Της Μαρίας Καράμπελα,
Ένα αποτελεσματικό εργαλείο (κριτήριο) για την εκτέλεση της εκτιμήσεως συνολικού κόστους (ΕΣΚ) είναι η έννοια της καθαρής παρούσας αξίας (ΚΠΑ). Αλλά, πώς αυτή σχετίζεται με την πρόληψη της ρύπανσης ή με άλλη επένδυση; Η λογική αυτή εφαρμόζεται επειδή μια επένδυση που αποδίδει όφελος ένα ευρώ σήμερα, είναι προτιμότερη από μια επένδυση που αποδίδει ένα ευρώ τον επόμενο χρόνο και εφόσον όλα τα άλλα στοιχεία είναι ίδια. Μια εταιρεία μπορεί να «επενδύσει» το ένα ευρώ σε σημερινά οφέλη και, για παράδειγμα, να λάβει τόκο ενός χρόνου από επένδυση που αποδίδει ένα ευρώ όφελος, αλλά ένα χρόνο αργότερα.
Από τις πληροφορίες που συλλέχθηκαν από την πλήρη κοστολόγηση, ο μελετητής μπορεί να συνεργαστεί με το προσωπικό του λογιστηρίου και του τμήματος οικονομικών, για να υπολογίσει την ΚΠΑ της επενδύσεως και να αξιολογήσει τις ανταγωνιστικές επενδύσεις. Οι εισροές που πρέπει να παρέχονται από αυτό το προσωπικό περιλαμβάνουν το χρόνο ζωής του επενδυτικού σχεδίου, το επιτόκιο προεξόφλησης και στοιχεία για τη φορολόγηση. Με απλά λόγια, η ΚΠΑ μιας επένδυσης υπολογίζεται, αθροίζοντας την παρούσα αξία των χρηματικών ροών κάθε περιόδου. Μερικά επενδυτικά προγράμματα, ανταγωνιζόμενα λόγω των περιορισμένων διατιθέμενων, μπορούν τότε να συγκριθούν επί ίσης βάσεως. Η απόφαση για την επένδυση μπορεί να βασίζεται σε ποικιλία κριτηρίων, συμπεριλαμβανομένων της ΚΠΑ, του εσωτερικού συντελεστή αποδόσεως (ΕΣΑ), του δείκτη κερδοφορίας και της περιόδου αποδόσεως των επενδυμένων κεφαλαίων. Ένας οργανισμός θα πρέπει να χρησιμοποιεί το δείκτη που ταιριάζει καλύτερα στο σύστημα προϋπολογισμού των κεφαλαίων του.
Μια απλή μελέτη περίπτωσης δείχνει τη διαφορά μεταξύ των χρηματοοικονομικών αναλύσεων ενός σχεδίου πρόληψης της ρύπανσης που γίνεται αρχικά χωρίς ΕΣΚ και κατόπιν με ΕΣΚ. Η υποθετική παραγωγική διαδικασία θα χρησιμοποιηθεί ως βάση για τη μελέτη περίπτωσης. Η σύγκριση των αποτελεσμάτων από κάθε ανάλυση θα δείξει την αξία της ΕΣΚ στην εύρεση της αποτελεσματικής ως προς το κόστος πρωτοβουλίας προλήψεως της ρύπανσης του περιβάλλοντος.
Μια εναλλακτική λύση για την πρόληψη της ρύπανσης αποτελεί: η αρχική ανάλυση της εταιρείας (χωρίς ΕΣΚ) περιλαμβάνει: (1) Επένδυση κεφαλαίου ύψους 1,7 εκατομμυρίων ευρώ και (2) μόνο εκείνα τα έξοδα λειτουργίας και τα οφέλη που η εταιρεία περιλαμβάνει τυπικά στις χρηματοοικονομικές της αναλύσεις για επενδυτικά σχέδια αυτού του τύπου, δηλαδή:
- Αύξηση στο κόστος των πρώτων υλών της τάξεως των 180.000 ευρώ το χρόνο.
- Χρήση ενέργειας και χημικών για το νέο εξοπλισμό ύψους 200.000 ευρώ το χρόνο.
