Της Αννίτας Ελισσαίου,
Η αβεβαιότητα και οι αναταραχές στην πολιτική σκηνή της Μαλαισίας φαίνεται να έχουν γίνει η νέα κανονικότητα για το κράτος της νοτιοανατολικής Ασίας. Ενάμιση περίπου χρόνο μετά την ξαφνική παραίτηση του πρώην Πρωθυπουργού και τη διάλυση του Κοινοβουλίου -και με την κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού να εξακολουθεί να μαίνεται- η πολιτική αστάθεια ταλαιπωρεί τους πολίτες του κράτους και απειλεί να προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα.
Όλα ξεκίνησαν τον Φεβρουάριο του 2020, όταν ο τέως Πρωθυπουργός Mahathir Mohamad ανακοίνωσε απροσδόκητα την παραίτησή του. Αμέσως ξεκίνησε ένας αγώνας δρόμου στον πολιτικό χώρο της Μαλαισίας για τη διαδοχή του, ο οποίος κατέληξε στην ανάδειξη του Muhyiddin Yassin, με απόφαση του βασιλιά της χώρας, ως νέου Πρωθυπουργού. Ευθύς αμέσως ξέσπασαν αντιδράσεις, τόσο από τους πολιτικούς του αντιπάλους όσο και από την κοινωνία της Μαλαισίας, για τη συγκεκριμένη απόφαση. Η αντιπολίτευση αμφισβήτησε έντονα την νομιμότητα της κυβέρνησης συνασπισμού του Muhyiddin, η οποία είχε μόλις δύο παραπάνω θέσεις για να αποκτήσει την πλειοψηφία του Κοινοβουλίου, αλλά και τη διαφάνεια της διαδικασίας ανάδειξης του Muhyiddin. Ο βασιλιάς Abdullah της Μαλαισίας, όμως, απέρριψε τις ενστάσεις των δυσαρεστημένων πολιτικών και του λαού, με σκοπό την αποφυγή μιας πολιτικής κρίσης, και έμεινε πιστός στην απόφασή του.
Ο Muhyiddin ανέλαβε τα νέα του καθήκοντα σε μια δύσκολη -για την παγκόσμια κοινότητα γενικότερα- περίοδο. Τα πρώτα κρούσματα της πανδημίας Covid-19 δεν άργησαν να εμφανιστούν στη χώρα. Τα πρώτα lockdown και οι περιορισμοί μετακινήσεων, που επιβλήθηκαν από το κράτος, είχαν ως αποτέλεσμα τη διαχείριση της κατάστασης και την προστασία του λαού, αλλά η άρση των μέτρων το καλοκαίρι του προηγούμενου έτους οδήγησε σε ξαφνική αύξηση των κρουσμάτων και, συνεπώς, σε νέα αυστηρότερα περιοριστικά μέτρα. Η διαδικασία της επιβολής μέτρων, μετά η άρση τους κι έπειτα η επιβολή νέων με την άνοδο των κρουσμάτων έγινε συχνό φαινόμενο, με αποκορύφωση την κήρυξη κατάστασης εκτάκτου ανάγκης στη χώρα και την αναστολή των λειτουργιών του Κοινοβουλίου. Όπως γίνεται κατανοητό, η κατάσταση αυτή προκάλεσε τεράστια προβλήματα στις επιχειρήσεις της χώρας και σε συνδυασμό με την έλλειψη επαρκούς οικονομικής βοήθειας από την Κυβέρνηση, φέρνει τον Πρωθυπουργό αντιμέτωπο με την ολοένα αυξανόμενη δυσαρέσκεια του λαού. Οι πολίτες ζητούν εδώ και μήνες την παραίτηση του Muhyiddin και της κυβέρνησής του μέσα από διαδηλώσεις και απεργίες, εκφράζοντας την ανάγκη για μια νέα ηγεσία και μια καινούρια, πιο αποτελεσματική στρατηγική αντιμετώπισης της πανδημίας.
Αλλά δεν είναι μόνο η ανεπιτυχής διαχείριση του κορωνοϊού που έχει προκαλέσει πολιτικές αναταραχές. Από τη στιγμή που ορκίστηκε σχεδόν, η κυβέρνηση του Muhyiddin είχε να αντιμετωπίσει δυσκολίες όχι μόνο από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, αλλά και από τα μέλη του συνασπισμού της. Οι διαστάσεις απόψεων και οι συγκρούσεις συμφερόντων είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα που προκύπτουν στο Κοινοβούλιο της Μαλαισίας, ενώ σε αυτά έρχεται να προστεθεί και ο ανταγωνισμός μεταξύ των κομμάτων του κυβερνώντος συνασπισμού, Perikatan Nasional. Συγκεκριμένα, το κόμμα του Muhyiddin, το Bersatu, «έδιωξε» από την πρώτη θέση το United Malays National Organization (UMNO), όταν ο βετεράνος πολιτικός -και πρώην πιστό μέλος του τελευταίου- αναδείχθηκε Πρωθυπουργός και σχημάτισε κυβέρνηση. Η εξέλιξη αυτή δεν έγινε εύκολα αποδεκτή από τα μέλη του UMNO, καθώς το κόμμα τους υπερηφανεύεται για την μεγαλύτερη σε διάρκεια παρουσία στην εξουσία της χώρας: από το 1957 ως το 2018, όταν ανετράπη. Με μια τέτοια ιστορία και θέση στην πολιτική σκηνή της χώρας, ορισμένα μέλη του UMNO αρνήθηκαν να δεχτούν το δευτερεύοντα ρόλο του κόμματός τους στον συνασπισμό.
