Του Παναγιώτη Παναγιωτακόπουλου,
Μέσα σε μια κατάσταση πανικού, όπου ακόμη και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι στο Αφγανιστάν που ψάχνουν τρόπο και μέσο διαφυγής, αξίζει να αναφερθουν οι συνθήκες που αναμένεται να επικρατήσουν το προσεχές διάστημα για όσους θα παραμείνουν στη χώρα. Από οικονομικής απόψεως πάντα, η Κεντρική Τράπεζα του Αφγανιστάν έχει ωθήσει τις ιδιωτικές τράπεζες προς την επαναλειτουργία, ενώ υπάρχει πρόταση για capital controls, και συγκεκριμένα αναλήψεις μέγιστου ύψους 200€ ανά άτομο την εβδομάδα.
Όπως αντιλαμβάνεται κανείς, η αναστολή εργασιών στο τραπεζικό σύστημα του Αφγανιστάν έχει επέλθει από την ημέρα που την εξουσία και τη διακυβέρνηση της χώρας ανέλαβαν οι Ταλιμπάν. Παρά τις όποιες τραγικές συνθήκες φόβου που επικρατούν, την περασμένη εβδομάδα υπήρξε διαδήλωση στην πρωτεύουσα της χώρας, την Καμπούλ, σχετικά με το λουκέτο που μπήκε -έστω και προσωρινά- στους τραπεζικούς οργανισμούς.
Στα εντελώς παρασκηνιακά και περισσότερο πολιτικά, ανήμερα Δεκαπενταύγουστου, οι Ταλιμπάν έκαναν δική τους την Καμπούλ, αναλαμβάνοντας την εξουσία και οδηγώντας το πρότερο καθεστώς σε κατάρρευση. Η τέως κυβέρνηση απολάμβανε την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ για το τι ακριβώς ακολουθεί, το τοπίο είναι ακόμη πολύ θολό.
Στην εικοσάχρονη πορεία τους στις ερημικές περιοχές, οι Ταλιμπάν έδειξαν πως διαθέτουν τις ικανότητες να διαχειριστούν μεγάλα οικονομικά μεγέθη. Σε χρονιές που μπορούν να βαφτιστούν καλές, τα έσοδα τους ξεπερνούσαν το 1 δις δολάρια. Ακόμη και αν αυτά προέρχονταν από μία μίξη παράνομης και νόμιμης δραστηριότητας, δεν έπαυαν να είναι δύσκολα στη διαχείριση.
Πλέον, όμως, ορθώνεται μπροστά τους ένας γίγαντας με Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν 22 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που εδώ και κάμποσα χρόνια διαχειριζόταν από ειδικούς, τεχνοκράτες, με γνώσεις και εμπειρία από την «οικονομικοκεντρική» Δύση. Η αρχική προσπάθεια των Ταλιμπάν να προσφέρουν άσυλο στους συνεργάτες της προηγούμενης κυβέρνησης και ενδεχομένως να κρατήσουν στην διακυβέρνηση και διαχείριση κάποιους εξ’ αυτών, δείχνει να πέφτει στο κενό, γεγονός που γεννά ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία και αμφιβολία.
Το ζήτημα που προκύπτει και πρέπει να διευθετηθεί άμεσα, αν οι Ταλιμπάν σκοπεύουν να παραμείνουν στην εξουσία, αφορά την εμπιστοσύνη των ξένων κρατών και επενδυτών προς το πρόσωπό τους. Το Αφγανιστάν παραδοσιακά έβλεπε τα ταμεία του να δέχονται πόρους από ξένες χώρες και επενδύσεις, σε μεγαλύτερο ποσοστό προερχόμενους από τις Η.Π.Α., πράγμα που αναμφίβολα θα ταράξει την οικονομία, αν σταματήσει να συμβαίνει.
Οι αρχικές εκτιμήσεις κάνουν λόγο για εμπλοκή της Ρωσίας και της Κίνας στην απογαλάκτωση του Αφγανιστάν από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Άλλωστε, ο ορυκτός πλούτος και η γενικότερη δυναμική του, είναι σίγουρα ικανά να τραβήξουν τα βλέμματα, όχι μόνο από Μόσχα και Πεκίνο, αλλά και από άλλες δυνάμεις. Το σίγουρο είναι πως οι Ταλιμπάν θα χρειαστούν και θα πάρουν βοήθεια, με τα ερωτήματα να παραμένουν για τον πάροχο αυτής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Αφγανιστάν: Η κεντρική τράπεζα έδωσε οδηγίες επαναλειτουργίας στις ιδιωτικές τράπεζες, Capital. Διαθέσιμο εδώ.
- Πώς θα «τρέξουν» οι Ταλιμπάν μια οικονομία 22 δισ. δολ., Capital. Διαθέσιμο εδώ.
