφέρον για τη χώρα πριν καν η Αμερική αποσύρει όλα τα στρατεύματά της από το Αφγανιστάν. Ειδικότερα, ο πολιτικός αναλυτής, Arkady Dubnov, ανέφερε χαρακτηριστικά πως η συγκεκριμένη κατάσταση δεν ευνοεί τους Αμερικανούς, αλλά ευνοεί την Κίνα. Η κίνησή της αυτή να έρθει πιο κοντά με τους Ταλιμπάν εξετελέσθη με επιτυχία, αφού είχε ως απότοκο τη θετική απάντηση από τη μεριά τους. Επιθυμούν την οποιαδήποτε βοήθεια από μια τόσο οικονομικά και πολιτικά ισχυρή χώρα, καθώς υποστηρίζουν ακράδαντα πως θα επενδυθεί ένα αρκετά αξιοσημείωτο κεφάλαιο, το οποίο, με τη σειρά του, θα δώσει τη δυνατότητα στο να ξαναχτιστεί η χώρα σε πιο σταθερές και γερές βάσεις. Η Κίνα θα αποτελέσει το έναυσμα για να ανοίξουν οι εμπορικοί δρόμοι, ειδικά τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο που το Αφγανιστάν έχει ανάγκη την οικονομική ενίσχυση. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει να αποδοθεί στο γεγονός πως, μέσω της πληθώρας συζητήσεων που έχουν λάβει χώρα, όσον αφορά τις διπλωματικές σχέσεις με το Αφγανιστάν, γίνεται εμφανές πως οι μεγαλύτερες επενδύσεις θα έχουν ως παράγοντα κρίσης την πολιτική σταθερότητα και η οποιαδήποτε οικονομική κίνηση που θα γίνει, θα είναι αναγκαίο να εκπροσωπεί επαρκώς τα συμφέροντα της Κίνας. Για το λόγο αυτό, η Κίνα έχει εξασφαλίσει από τους Ταλιμπάν ότι δεν θα υποστηρίξουν Ουιγούρους μουσουλμάνους μαχητές, ένα ζήτημα που απασχολεί πολύ την εσωτερική πολιτική της ασιατικής υπερδύναμης.
Συμπληρωματικά, ιδιαίτερη έμφαση αξίζει να δοθεί στην πρωτοβουλία να ενταχθεί, ενδεχομένως, το Αφγανιστάν στο νέο «Δρόμο του Μεταξιού» της Κίνας (Belt and Road Initiative). Η κεντρική ιδέα βασίζεται στην ανάπτυξη υποδομών, η οποία υιοθετήθηκε από την κινεζική κυβέρνηση το 2013 κι έχει συμβάλει οικονομικά σε 70 χώρες. Αναλυτικότερα, δίνονται δάνεια σε χώρες που το χρηματικό αυτό ποσό έχει ως στόχο τη στήριξη και τη δημιουργία καλύτερων υποδομών, λόγου χάρη σιδηροδρόμους, αυτοκινητοδρόμους και, σαφώς, ενεργειακούς αγωγούς, οι οποίοι δεν θα έλειπαν από τη λίστα.
Ειδικότερα, η πρώτη συμφωνία μεταξύ Κίνας-Αφγανιστάν εκπληρώθηκε το 2016 με αρκετά μελλοντικά και σημαντικά πλάνα. Τα σχέδια αυτά, όμως, θα έρθουν αντιμέτωπα με κάποια εμπόδια, όπως οι κλιματικές και γεωγραφικές συνθήκες που επικρατούσαν στη χώρα, τα οποία, όπως φάνηκαν, κατέστησαν αρκετά δυσβάσταχτη την ολοκλήρωση των έργων. Έναν εξίσου σημαντικό παράγοντα αποτέλεσε και η έντονη τρομοκρατία στη χώρα συνεργασίας. Υπό τις τωρινές συνθήκες, οι νέες σχέσεις μεταξύ Πεκίνου-Καμπούλ θα δώσουν τη δυνατότητα στην πληγείσα χώρα να καλύψει σημαντικά κενά, τα οποία προκλήθηκαν από την έξοδο των στρατευμάτων των Η.Π.Α. και του ΝΑΤΟ. Σε αυτό το σημείο, πρέπει να αναφερθεί πως η προσπάθεια επέκτασης του BRI από την πλευρά της Κίνας προς το Αφγανιστάν πραγματοποιείται την τελευταία πενταετία, όμως η έντονη επιρροή των Η.Π.Α. στη χώρα δημιουργούσε δεύτερες σκέψεις στους Κινέζους, καθώς είχαν υπόψιν τις αντιδράσεις που θα προκαλούσαν στην Ουάσιγκτον.
Από τη μεριά του, το Αφγανιστάν είναι δυνατόν να προσφέρει στην Κίνα στρατηγική βάση, όσον αφορά το εμπόριο της χώρας, το οποίο είναι καθοριστικό, αφού αποτελεί το κέντρο ένωσης μεταξύ Μέσης Ανατολής, Κεντρικής Ασίας κι Ευρώπης. Παρά την άμεση βοήθεια για οικονομική ανάπτυξη, υπάρχουν κάποια μαύρα σύννεφα πάνω από τη συμφωνία. Ειδικότερα, ο Michael Kugelman ανέφερε χαρακτηριστικά πως οι Ταλιμπάν δεν αποτελούν την απόλυτη και καθοριστική πρόκληση, αλλά υπάρχει πληθώρα πηγών βίας, είτε του κράτους, είτε παρακρατικές. Οπότε, καταλήγουμε στο γεγονός πως η Κίνα έρχεται αντιμέτωπη με ένα όχι και τόσο ασφαλές περιβάλλον.
Συνοψίζοντας, είναι εύλογο να υποστηριχθεί πως ακόμα και σε περιόδους όπου η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ελευθερία αρχίζουν να αφανίζονται, οι κυρίαρχες χώρες επιλέγουν να ρίξουν το κέντρο βάρους τους στην ακόμα εντονότερη ισχυροποίησή τους, εκμεταλλευόμενες το καθετί που μπορεί να αξιοποιήσουν. Η κάθε κίνηση που πραγματοποιείται, ειδικά από την Κίνα, έχει μελετηθεί με απαράμιλλη προσοχή για την αποφυγή οποιουδήποτε λάθους, το οποίο μπορεί να κοστίσει δισεκατομμύρια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Γιατί η Κίνα θέλει να συμμετέχει στην ανασυγκρότηση του Αφγανιστάν, Forbes, διαθέσιμο εδώ
- Κίνα-Αφγανιστάν: Επενδυτικό σχέδιο 62 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το πρόγραμμα «Belt and Road», alt.gr, διαθέσιμο εδώ
- Explained: Why China is looking at a larger role in Taliban-ruled Afghanistan, The Indian Express, διαθέσιμο εδώ
- China to keep Kabul embassy open and ‘beef up’ relations, say Taliban, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Afghanistan: Taliban to rely on Chinese funds, spokesperson says, Aljazeera, διαθέσιμο εδώ
- China ready for ‘friendly relations’ with Taliban after rout, France 24, διαθέσιμο εδώ
