Tου Γιώργου Κοσματόπουλου,
Ο ανασχηματισμός, που ανακοίνωσε πριν από λίγες ημέρες ο Πρωθυπουργός, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, εξελίχθηκε σε φιάσκο, καταρχάς επικοινωνιακό, μιας και οι επιδόσεις του νέου κυβερνητικού σχήματος αναμένονται με ενδιαφέρον. Φαίνεται ότι ο ιδρυματισμός, που κατατρύχει, σχεδόν, κάθε κυβέρνηση, ενέσκηψε και στη σημερινή. Όταν, δε, η άσκηση της εξουσίας συνεχίζεται, χωρίς να υπάρχει, επί μακρόν, αντίπαλο δέος, τότε η αλαζονεία, που αναπτύσσεται, οδηγεί σε απονενοημένα διαβήματα.
Ο κ. Μητσοτάκης, πριν την αναδόμηση της κυβέρνησής του, αφενός παραδεχόταν ότι υπήρξαν αστοχίες στη διαχείριση των πυρκαγιών και δεσμευόταν για την απόδοση ευθυνών. Αφετέρου, όμως, παρουσίαζε ως επιτυχημένη, σε γενικές γραμμές, την αντιμετώπιση της εθνικής αυτής δοκιμασίας, με κύριο επιχείρημα την αποφυγή ανθρωπίνων απωλειών. Παρόλα αυτά, λίγες ημέρες αργότερα, «καρατόμησε» την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη: ο Υπουργός Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, η πιο ηχηρή «μεταγραφή» Μητσοτάκη από το ΠΑΣΟΚ, πλέον ιδιωτεύει, ο Αναπληρωτής του, Νίκος Χαρδαλιάς, από τα πλέον προβεβλημένα κυβερνητικά στελέχη, λόγω και του καίριου ρόλου του στη διαχείριση της πανδημίας, «εξορίστηκε» στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, αναλαμβάνοντας τη θέση του Υφυπουργού, ενώ στη θέση του κ. Χρυσοχοΐδη διορίστηκε ο κ. Τάκης Θεοδωρικάκος, ο οποίος είχε αντικατασταθεί στον προηγούμενο ανασχηματισμό ως «αποτυχημένος» Υπουργός Εσωτερικών.
Την ίδια στιγμή, η προσπάθεια Μητσοτάκη να κάνει πράξη τη δέσμευσή του για αναβάθμιση της Πολιτικής Προστασίας και, ταυτοχρόνως, η προσδοκία του για μία ακόμη σημαντική «μεταγραφή» -σε επίπεδο συμβολισμών- απέτυχαν παταγωδώς. Ο Υπουργός Άμυνας επί ΣΥΡΙΖΑ, Ναύαρχος εν αποστρατεία, κ. Ευάγγελος Αποστολάκης θα μείνει στην Ιστορία για τη βραχύβια θητεία του, διάρκειας μόλις δύο ωρών. Το τι διημείφθη στο παρασκήνιο, ουδείς το γνωρίζει, πλην των άμεσα εμπλεκομένων. Το βέβαιο είναι ότι η Κυβέρνηση, και προσωπικά ο Πρωθυπουργός, εξήλθαν σοβαρά τραυματισμένοι από αυτό το «σίριαλ». Όσο και αν προσπαθούν κυβερνητικοί παράγοντες να επιρρίψουν στον ΣΥΡΙΖΑ την ευθύνη για το ναυάγιο μιας συναινετικής λύσης σε έναν ευαίσθητο τομέα του κράτους, είναι αδύνατον να αποσείσουν τις ευθύνες τους.
Ο κ. Αποστολάκης ήταν εξ αρχής μια κακή επιλογή για τη συγκεκριμένη θέση για πληθώρα αιτιών. Πρώτον, αποτελεί πολιτική κυβίστηση επικών διαστάσεων να διορίζεται Υπουργός κάποιος ο οποίος έχει αποτελέσει αντικείμενο σύγκρισης με τον χουντικό Υπουργό Άμυνας, Γρηγόρη Σπαντιδάκη. Ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ως Αρχηγός της τότε Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, είχε στηλιτεύσει την υπουργοποίηση του, τότε εν ενεργεία, Αρχηγού ΓΕΕΘΑ, Ναυάρχου Αποστολάκη, θυμίζοντας ότι η τελευταία φορά που εν ενεργεία στρατιωτικός ανέλαβε πολιτικός προϊστάμενος των Ενόπλων Δυνάμεων ήταν επί Χούντας.
