Της Μαριλίνας Μπούμπα,
Η θέση της Ελλάδας ως διαμετακομιστικού κέντρου της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, αναβαθμίζεται αισθητά λόγω των συνεχόμενων έργων και επενδύσεων που γίνονται τα τελευταία χρόνια. Λόγω των λιμανιών και των θαλάσσιων συνδέσεων, η χώρα στην παρούσα φάση διεκδικεί έναν ενισχυμένο ρόλο στην εφοδιαστική αλυσίδα της ευρύτερης περιοχής. Με δύο ζωτικής σημασίας λιμάνια, με ένα εκ των πιο δραστήριων αεροδρομίων διεθνώς (Ελευθέριος Βενιζέλος), με μια συνεχόμενη προσπάθεια εκσυγχρονισμού περιφερειακών αεροδρομίων αλλά και καινούριους ολοκληρωμένους οδικούς άξονες, η χώρα μόνο κομβικό ρόλο θα μπορούσε να έχει. Αυτό συμβαίνει, φυσικά, και εξαιτίας της εξαιρετικής γεωστρατηγικής της θέσης, που αιώνες τώρα αποτελούσε τον «συνδετικό κρίκο» τριών ηπείρων.
Τα logistics, όπως αναφέρεται σε μελέτη της σειράς «Sectors in Focus» της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank, είναι η διαδικασία οργάνωσης, μεταφοράς και αποθήκευσης αγαθών από το ένα σημείο (προέλευση) στο άλλο (κατανάλωση), με σκοπό την έγκαιρη και οικονομική αποτελεσματική κάλυψη των αναγκών των τελικών καταναλατών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ορίζει τα logistics ως το σύνολο των υπηρεσιών που περιλαμβάνει τον σχεδιασμό, την οργάνωση, τη διαχείριση, την εκτέλεση και την παρακολούθηση ροών πρώτων υλών, αγαθών και πληροφοριών μιας επιχείρησης, καθώς και τα στάδια από τη μεταφορά και την αποθήκευση, εώς τη διανομή αλλά και την αντίστροφη εφοδιαστική αλυσίδα, δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις επαναχρησιμοποιούν τα προϊόντα τους.
Ο κλάδος των logistics στην Ελλάδα απασχολεί περί τους 200.000 εργαζόμενους, που αντιστοιχούν στο 4,7% των συνολικά απασχολούμενων στη χώρα. Με βάση τα στοιχεία του 2016 (δεν έχουν αλλάξει δραματικά από τότε), ο κλάδος αποτελείται από 62.878 επιχειρήσεις, εκ των οποίων οι 61.437, δηλαδή το 97,7%, είναι πολύ μικρές –εώς 9 άτομα— με 1,54 απασχολούμενους ανά επιχείρηση. Υπάρχουν 1.194 μικρές επιχειρήσεις —10 έως 49 άτομα— με 18,8 απασχολούμενους ανά επιχείρηση, 195 μεσαίες επιχειρήσεις —50 εώς 249 άτομα— με 106,7 απασχολούμενους ανά επιχείρηση, αλλά και 56 μεγάλες επιχειρήσεις —250 και πλέον άτομα— με 822,5 απασχολούμενους. Η Ελλάδα έχει συνολικά 388 μεγάλες επιχειρήσεις, το 14% των οποίων ανήκουν στον κλάδο των logistics.
O κλάδος των logistics συμβάλλει κατά 9,02% στο Α.Ε.Π. κάνοντας τζίρο περί τα 17 δις. ευρώ. Αυτό δείχνει τον κομβικό του ρόλο, αλλά και τις προοπτικές που υπάρχουν, με βάση τις εκτιμήσεις των ειδικών. Οι διεθνείς εξελίξεις αλλά και ο ερχομός πολυεθνικών ομίλων στη χώρα μας, μαρτυρούν ότι η συνολική διαμετακομιστική βιομηχανία έχει τεράστια περιθώρια εξέλιξης και ανάπτυξης.
Το δυνατό χαρτί της χώρας είναι η θαλάσσια εφοδιαστική αλυσίδα. Ο Πειραιάς είναι ένα από τα ταχύτερα αναπτυσσόμενα λιμάνια της Ευρώπης και από τα μεγαλύτερα εμπορικά λιμάνια της Μεσογείου. Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, που είναι το βασικό λιμάνι εισόδου στη Βόρεια Ελλάδα και διεθνείς κόμβος logistics για τις χώρες των Βαλκανίων, μετά την ιδιωτικοποίησή του το 2018, βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο λόγω των σημαντικών επενδύσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη. Επιπροσθέτως, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν πλέον τα περιφερειακά λιμάνια, όπως αυτό της Ηγουμενίτσας και της Αλεξανδρούπολης, αφού βρίσκονται σε διαδικασία αποκρατικοποίησης.
