Της Σάντυ Μακκού,
Πρόσφατα, σκεφτόμουν το φαινόμενο Dunning-Kruger. Πρόκειται για δύο ερευνητές που έγιναν διάσημοι για τη διερεύνηση ενός ανθρώπινου φαινομένου, σύμφωνα με το οποίο: «όσο λιγότερο κάποιος γνωρίζει κάτι, τόσο πιο ικανός πιστεύει ότι είναι».
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο μέσος οδηγός, ο οποίος αντικειμενικά μιλάει με χαμηλή εξειδίκευση και χωρίς ιδέα, φαντάζεται ότι είναι «πάνω από τον μέσο όρο» στις ικανότητές του. Αυτός είναι ο λόγος που οι αδαείς πιστεύουν ότι καταλαβαίνουν τα γεγονότα της ημέρας. Γι ‘αυτό όλοι πιστεύουμε ότι οι αβάσιμες απόψεις μας και τα ακατανόητα αποσπάσματα, είναι ένα σταθερό πνευματικό θεμέλιο κάτω από τα μεταφορικά μας πόδια.
Οι γνώσεις μας σε όλους τους σημαντικούς τομείς δεν είναι τίποτα άλλο παρά προσωρινές και ελλιπείς. Χρησιμοποιώντας την αναλογία μιας σφαίρας, εάν είμαστε διανοητικά περιορισμένοι σε μια μικροσκοπική σφαίρα, μέσα στην οποία περιέχεται ολόκληρο το περιεχόμενο της υποτιθέμενης γνώσης μας, η επιφάνεια αυτής της μικρής σφαίρας είναι επίσης μέτρια. Στην καλύτερη περίπτωση, λοιπόν, γνωρίζουμε μόνο έναν μικρό αριθμό πραγμάτων, για τα οποία οι γνώσεις μας φαίνονται ελλιπείς.
Καθώς αρχίζουμε να μαθαίνουμε περισσότερα, ανακαλύπτουμε ότι υπάρχουν τεράστια πεδία γνώσης που απλώνονται μπροστά μας. Τα πρώτα βήματα προς οποιαδήποτε συγκεκριμένη κατεύθυνση είναι εύλογα και σίγουρα, βασισμένα σε καλά τεκμηριωμένα γεγονότα. Όμως, όσο πιο μακριά ταξιδεύουμε, τόσο το έδαφος κάτω από τα πόδια μας γίνεται ασταθές, μέχρι να φτάσουμε στο σημερινό όριο της γνώσης στον συγκεκριμένο τομέα, όπου τόσα είναι απλώς υποθέσεις και εικασίες. Ακόμη χειρότερα, καθώς κοιτάζουμε προσεκτικά το έργο των ερευνητών σε αυτόν τον τομέα, βλέπουμε την ανεπάρκεια των πειραματικών σχεδίων τους, την αναποτελεσματικότητα των στατιστικών αναλύσεών τους και συνειδητοποιούμε ότι τουλάχιστον το 90% όλων των αξιοσέβαστων δημοσιευμένων ερευνών, είναι στην πραγματικότητα συνολικά σκουπίδια. Αυτό ονομάζεται «κρίση αναπαραγωγιμότητας», και είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα σε όλους τους τομείς της επιστημονικής προσπάθειας αυτές τις μέρες.
Και όμως, όταν διαβάζουμε εφημερίδες και ακούμε πολιτικούς, φαίνεται ότι αν κάτι θεωρηθεί «επιστήμη», είναι διαποτισμένο με αλάθητο και βεβαιότητα. Στην πραγματικότητα, υπάρχει η επιστημονική μέθοδος αργής προόδου, η οποία, αν και βαθιά ελαττωματική, εξακολουθεί να είναι το μόνο μέσο με το οποίο είμαστε σε θέση να αποκτήσουμε πραγματική γνώση και κατανόηση του σύμπαντος, στο οποίο εν συντομία υπάρχουμε.
Το πρόβλημά μας, ως είδος, είναι ότι το πρωταρχικό μας εργαλείο επικοινωνίας, και επομένως δομημένης σκέψης, είναι απελπιστικά ανεπαρκές. Οι λέξεις είναι ασαφείς και ανακριβείς μονάδες νοήματος, ωστόσο έχουμε συνηθίσει τόσο πολύ να τις χρησιμοποιούμε με ακρίβεια που δεν συνειδητοποιούμε καν ότι δεν έχουμε την ικανότητα να είμαστε σαφείς. Τα μαθηματικά, παρόλο το ατελές τους, είναι το μόνο εργαλείο που έχουμε δημιουργήσει μέχρι τώρα και επιτρέπει επαρκή βαθμό ακρίβειας.
Οι απλοί άνθρωποι ζουν σε έναν κόσμο επιπολαιότητας και απίστευτης ασάφειας, χωρίς να το συνειδητοποιούν ποτέ. Όλα όσα λαμβάνουμε έχουν απλοποιηθεί και, όλο και πιο εντυπωσιακά, προκειμένου να προσελκύσουν το ευρύτερο δυνατό κοινό. Ο μικροσκοπικός μας εγκέφαλος πρωτευόντων δεν έχει εξελιχθεί για να αντιμετωπίσει την πολυπλοκότητα. Προτιμούμε να παρακολουθούμε τα θεάματα και τους παραλογισμούς.
Πρέπει να σταματήσουμε να πιστεύουμε και να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε. Αλλά δεν θα είναι εύκολο, γιατί η εξέλιξη δεν μας έχει εξοπλίσει για να επιχειρήσουμε ένα τόσο δύσκολο έργο. Πρέπει να κάνουμε υπομονή, να συγχωρήσουμε στον εαυτό μας τις πολλές αναπόφευκτες αποτυχίες μας και να συνεχίσουμε να επιμένουμε. Εύχομαι σε όλους όσους κάνουν μια τέτοια προσπάθεια να έχουν την καλύτερη δυνατή τύχη και αντοχή. Διότι, ο κόσμος στερείται απελπιστικά ανθρώπους που είναι ικανοί να σκεφτούν πραγματικά οτιδήποτε.
«Η σκέψη είναι δράση σε πρόβα» -Ζίγκμουντ Φρόυντ, 1856-1939, Αυστριακός ψυχίατρος
