Η 11η Σεπτεμβρίου στην Ιστορία

Του Γιώργου Βλαχάκη,

1697: Στις 11 Σεπτεμβρίου, λαμβάνει χώρα στην πόλη Ζέντα (σημερινή Σέντα της Σερβίας) η ομώνυμη μάχη μεταξύ των Οθωμανικών στρατευμάτων και του στρατού του Ιερού Συνασπισμού εν μέσω του Μεγάλου Τουρκικού Πολέμου. Το δεύτερο στρατόπεδο αποτελούσε μια συμμαχία των σημερινών κρατών της Αυστρίας, της Πολωνίας, της Βενετίας και της Ρωσίας. Ο Σουλτάνος Μουσταφά ο Δεύτερος, καθώς οδηγούσε τα στρατεύματά του προς τη Σερβία, δέχτηκε μια αιφνιδιαστική επίθεση από τους Αυστριακούς, υπό την ηγεσία του πρίγκιπα Ευγενίου του Savoy. Καθώς περνούσε τον ποταμό στη Ζέντα, ο Οθωμανός ηγέτης αντίκρισε τους Αυστριακούς αντιπάλους του και τον κατέβαλε πανικός -γεγονός που συνέβαλε και στην ήττα του. Ο Σουλτάνος σκοτώθηκε στο πεδίο της μάχης, ενώ οι νικητές απέκτησαν μαζί με την πληθώρα λαφύρων και τη θέση του ισχυρότερου δρώντος στην Κεντρική Ευρώπη.

1709: Τον όγδοο χρόνο του πολέμου της ισπανικής διαδοχής, οι αντιμαχόμενες δυνάμεις της Γαλλίας και της Μεγάλης Συμμαχίας συναντήθηκαν κοντά στα σύγχρονα Γαλλοβελγικά σύνορα. Στο χωριό Μαλπλακέ, στις 11 Σεπτεμβρίου, συγκεντρώθηκαν 100 χιλιάδες Ολλανδοί και Αυστριακοί κυρίως, με μικρή υποστήριξη από Άγγλους και Πρώσους, ενώ οι αντίπαλοί τους, οι Γάλλοι, κατάφεραν να συγκεντρώσουν περίπου τον ίδιο αριθμό στρατιωτών. Οι αρχικές επιθέσεις προκάλεσαν αρκετές απώλειες στις δυνάμεις της Συμμαχίας, ωστόσο η κατάσταση άλλαξε, όταν ο διοικητής των γαλλικών δυνάμεων τραυματίστηκε από σφαίρα στο γόνατο και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το πεδίο της μάχης. Το βρετανικό πεζικό, ύστερα από την εξέλιξη αυτή, επιτέθηκε στο κέντρο των γαλλικών δυνάμεων και άνοιξε το δρόμο για την προέλαση 30 χιλιάδων ιππέων της συμμαχίας. Το γαλλικό ιππικό, πλέον, υπό νέο διοικητή, κατάφερε να κάνει τους αντιπάλους να υποχωρήσουν 6 φορές. Ωστόσο, στις 3 μ.μ. της ίδιας μέρας, οι Γάλλοι συνειδητοποίησαν πως η μάχη ήταν ήδη χαμένη. Έτσι, υπήρξε διαταγή για οργανωμένη υποχώρηση -εξάλλου οι σύμμαχοι είχαν 20 με 30 χιλιάδες απώλειες και το γεγονός αυτό τους καθιστούσε ανίκανους να καταδιώξουν τους αντιπάλους τους που υποχωρούσαν. Ο τραυματισμένος Γάλλος διοικητής, Δούκας Βιλλάρ, δήλωσε αργότερα: «Αν ευχαριστεί το Θεό να δώσει στους αντιπάλους του Μεγαλειότατου άλλη μια τέτοια νίκη, είναι καταδικασμένοι».

1973: Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960, οι σχέσεις μεταξύ Αμερικής και Χιλής κατέρρεαν, εξαιτίας αμφιβολιών για την Αριστερά της δεύτερης και την εθνικοποίηση ορισμένων βιομηχανιών. Οι Αμερικάνοι αποφάσισαν, εξαιτίας του φόβου της επικράτησης της Αριστεράς, να υποστηρίξουν το σχέδιο για πραξικόπημα του νεοδιορισμένου αρχηγού του στρατού Αύγουστου Πινοσέτ. Το πρωί της 11ης Σεπτεμβρίου, το πραξικόπημα γίνεται πραγματικότητα, ενάντια στην Κυβέρνηση του πρώτου δημοκρατικά εκλεγμένου μαρξιστή στη Λατινική Αμερική, Σαλβαδόρ Αλιέντε. Ο Πρόεδρος κάνει την τελευταία του δήλωση στις 9:10 π.μ. και την ολοκληρώνει με τη φράση: «Ζήτω η Χιλή! Ζήτω ο λαός! Ζήτω οι εργάτες!». Ύστερα από την ομιλία του, ο Αλιέντε αυτοκτονεί. Δύο μέρες αργότερα, διορίζεται Πρόεδρος ο Πινοσέτ, ο οποίος θα κυβερνήσει αυταρχικά για τα επόμενα 17 χρόνια. Το καθεστώς του στρατηγού θα ασκήσει διώξεις σε πολλούς αριστερούς και θα αναιρέσει το έργο των προηγούμενων σοσιαλιστικών κυβερνήσεων. Ο Πινοσέτ, μετά την κατάληψη της εξουσίας, ανακοίνωσε ότι δε θα υπάρξουν μελλοντικές εκλογές. Παρά το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες στήριξαν το πραξικόπημα, στη συνέχεια, ανησύχησαν λόγω των αναφορών παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το καθεστώς. Η δικτατορία τελείωσε το 1990, μετά την παραίτηση του Πινοσέτ.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Battle of Zenta | European history | Britannica, διαθέσιμο εδώ
• Μάχη του Μαλπλακέ, The Royal Hampshire Regiment, διαθέσιμο εδώ
• Μάχη του Μαλπλακέ, Britannica, διαθέσιμο εδώ
• Πραξικόπημα Πινοσέτ, History, διαθέσιμο εδώ
• Τα χρόνια Αλιέντε και το Πραξικόπημα Πινοσέτ, 1969-1973, Office of the Historian, διαθέσιμο εδώ