Σημαντική πλέον υφίσταται η διασύνδεση λιμένων και αεροδρομίων της χώρας, με το σιδηροδρομικό δίκτυο και η δημιουργία εμπορευματικών κέντρων. Η αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου, που υστερεί σε σχέση με τις ανταγωνιστικές χώρες, προωθείται μέσα από το μεγάλο πακέτο έργων, ύψους 3,3 δις ευρώ. Βασικό είναι να δημιουργηθεί ένα σιδηροδρομικό δίκτυο που να ενώνει την Πάτρα με την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη και να καταλήγει στα βόρεια σύνορα της χώρας, ώστε να υπάρξει οδική σύνδεση των λιμένων. Ο βασικός άξονας του σιδηροδρομικού δικτύου, αυτός δηλαδή που ενώνει την Αθήνα με τη Θεσσαλονίκη, είναι ο μόνος που παρατηρούνται βελτιώσεις. Τα έργα που θα κάνουν δυνατή την εν λόγω διαδρομή σε λιγότερο από τέσσερις ώρες αναμένεται να ολοκληρωθούν στα τέλη του 2022 και θα ενισχύσουν τον ρόλο του σιδηρόδρομου.
Πέρα από την αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου, κομβική σημασία έχει και η δημιουργία εμπορευματικών και διαμετακομιστικών κέντρων σε κεντρικές περιοχές της χώρας. Στον σχεδιασμό βρίσκεται το Θριάσιο Πεδίο στην Αττική, το πρώην στρατόπεδο Γκόνου στη Θεσσαλονίκη και τη Λάρισα.
Σύμφωνα με την Ε.Υ., η κατασκευή του νέου κέντρου εμπορευματικών μεταφορών και logistics στο Θριάσιο Πεδίο, κοντά στον Πειραιά, θα ενισχύσει σημαντικά τις υποδομές του λιμανιού, ενώ θα διευκολύνει την πιθανή ανάπτυξη νέων λειτουργιών και υπηρεσιών logistics προστιθέμενης αξίας. Το Θριάσιο θα είναι ένας από τους μεγαλύτερους λιμένες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Από την άλλη, το εμπορευματικό κέντρο που προβλέπεται να αναπτυχθεί στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου στη Θεσσαλονίκη, που επί του παρόντος βρίσκεται στο στάδιο προκαταρκτικής μελέτης σκοπιμότητας, αναμένεται να ενισχύσει την αποθηκευτική χωρητικότητα του τερματικού σταθμού του λιμένα και να ενισχύσει σημαντικά τις δυνατότητές του. Τα εμπορευματικά κέντρα σε Θριάσιο και Γκόνου θα αποτελέσουν τις βάσεις ενός ολοκληρωμένου συστήματος εμπορευματικής μεταφοράς, το οποίο θα συμπληρωθεί με μικρότερα εμπορευματικά κέντρα και επιχειρηματικών πάρκων αλυσίδας εφοδιασμού, όπως οι δύο πρώτες μεγάλες επενδύσεις στη βιομηχανική ζώνη των Οινοφύτων και της Ηγουμενίτσας.
Η Ελλάδα έχει πολλές προοπτικές να γίνει μελλοντικός διαμετακομιστικός κόμβος. Παρόλο που η αγορά παροχής υπηρεσιών logistics 3PL αντιμετώπισε σημαντικές προκλήσεις, ως άμεσο αποτέλεσμα της σοβαρής ύφεσης της ελληνικής οικονομίας μετά το 2009. Παρά την ανάπτυξη της μετά το 2014, η αγορά δεν έχει ακόμη καταφέρει να ανακτήσει τα προ της οικονομικής κρίσης μεγέθη της, καταγράφει αθροιστικό ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης (CAGR) -2,06% μεταξύ των ετών 2008 και 2019, παρόλο που ο ρυθμός ανάπτυξης από το 2014 και μετά ήταν +3,55%. Παρ’ όλα αυτά, οι Έλληνες επιχειρηματίες έχουν γίνει πιο θετικοί ως προς την ανάθεση βασικών λειτουργιών εφοδιαστικής αλυσίδας σε τρίτους, επιτρέποντας σε αξιόπιστους 3PLPs που έχουν επενδύσει στην ποιότητα των υπηρεσιών και την καινοτομία να επεκτείνουν το μερίδιο αγοράς τους και να βελτιώσουν την απόδοσή τους.
Η Ελληνική αγορά 3PL αυξήθηκε κατά 4,6% το 2019 και αναμένεται να αυξηθεί με μέσο ετήσιο ρυθμό 2,8 μεσοπρόθεσμα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πώς η Ελλάδα θα γίνει κόμβος logistics της Ν.Α. Ευρώπης, Capital. Διαθέσιμο εδώ.
- Η μεγάλη ευκαιρία της Ελλάδας στα logistics, Capital. Διαθέσιμο εδώ.
- Logistics: Ο… κόμβος της Ελλάδας, οι προοπτικές και οι προκλήσεις, Liberal. Διαθέσιμο εδώ.
- Logistics: Η ραχοκοκαλιά της αλυσίδας εφοδιασμού και οι μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξής τους στην Ελλάδα, Ναυτεμπορική. Διαθέσιμο εδώ.
- Έρχονται επενδύσεις άνω των 150 εκατ. ευρώ στα logistics μέχρι το 2023, Capital. Διαθέσιμο εδώ.