Υπό αυτές τις συνθήκες, ο πολιτικός χώρος της Μαλαισίας έμοιαζε με καζάνι που βράζει και τα προβλήματα άρχισαν να πολλαπλασιάζονται. Από την ανεπιτυχή διαχείριση της πανδημίας, τον εσωτερικό διχασμό της κυβερνητικής συμμαχίας, ως τη σταδιακή απώλεια της υποστήριξης του Πρωθυπουργού, ο Muhyiddin έφτασε σε αδιέξοδο. Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι φαίνεται να είναι η άρνηση του Muhyiddin να απορρίψει κατηγορίες για δωροδοκία που έχουν αποδοθεί σε μερικά μέλη του συνασπισμού, γεγονός που εντείνει τη δυσαρέσκεια εις βάρος του. Οι τελευταίες, απελπισμένες προσπάθειες για διατήρηση της στήριξης της πλειοψηφίας του Κοινοβουλίου δεν κατάφεραν να πείσουν ούτε τους πολιτικούς του αντιπάλους ούτε και τον βασιλιά. Για τον Πρωθυπουργό δεν υπήρχε πλέον άλλη λύση από την παραίτηση.
Η παραίτηση του Muhyiddin, παρότι δεν αποτελούσε πλέον έκπληξη σε εκείνο το σημείο, παραμένει ένα μεγάλο ζήτημα για την πορεία της χώρας. Οι επιπτώσεις της αστάθειας που έχει δημιουργηθεί την τελευταία περίοδο έχουν ήδη αρχίσει να διαφαίνονται στον χώρο της οικονομίας. Η δραματική πτώση του εθνικού νομίσματος της Μαλαισίας στο χρηματιστήριο και ο δισταγμός των ξένων επενδυτών αποτελούν τροχοπέδη στην οικονομική ανάκαμψη της χώρας. Εν απουσία ξεκάθαρου αντικαταστάτη του Muhyiddin μετά την παραίτησή του, καθώς κανένας υποψήφιος δεν πληροί τις προϋποθέσεις της πλειοψηφίας του Κοινοβουλίου, εντείνεται η αβεβαιότητα και η αγωνία του λαού. Όλοι στρέφονται προς το βασιλιά Abdullah, ο οποίος απέρριψε την πιθανότητα διεξαγωγής εκλογών και φαίνεται να κρατάει το «κλειδί» για το μέλλον του πολιτικού τομέα. Ο ρόλος του μονάρχη της χώρας είναι κυρίως τυπικός, αλλά διαθέτει την εξουσία, σύμφωνα με το Σύνταγμα, να ορίζει άμεσα τον αρχηγό της Κυβέρνησης, όπως έγινε και με την περίπτωση του Muhyiddin.
Η «απάντηση» από τον βασιλιά που περίμεναν λαός και πολιτικοί δεν άργησε να δοθεί. Η επιλογή του μονάρχη είναι ο Ismail Sabri Yaakob, αναπληρωτής Πρωθυπουργός υπό τον Muhyiddin. Η ανακοίνωση έγινε μετά από συνάντηση των δύο στο βασιλικό παλάτι και ο Ismail πρόκειται να αναλάβει σύντομα τα νέα του καθήκοντα. Σύμφωνα με επίσημη δήλωσή του, ο βασιλιάς ελπίζει ο νέος Πρωθυπουργός να εξαλείψει τις πολιτικές ταραχές της χώρας και ενθαρρύνει τους υπόλοιπους βουλευτές να βάλουν στην άκρη τις διαφορές τους και να επικεντρωθούν στην επίλυση των καίριων ζητημάτων που ταλανίζουν τη χώρα.
Δεν θα είναι όμως τόσο εύκολο, καθώς δεν είναι όλοι ευχαριστημένοι με την επιλογή του βασιλιά. Η ανάδειξη του Ismail ως Πρωθυπουργού προκάλεσε τις αρνητικές αντιδράσεις του λαού, διότι επαναφέρει στην εξουσία το UMNO και άρα το καθεστώς που κυριαρχούσε όσο το κόμμα κυβερνούσε. Η φήμη του κόμματος έχει, επίσης, αμαυρωθεί από μια σειρά οικονομικών σκανδάλων. Ο Ismail είναι ένα αμφιλεγόμενο πρόσωπο της πολιτικής σκηνής της χώρας, ο οποίος αντιμετωπίζεται με καχυποψία ακόμα και από μέλη του κόμματός του. Οι επίμαχες δηλώσεις του στο παρελθόν κατά της εθνικής κινεζικής μειονότητας που ζει στη χώρα είναι ένα μελανό σημείο της καριέρας του, παρόλο που διατηρεί ακόμα ένθερμους υποστηρικτές.
Οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι για τη Μαλαισία, με την κοινωνία να ελπίζει σε μια ήσυχη μεταβατική περίοδο μεταξύ των δύο κυβερνήσεων. Ο νέος Πρωθυπουργός έχει ένα τεράστιο έργο μπροστά του: να αναλάβει τη διαχείριση της πανδημίας, την ανάκαμψη της οικονομίας και κυρίως να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη τόσο του λαού όσο και του λοιπού πολιτικού τομέα στην κυβέρνηση. Θα καταφέρει ο Ismail να κατευνάσει τα πνεύματα ή θα πάρει η κατάσταση χειρότερη τροπή;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Malaysia’s political turmoil: Five things to know, Aljazeera, διαθέσιμο εδώ
- Malaysian PM Muhyiddin resigns as political crisis escalates, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Malaysian king picks ex-deputy PM as nation’s new leader, AP News, διαθέσιμο εδώ
-
Malaysia’s new PM brings graft-tainted UMNO back to power, Aljazeera, διαθέσιμο εδώ