Δεύτερον, η επιλογή Υπουργού από κοινού με την Αντιπολίτευση αναιρεί την έννοια της αυτοδύναμης, μονοκομματικής κυβέρνησης. Σε μία περίοδο μάλιστα που, παρά τις ρωγμές στο πολιτικό κεφάλαιό της, η συγκεκριμένη κυβέρνηση διατηρεί άνετα την πρωτοκαθεδρία στις δημοσκοπήσεις και την πρωτοβουλία των κινήσεων. Η όποια επίκληση της προσχώρησης του κ. Αποστολάκη στο κυβερνητικό σχήμα, ως απόδειξη του ενστερνισμού εκ μέρους τμήματος του ΣΥΡΙΖΑ της κυβερνητικής πολιτικής, θα ερχόταν σε αντίφαση με την επίκληση της συναίνεσης.
Τρίτον, η αξιοποίηση ενός προσώπου εκτός ΝΔ θα επέτεινε τη δυσαρέσκεια στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος, που βλέπει, στο όνομα της επέκτασης στο πολιτικό Κέντρο, να προωθούνται σε κορυφαίες θέσεις άτομα από διαφορετικούς κομματικούς χώρους. Τέταρτον, ο διορισμός ως Υπουργού ενός πρώην Ανώτατου Αξιωματικού, ο οποίος στήριξε διά της παρουσίας του στην τότε κυβέρνηση την Συμφωνία των Πρεσπών, θα προστίθετο ως ένα ακόμη εμπόδιο σε όσα έχει ήδη μπροστά του ο κ. Μητσοτάκης, προκειμένου η Βουλή να κυρώσει τα μνημόνια, που περιλαμβάνονται σε αυτήν.
Με την άρνηση, ωστόσο, του κ. Αποστολάκη να αναλάβει το συγκεκριμένο Υπουργείο, πλην του επικοινωνιακού φιάσκου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, δεν απέφυγε, εν τέλει, ούτε τα ανωτέρω! Αφενός, έδωσε την εικόνα ενός αδύναμου Πρωθυπουργού με ένα αρχάριο επιτελείο γύρω του, ανακοίνωσε κάποιον ως νέο μέλος της Κυβέρνησής του, χωρίς να έχει λάβει τη συγκατάθεσή του! Αφετέρου, όλοι θυμήθηκαν τις παλαιότερες δηλώσεις του κατά του κ. Αποστολάκη και όλοι οι Νεοδημοκράτες πολιτικοί, ειδικότερα, αντιλήφθηκαν ότι θεωρώντας τους δεδομένους, ετοιμαζόταν εκ νέου να τους επιβαρύνει με έναν Υπουργό προερχόμενο από άλλο κόμμα, κάτι το οποίο κρίνεται ως μεγάλη αστοχία και χαρακτηρίζεται από πολιτικό ερασιτεχνισμό.
Οι επιλογές του Πρωθυπουργού στο Υπουργείο Υγείας κινήθηκαν, επίσης, στη σφαίρα της αυτοαναίρεσης: ο Βασίλης Κικίλιας διαφημιζόταν ως ο επιτυχημένος Υπουργός στη μάχη κατά του κορωνοϊού. Είχε, όμως, την «τύχη» του κ. Χαρδαλιά: «Εξορίστηκε» στο Υπουργείο Τουρισμού, το οποίο, παρά τη σημασία του για τη χώρα μας, δεν έχει κάποια σχέση, από πλευράς πολιτικού βάρους, με αυτό της Υγείας. Λόγω της «καραμπόλας» αυτής, απαλλάχθηκε από τα καθήκοντά του ο μέχρι πρότινος Υπουργός Τουρισμού, Χάρης Θεοχάρης, ο οποίος, επίσης, προβαλλόταν ως επιτυχημένος και προερχόταν από τη λεγόμενη «Κεντροαριστερά». Θόλωσε, λοιπόν, το στίγμα του «μεταρρυθμιστή» και «αξιοκράτη» Μητσοτάκη με την αντικατάσταση ενός επιτυχημένου Υπουργού μόνο και μόνο για λόγους εσωκομματικής ισορροπίας.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όμως, παρουσιάζει ο αντικαταστάτης του κ. Κικίλια, κ. Θάνος Πλεύρης, ο οποίος ανέλαβε το συγκεκριμένο πόστο, μία κίνηση που, σε αυτό το στάδιο, τουλάχιστον, δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από αυτά που φιλοδοξεί να λύσει. Ο κ. Πλεύρης είναι γνωστός για το Ακροδεξιό του παρελθόν. Μπορεί τα τελευταία χρόνια να έχει προσπαθήσει να λειάνει κάπως τις θέσεις του, παίρνοντας αποστάσεις από τον πατέρα του -μία ιστορική μορφή του συγκεκριμένου χώρου- και προσχωρώντας σε ένα αστικό κόμμα εξουσίας, πλην, όμως, δεν έχει κατορθώσει να «αποφορτίσει» το όνομά του από όλα όσα καθόριζαν για χρόνια την πολιτική του ταυτότητα και τον εισήγαγαν στον δημόσιο βίο.
