Της Μαρίας Κόλλια,
Παρόλες τις κοινές αξίες και ιδανικά που αποτελούν τα ενοποιητικά στοιχεία των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως και αυτά που τη διαφοροποιούν από τις υπόλοιπες περιοχές του κόσμου -η πίστη στη δημοκρατία, η ειρήνη, η ελευθερία έκφρασης, η ασφάλεια, η δικαιοσύνη, η πρόοδος στον επιστημονικό αλλά και στον τεχνολογικό τομέα–, είναι προφανές πως υπάρχει δυσκολία ως προς το να συγχρονιστούν όλα τα κράτη-μέλη, υιοθετώντας μια κοινή γραμμή σε κάποια βασικά ζητήματα. Αυτό συνιστά μείζονος σημασίας πρόβλημα, καθόσον αυτού του είδους ο «συγχρονισμός», η «συμφωνία» είναι, κατά την προσωπική μου γνώμη, όλο το νόημα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Είναι ξεκάθαρο πως η Ευρωπαϊκή Ένωση, με περίπου 65 χρόνια ενεργούς λειτουργίας –από τη Συνθήκη της Ρώμης του 1957– και έναν διαρκώς αυξανόμενο πολιτικό ρόλο στη διεθνή σκηνή έκτοτε, δεν πρόκειται για κανένα λόγο, από όσο θα μπορούσε τουλάχιστον κανείς να φανταστεί, να πάψει τη δράση της και να αφανιστεί από τον χάρτη. Αυτό αποτελεί γεγονός και εξαιτίας των συμφερόντων που έχουν να αποκομίσουν τα κράτη-μέλη της. Παρόλα αυτά, υπάρχουν πολλές αμφιβολίες ως προς το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μακροπρόθεσμο βαθμό όσο και για τη σχετική του νομιμότητα.
Ένα γεγονός που έλαβε χώρα προσφάτως αποτελεί την αφορμή για αυτόν το γενικότερο προβληματισμό σχετικά με αυτό το ζήτημα. Πιο συγκεκριμένα, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ονόματι Ursula von der Leyen, αρνήθηκε να λάβει δράση για την πραγμάτωση ενός ψηφίσματος που υποστηρίχθηκε ανοιχτά από μια μεγάλη πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Σε αυτό το σημείο, αξίζει να αναφερθεί πως το ψήφισμα (resolution) δεν έχει κάποια νομική δεσμευτικότητα ως προς το περιεχόμενό του στο ευρωπαϊκό δίκαιο αλλά τούτο δεν συνεπάγεται πως είναι ορθό να αγνοείται μια τόσο σημαντική πλειοψηφία, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για ένα ψήφισμα του μόνου δημοκρατικά εκλεγμένου σώματος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Από την άλλη πλευρά, η Πολωνία και η Ουγγαρία παραβίασαν κάποιους κανόνες δικαίου που αποτελούν ταυτόχρονα και θεμέλιο λίθο για την Ε.Ε., όπως την ανεξαρτησία του Δικαστηρίου. Οι διακρίσεις εις βάρος μελών που ανήκουν στην LGBTQ+ κοινότητα ανήκουν επίσης στις κατηγορίες που έχουν εκφραστεί κατά των δύο αυτών χωρών. Βέβαια, θα ήταν σκόπιμο να αναφερθεί πως κάτι τέτοιο δεν προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη –παρότι θα έπρεπε!– καθότι πρόκειται για κράτη-μέλη της Ε.Ε. με ιδιαίτερα συντηρητικό προσανατολισμό, σε γενικές γραμμές, που αποκλίνουν συχνότατα από τις αξίες που ευρέως μοιράζονται τα μέλη που ανήκουν στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Ως απάντηση, λοιπόν, σε αυτό το περιστατικό, προτάθηκε από τη Βουλή προς την Κομισιόν η υιοθέτηση ενός κανονισμού που θα προβλέπει την ακριβή διευθέτηση αυτών των θεμάτων μέσω κάποιου είδους σχετικού ελεγκτικού μηχανισμού. Δυστυχώς όμως, κάτι τέτοιο δεν κατέστη δυνατό, λόγω του συνήθους προβλήματος σε αυτές τις περιπτώσεις: της αδυναμίας πρόβλεψης κυρώσεων σε περίπτωση που συγκεκριμένα κράτη κάνουν χρήση του δικαιώματος της αρνησικυρίας τους. Ως εκ τούτου, τα αποτελέσματα είναι, για ακόμη μια φορά, πλήρως απογοητευτικά.
Συνοψίζοντας, η Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ θα έπρεπε να παίζει έναν ουδέτερο ρόλο, ούσα άξια θεματοφύλακας των αξιών που εκείνη καθιέρωσε και υιοθετώντας μια δίκαιη στάση απέναντι σε όλα τα κράτη-μέλη ανεξαιρέτως (λαμβάνοντας μάλιστα και τη θέση του τιμωρού ή πιο ορθά του νουθέτη προς όσους αποκλίνουν) λαμβάνει καθαρά πολιτικό ρόλο, εξυπηρετώντας ίδια συμφέροντα και κάνοντας διακρίσεις η ίδια – ενώ η εξάλειψη των διακρίσεων αποτελεί δομικό στοιχείο της όλης λογικής της. Θα φανεί προς τα πού θα την οδηγήσει αυτή η τάση μελλοντικά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Europe’s disunity and lack of confidence endanger the continent’s future, goodwordnews.com, διαθέσιμο εδώ
- Europe’s disunity and lack of trust imperil the continent’s future, CNN, διαθέσιμο εδώ
- H EE με λίγα λόγια, europa.eu, διαθέσιμο εδώ
