Του Παναγιώτη Στρίκου,
Στις 10/08/2021 μεγάλη και ταχύτατη φωτιά κατέκλυσε το Πυρρή Γορτυνίας. Ξεκινώντας από την Αρχαία Ολυμπία έφτασε μέχρι το χωριό Λιβαδάκι και έπειτα βρίσκοντας «τροφή» στο διάβα της, κατέληξε στο χωριό Πυρρή.
Δόθηκε εντολή εκκένωσης μέσω του 112 σε δεκαεννέα οικισμούς καθώς οι φλόγες πλησίαζαν, με αποτέλεσμα να τεθούν σε κίνδυνο κάτοικοι και κατοικίες. Συγκεκριμένα, το Πυρρή Γορτυνίας μέτρησε τις περισσότερες καταστροφές συγκριτικά με τους υπολοίπους κοντινούς οικισμούς με απολογισμό: Δώδεκα -τα περισσότερα ολοσχερώς- σπίτια, είκοσι περίπου βοηθητικοί χώροι, αποθήκες, αγροικίες, μία κτηνοτροφική μονάδα με σαράντα πρόβατα και πολλά άλλα οικόσιτα ζώα.
Αρχικά, οι κάτοικοι του χωριού, τρομοκρατημένοι και ξαφνιασμένοι, έσπευσαν να αντιμετωπίσουν την πύρινη λαίλαπα. Αντιλαμβανόμενοι, όμως, την ταχύτητά της και σε συνδυασμό με την απουσία των πυροσβεστικών δυνάμεων, διέφυγαν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η φωτιά διέσχισε με ιλιγγιώδη ταχύτητα τις δύο περιφερειακές άκρες του χωριού μετατρέποντας την πυκνή βλάστηση και τον δασικό πλούτο του σε στάχτη και αποκαΐδια. Όταν κόπασε η γρήγορη έξαψή της, ορισμένοι κάτοικοι που είχαν προηγουμένως απομακρυνθεί επέστρεψαν στο χωριό ώστε να υπερασπιστούν τα σπίτια τους από τις συνεχείς αναζωπυρώσεις. Αυτό συνέβη έπειτα από έκκληση του Προέδρου του Πυρρή, ο οποίος παρακάλεσε όλους τους κατοίκους μέσω διαδικτυακού βίντεο να επιστρέψουν ώστε να βοηθήσουν στη διάσωση του χωριού.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, στην αρχή οι πυροσβεστικές δυνάμεις ήταν ανύπαρκτες. Οι κάτοικοι έλαβαν εντολή εκκένωσης μόνο από τις αστυνομικές δυνάμεις. Η πυροσβεστική και τα εναέρια μέσα καθυστερούσαν αγωνιωδώς να έρθουν, αγανακτώντας τους κατοίκους, οι οποίοι κλήθηκαν να υπερασπιστούν με «γυμνά χέρια» τον τόπο τους. Οι εκκλήσεις από τους ίδιους προς την πυροσβεστική Γορτυνίας ήταν αμέτρητες. Μάλιστα, υπό αδιαμφισβήτητα στοιχεία, όταν ένας κάτοικος συνάντησε κάποιους πυροσβέστες και τους προέτρεψε να τον ακολουθήσουν προς το πύρινο μέτωπο, εκείνοι του απάντησαν πως η περιοχή βρίσκεται εκτός συνόρων των αρμοδιοτήτων τους! Δηλαδή, εκείνοι ανήκαν στην Ηλεία και όχι στην Γορτυνία! Μία απάντηση τραγελαφική, υστερόβουλη, δειλή και τελικώς μοιραία για το χωριό.
Τροφή για σκέψη για τους ξενοφοβικούς και τους προκατειλημμένους ανθρώπους αποτελεί το γεγονός πως η επιχείρηση βοήθειας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας ήταν τεράστια. Από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις βοήθειας προς ένα κράτος-μέλος. Τη στιγμή, δηλαδή, όπου πάνω από δέκα ξένα κράτη απέδειξαν την έμπρακτη και αδιαμφισβήτητη αλληλεγγύη τους, οι πυροσβέστες του διπλανού συνορεύοντος νομού έμειναν πιστοί στις αρμοδιότητές τους! Ή κάπως καλύτερα, έμειναν πιστοί στη μονιμότητα του κοινοτικού υπαλλήλου, με όρους κοινωνικής και ανθρωπιστικής ευτέλειας! Κύριοι πυροσβέστες, κύριε Δήμαρχε, κύριοι τοπικοί διοικητές, μας φανερώσατε την έλλειψη ανταπόκρισής σας σε καταστάσεις ειδικών συνθηκών αλλά και την απουσία ετοιμότητας όσον αφορά την ενεργοποίηση του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού.
Το προλαμβάνειν, όμως, είναι καλύτερο του θεραπεύειν. Η φωτιά είχε τόσο μεγάλη ταχύτητα όπου μόνο ένας προνοητικός δήμος θα ήταν ικανός να την αντιμετωπίσει. Από την άλλη πλευρά όμως, μεγάλο μερίδιο ατομικής ευθύνης έχουν και οι κάτοικοι του χωριού. Αποτελεί βασική και απαραίτητη γνώση για έναν αμπελουργό, κτηνοτρόφο ή κάποιον που έχει ιδιόκτητες ελιές να κλαδεύει και να πετάει σε ειδικούς χώρους τα ξερά κλαδιά και φυλλώματα. Κατά αυτόν τον τρόπο, μπορεί να αποφευχθεί η επικινδυνότητα της πυρκαγιάς. Λίγοι ήταν αυτοί που είχαν προνοήσει και είχαν ανταποκριθεί στους κανόνες πρόληψης. Όμως, ξαναλέω, πως η φωτιά είχε τόσο μεγάλη ταχύτητα και ορμή, διαπερνώντας το χωριό μέσα σε μόλις δέκα λεπτά. Κανένας δεν μπορεί να αναλάβει όλος το βάρος των ευθυνών, μονάχα ένα μερίδιο τους. Σίγουρα όμως, εάν είχε αναλάβει ο καθένας το ατομικό του μερίδιο η κατάσταση θα ήταν πολύ καλύτερη.