Σε καθαρά τεχνικό επίπεδο, πάντως, πιθανόν να κατέχει αρκετές γνώσεις για τον τομέα της Υγείας, λόγω της επαγγελματικής του ενασχόλησης (ειδικεύεται στο Ιατρικό Δίκαιο, ενώ υπήρξε νομικός σύμβουλος του Υπουργείου). Ως βουλευτής παραμένει χρήσιμος στον κ. Μητσοτάκη, συμβάλλοντας στη συσπείρωση του «σκληρού» Δεξιού τμήματος της ΝΔ και λειτουργώντας ως αντίβαρο στα ανοίγματα του αρχηγού του προς το Κέντρο. Τα παρελκόμενα της Συμφωνίας των Πρεσπών, άλλωστε, δεν είναι απλή υπόθεση. Ως Υπουργός, όμως, αναιρεί πολλές από τις πτυχές της εικόνας του αρχηγού του. Επεξηγηματικά, την ίδια στιγμή που ο Πρωθυπουργός κάνει επίκληση στην συναίνεση σε έναν κρίσιμο τομέα με την επιλογή Αποστολάκη, καθώς σε έναν, επίσης, καίριας σημασίας τομέα τοποθετεί ένα πρόσωπο, το οποίο είναι εξόχως πολωτικό. Την ίδια στιγμή που προωθεί τη ΝΔ ως το «σπίτι» των Κεντρώων ψηφοφόρων, απομακρύνει δύο γνωστά στελέχη του χώρου και αξιοποιεί ένα κατ’ εξοχήν «σκληρό» Δεξιό στέλεχος. Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι η πρώτη πολιτική πράξη του νέου Υπουργού Υγείας ήταν η συγγνώμη προς τους Ισραηλίτες για τις παλαιότερες θέσεις και δηλώσεις του…
Ο συγκεκριμένος ανασχηματισμός αποδεικνύει ότι ο Πρωθυπουργός έχει αρχίσει να πέφτει «θύμα» του εαυτού του: με τις μέχρι τότε επιλογές, εκμεταλλευόμενος τα λάθη των αντιπάλων του και τις ευνοϊκές, για τον ίδιο, αντικειμενικές συνθήκες, κατόρθωσε να κυριαρχήσει όχι μόνο εκλογικά, αλλά και πολιτικά. Η πολιτική του ηγεμονία, όμως, η έλλειψη απειλητικής αντιπολίτευσης, η στήριξη μεγάλου μέρους της κοινής γνώμης, στις περισσότερες ενέργειές του, και η απουσία ενός ρεύματος αντίδρασης στην κοινωνία, προφανώς, δημιούργησαν στον ίδιο και τους συνεργάτες του την πεποίθηση ότι θα έχουν εσαεί πολιτική ασυλία. Αυτή η στρεβλή εικόνα προκαλεί ατονία των πολιτικών αντανακλαστικών, παράβλεψη των λεπτομερειών, προχειρότητα και λανθασμένη στάθμιση κόστους και οφέλους των επιλογών. Ο κ. Μητσοτάκης δεν είναι ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος πολιτικός που βρίσκεται σε μια τέτοια κατάσταση. Το αν είναι, όμως, μεγάλος πολιτικός, αυτό θα κριθεί από το πόσο γρήγορα θα καταφέρει να ξεφύγει από αυτήν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ανασχηματισμός: Αυτή είναι η νέα σύνθεση της κυβέρνησης, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σύνθεση της Κυβέρνησης, government.gov.gr, διαθέσιμο εδώ
