Της Σοφίας – Δυσσέλιας Λίτσα,
Από το πρώτο κλάμα ως το ύστατο χαίρε, ο άνθρωπος είναι ον μιμητικό. Η εγγενής αυτή του τάση να αντιγράφει συμπεριφορές, εκούσια ή μη, ήταν και είναι αντικείμενο μελέτης της Ψυχολογίας και της Κοινωνιολογίας, ενώ οι σχετικές θεωρίες που έχουν αναπτυχθεί είναι ουκ ολίγες. Από τον Αμοιβαίο Ντετερμινισμό ως τον Παβλοφικό Συμπεριφορισμό και τη θεωρία της κοινωνικής μάθησης του A. Bandura, το συμπέρασμα είναι ένα· οι έξωθεν του «εγώ» μας συμπεριφορές γίνονται πρότυπά μας, καθορίζουν την προσωπικότητα και το χαρακτήρα μας. Πληγή της εποχής μας, που αν δεν κλείσει θα μας οδηγήσει -αν δεν το έχει ήδη κάνει- νομοτελειακά σε κρίση αξιών, το γεγονός πως ολοένα και περισσότερο προτυποποιούνται οι λάθος συμπεριφορές, αυτές που για την κρίση του λογικού είναι αν όχι κατακριτέες, τουλάχιστον αποφευκτέες.
Οι καιροί μας, δυστυχώς ή ευτυχώς (σ.σ. δυστυχώς), συνετέλεσαν στο να αποκτήσουν δόξα και χρήμα «αστέρες» του επαγγελματικού αθλητισμού, του κινηματογράφου, της τηλεόρασης και της πίστας. Αναμφίβολα, το «τάλαντο» των παραπάνω και η αφοσίωσή τους σε αυτό είναι αξιοθαύμαστα, αυτό όμως δεν δικαιολογεί την παραληρηματική λατρεία που οι έφηβοι τρέφουν στο πρόσωπό τους. Οι αστέρες αυτοί ζουν με έναν μύθο γύρω από το όνομά τους, μύθο που θα μπορούσε να πει κανείς πως τους θέτει στο απυρόβλητο.
Για παράδειγμα, ενώ ο τοξικομανής της οδού Στουρνάρη θεωρείται άρρωστος και κοινωνικά επιζήμιος, ο λαμπερός τραγουδιστής που κατά τη διάρκεια της συναυλίας μπαινοβγαίνει στα παρασκήνια για να πάρει τη δόση του είναι «άγριο πνεύμα» και «εκφραστής του περιθωρίου». Ο φοροφυγάς διάσημος ηθοποιός «πολεμά το σύστημα και μπράβο του», όμως την ίδια στιγμή ο μπακάλης της γωνίας που δεν κόβει αποδείξεις είναι κλέφτης και πληγή της εθνικής οικονομίας. Με λίγα λόγια, δύο μέτρα και δύο σταθμά, μόνο και μόνο επειδή λίγοι έχουν τα φώτα της δημοσιότητας στραμμένα πάνω τους. Την ίδια στιγμή, ο μέσος 18χρονος που νομίζει πως ο Μπέκετ παίζει στη Β’ Γαλλίας και πως ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες είναι τρία πρόσωπα, ξέρει τι σαμπουάν χρησιμοποιεί ο Ρονάλντο και ζηλεύει τους αμέτρητους ακόλουθους της Τζένιφερ Λόπεζ. Αλήθεια, πού βαδίζουμε κύριοι;
Και σαν να μην έφταναν τα προειρημένα, παρατηρείται και κάτι ακόμα πιο ανησυχητικό. Οι νέοι, πλέον, που τόσο ευάλωτοι είναι στη δύναμη της εικόνας, μακαρίζουν και θέλουν να μοιάσουν σε άτομα χωρίς σαφή προσδιορισμό και ταυτότητα. Η τάση τους αυτή αντικατοπτρίζει την παρακμή της εποχής. Έχουμε ειδωλοποιήσει άτομα που πουλάνε την αξιοπρέπειά τους στα ριάλιτι σόου για μερικά ευρώ, άτομα που θυσιάζουν την ιδιωτικότητά τους στο βωμό του Instagram για χάρη των likes, άτομα που στη συντριπτική τους πλειοψηφία θα έπρεπε να είναι παραδείγματα προς αποφυγήν.
Σίγουρα τα παραπάνω εγείρουν απορίες ή και φόβο για το τι μέλλει γενέσθαι σχετικά με τα πρότυπα των νέων ανθρώπων. Είναι τουλάχιστον λυπηρό μία ολόκληρη γενιά να άγεται και να φέρεται από την κουλτούρα των ριάλιτι, της υπερπροβολής και της αναξιοπρέπειας. Στόχος μας, προς επίτευξη του οποίου πρέπει μικροί και μεγάλοι να παλέψουμε, η επαναφορά στο προσκήνιο υγιών προτύπων, άξιων ανθρώπων που διαπρέπουν στους τομείς τους όχι με φαρέτρα τη δύναμη του Instagram τους, αλλά αυτή του μυαλού τους.