Μία κοινωνία για να ευδοκιμήσει πρέπει να λειτουργεί άρτια ο μηχανισμός της, ο οποίος αποτελείται από διαβαθμίσεις και θεσμοθετημένους ρόλους, κανόνες και αξίες. Οι διαβαθμίσεις πρέπει να λειτουργούν ιεραρχικά και αξιοκρατικά, από τους εμπνευστές γνώμης, τους κρατικούς καθοδηγητές και τους επικεφαλής ως προς τη διαχείριση μίας κατάστασης μέχρι τα «γρανάζια» του μηχανισμού, δηλαδή τους απλούς πολίτες. Οι ίδιοι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο ως προς τη διεκπεραίωση ειδικών συνθηκών και αποστολών που χρήζουν συνολικής βοήθειας. Έτσι λοιπόν, είναι κοινωνικά ανεύθυνο η μία πλευρά να ρίχνει ευθύνες στην άλλη, παραλείποντας η κάθε μία την δικιά της ευθύνη. Όλοι έχουμε μερίδιο ευθύνης, καθώς όλοι αποτελούμε μέρη ενός κοινωνικού συμπλέγματος.
Όμως, όσες σελίδες γεμίζω για να αποδώσω ευθύνες είτε στον εαυτό μου είτε στους άλλους, τόσο αυτές με αποθαρρύνουν ώστε να αντικρίσω την αυριανή μέρα της καταστροφής.
Δεκάδες χιλιάδες ελαιόδεντρα, δασικές εκτάσεις και αμέτρητα κυπαρίσσια κάηκαν γεμίζοντας τους πνεύμονές μας με στάχτη και καπνό. Η ζωική αλυσίδα της περιοχής (χελώνες, φίδια, αγριογούρουνα, πουλιά, σκυλιά, κουνάβια, ασβοί, σκαντζόχοιροι κ.α.) απανθρακώθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό.
Τις επόμενες ημέρες, έχοντας αποτραβηχτεί από το φυσικό τους περιβάλλον, μπορούσες να διακρίνεις το απεγνωσμένο και κατατρομαγμένο βλέμμα τους. Πολλά από τα εναπομείναντα ζώα θα δυσκολευτούν να επιβιώσουν καθώς καταστράφηκαν τα καταφύγιά τους, η τροφή τους και το οξυγόνο τους, όλα έρμαια της πύρινης λαίλαπας. Η αλυσίδα «έσπασε». Ευθύνη όλων μας αποτελεί η αναδημιουργία της. Η ανάπλαση και η αναστύλωση του χωριού και της ευρύτερης περιοχής της Γορτυνίας θα επιτευχθεί μόνο με δενδροφυτεύσεις, συστήματα πυρόσβεσης, μέτρα πρόληψης κατά των πυρκαγιών, καινούργιες γεννήτριες και κατά κύριο λόγο με πλήρη ατομική ευθύνη. Αν μία οικολογική καταστροφή μας διδάσκει κάτι, αυτό είναι ο αμέριστος σεβασμός προς το περιβάλλον και οι ευθύνες που πρέπει να έχουν όλοι απέναντί του.
Τέλος, η θετική πλευρά φανερώθηκε μέσω του κλίματος αλληλεγγύης που δημιουργήθηκε τις επόμενες ημέρες. Εθελοντές από κάθε γωνιά της Ελλάδας, ντόπιοι κάτοικοι αλλά και από τα υπόλοιπα χωριά άπλωσαν χέρι βοήθειας προς τους πυρόπληκτους, προσφέροντας τρόφιμα, νερό, ρούχα και διάφορα είδη πρώτης ανάγκης. Επίσης, πολλές εθελοντικές οργανώσεις αλλά και ιδιωτικοί φορείς συνέβαλαν ουσιαστικά στις δράσεις, παρέχοντας ανιδιοτελείς βοήθειες προς κάθε συνάνθρωπό τους. Πυροσβέστες από όλη την οικουμένη μετέβησαν στην περιοχή ώστε να βοηθήσουν, σπάζοντας το φράγμα των συνόρων με τη δύναμη της αλληλεγγύης. Η ΕΡΤ, Ο Ερυθρός Σταυρός, η κουζίνα «Ο Άλλος Άνθρωπος», η ΔΕΔΔΗΕ και πολλοί άλλοι οι οποίοι μου διαφεύγουν ονοματικά, συνέτειναν στο κλίμα φιλανθρωπίας, αγαθοεργίας και αλληλοβοήθειας που χαρακτήρισε την αυριανή ημέρα της πυρκαγιάς.
Σε όλους αυτούς, όχι ένα μεγάλο, αλλά ένα βαθύ και ταπεινό ευχαριστώ. Ταπεινό και μικρό, καθώς κάθε λέξη καταντά μικρή και ποταπή μπροστά στη μεγαλοπρέπεια που διέπει κάποιους ανθρώπους σε τέτοιες καταστάσεις. Σοφή η φράση: «Η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία», διότι μέσα στις στάχτες η σπίθα της θα είναι πάντοτε αναμμένη.