- Μείωση στις δαπάνες για κατεργασία αποβλήτων κατά 500.000 ευρώ το χρόνο.
- Αύξηση στο κόστος της εργασίας κατά 2000 ευρώ το χρόνο.
Το σχέδιο πρόληψης της ρύπανσης δεν επηρεάζει ούτε τις ροές αποβλήτων ούτε απαιτεί διαχείρισή τους μέσα στις εγκαταστάσεις ή σε άλλο χώρο, καθώς δεν επιβάλλει δραστηριότητες συμμόρφωσης προς τους κανονισμούς μέσα στις εγκαταστάσεις. Επίσης, οι εισπράξεις δε θα επηρεαστούν, αφού ούτε η ποιότητα του προϊόντος ούτε οι ρυθμοί παραγωγής αναμένεται να αλλάξουν. Η διεύθυνση, όμως, της επιχείρησης αναμένει οι αλλαγές στην παραγωγική μονάδα να ενισχύσουν την εικόνα της, αφού θα μειωθεί η εκπομπή τοξικών ουσιών ως αποτέλεσμα της μείωσης των αποβλήτων που αποστέλλονται εκτός εργοστασίου για διάθεση, όσο και των αέριων εκπομπών. Η διεύθυνση αναμένει, επίσης, να αποφύγει μελλοντικές υποχρεώσεις στην παραγωγική μονάδα με μείωση των αποβλήτων που στέλνει εκτός εγκαταστάσεων της επιχείρησης.
Εκτός από αυτά, στις δαπάνες που περιλαμβάνονται στην αρχική ανάλυση, η ΕΣΚ περιλαμβάνει και άλλα λειτουργικά έξοδα και ωφέλειες. Η ΕΣΚ περιλαμβάνει τις εξής ωφέλειες:
- Μείωση στη χρήση καθαρού νερού 4.000 τόνων την ημέρα και μια ανάλογη μείωση στο κόστος κατεργασίας και αντλήσεως αυτού του νερού, πράγμα που σημαίνει εξοικονόμηση ποσού 100.000 ευρώ το χρόνο.
- Μείωση στη χρήση ενέργειας για θέρμανση του νερού που υπολογίζεται ότι εξοικονομεί περίπου 300.000 ευρώ το χρόνο.
- Μείωση στην παραγωγή των υγρών αποβλήτων περίπου 4.000 τόνων την ημέρα, με εξοικονόμηση περίπου 52.500 ευρώ το χρόνο για συντήρηση του συστήματος προκατεργασίας των υγρών αποβλήτων.
- Ενίσχυση της φήμης της επιχείρησης, αν και η ακριβής αξία με όρους εξοικονόμησης είναι δύσκολο να υπολογιστεί. Η εταιρεία, όμως, εκτιμά ένα 10% μείωση στην εκπομπή τοξικών ουσιών ως αποτέλεσμα αυτού του επενδυτικού προγράμματος. Η εταιρεία εκτιμά, επίσης, ότι πέρα από τα λιγότερο απτά οφέλη, βελτιωμένη εκπομπή τοξικών ουσιών θα μπορεί να μειώνει το μελλοντικό κόστος λήψεως αδειών (ευκολότερη αδειοδότηση λόγω καλής φήμης) κατά 50.000 ευρώ το χρόνο.
Οι μελλοντικές υποχρεώσεις που προέρχονται από την τρέχουσα εκτός εγκαταστάσεως κατεργασία, κυμαίνονται από μηδέν έως 3 εκατομμύρια ευρώ. Η πιθανότητα εξάλειψης των μελλοντικών υποχρεώσεων είναι πολύ χαμηλή λόγω των εκτεταμένων διαδικασιών παρακολουθήσεως και ελέγχου, που είναι ήδη εγκατεστημένες στην παραγωγική μονάδα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- American institute for pollution prevention a primer for financial analysis of pollution prevention projects. Cincinnati, OH: U.S. Environmental protection agency, April 1993.
- Διαχείριση περιβάλλοντος επιχείρησης και βιώσιμη ανάπτυξη, Σωτήρης Κ. Καρβούνης – Δημήτρης Α. Γεωργακέλλος.
