Της Ιωάννας Λυμιώτη,
Οι Oλυμπιακοί αγώνες, ολοκληρώθηκαν πριν λίγες εβδομάδες έπειτα από αναμονή ενός χρόνου, δίνοντας ελπίδα για την επιστροφή σε μία πραγματικότητα χωρίς Covid. Βασικά χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου θεσμού, τα οποία τον καθιστούν γέφυρα μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος του παγκοσμίου πολιτισμού, είναι η διαχρονικότητα και σταθερότητά του, οι οποίες αντιτίθενται στις συνεχείς αλλαγές του σήμερα και την αβεβαιότητα που αυτές προκαλούν. Δεδομένης της σταθεροποιητικής αυτής λειτουργίας του πολλοί δικαίως αναρωτιούνται πόσες αλλαγές και προσαρμογές μπορεί να δεχθεί ο θεσμός χωρίς τελικά να αλλοιωθεί ο χαρακτήρας του.
Αναμφισβήτητα μία από τις κυριότερες μεταβολές που παρατηρείται στις τελευταίες διοργανώσεις εγείροντας τον προβληματισμό πολλών είναι η αφαίρεση παραδοσιακών αθλημάτων και η αντικατάστασή τους από νέα «πιο σύγχρονα». Σκοπός της προσαρμογής αυτής είναι η προσέγγιση νεότερου κοινού -και κατά συνέπεια περισσότερων χορηγών- δίνοντας βαρύτητα σε αθλήματα που έχουν απήχηση κυρίως στη νέα γενιά αθλητών και φιλάθλων. Τα αθλήματα που προστέθηκαν φέτος για πρώτη φορά στην ιστορία των ολυμπιακών αγώνων ήταν τα: surf, skateboard, αθλητική αναρρίχηση (sports climbing) και καράτε, ενώ ακόμα επανήλθαν το μπέιζμπολ και το σόφτμπολ. Από τα παραπάνω. αυτό που προκάλεσε τις περισσότερες αρνητικές αντιδράσεις δημιουργώντας μία αποτυχημένη προσπάθεια άρσης της απόφασης ήταν το σκέιτμπορντ.
Για πολλούς το σκέιτμπορντ δεν συνιστά άθλημα άξιο να βρίσκεται στη μεγαλύτερη και πιο ιστορική αθλητική διοργάνωση. Αμέσως μετά την έκδοση της απόφασης από την αρμόδια επιτροπή για την ένταξή του, φωνές από όλον τον πλανήτη διαμαρτύρονταν ισχυριζόμενες ότι πρόκειται για σημαντική υποβάθμιση της διοργάνωσης και πλήγμα στο παραδοσιακό ολυμπιακό ιδεώδες. Η ρίζα αυτών των απόψεων εντοπίζεται τόσο στη φύση του συγκεκριμένου αθλήματος όσο και στις αντιλήψεις για τον μακρόχρονο θεσμό. Το σκέιτμπορντ ως άθλημα είναι ιδιαίτερα ριψοκίνδυνο και απευθύνεται σε νεότερες ηλικίες. Η εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας συνδέεται έντονα με την πλατεία, τον δρόμο και τα παιδιά που το ασκούν ερασιτεχνικά, ενώ απέχει πολύ από αλλά αθλήματα που λαμβάνουν χώρα σε οργανωμένους χώρους από επαγγελματίες αθλητές υποστηριζόμενους από μεγάλους αθλητικούς συλλόγους. Προφανώς η συγκεκριμένη εικόνα δεν συνάδει με το μεγαλειώδη και φαντασμαγορικό χαρακτήρα των ολυμπιακών αγώνων που μέχρι σήμερα γνωρίζουμε.
Πράγματι, το σκειτμπορντ βρίσκεται στα ενδιαφέροντα μικρότερων κυρίως ηλικιακών ομάδων, ενώ ακόμα και σήμερα, σε πολλές χώρες, δεν αναγνωρίζεται επίσημα ως άθλημα. Οι ίδιοι οι skateboarders διατείνονται ότι δεν είναι μόνο ένα άθλημα αλλά κρύβει πίσω του μία ολόκληρη κουλτούρα έναν κοινό τρόπο σκέψης και ζωής. Μπορεί, λοιπόν, το σκέιτμπορντ να μην ακολουθεί κατά γράμμα τους κανόνες ενός παραδοσιακού αθλήματος, ωστόσο σήμερα σε ορισμένα μέρη του κόσμου αναγνωρίζεται επίσημα, ασκείται από διακεκριμένους αθλητές και στεγάζεται σε ειδικές εγκαταστάσεις με κατάλληλο εξοπλισμό και προσωπικό. Επομένως, η ένταξή του στους ολυμπιακούς αγώνες δεν είναι τόσο παράλογη όσο κάποιοι αρχικά μπορεί να πίστευαν. Σίγουρα, πάντως αποτελεί μία προσθήκη που προσφέρει εντυπωσιακό θέαμα και δίνει ευκαιρίες σε νέους αθλητές να αναδειχθούν.
Εφόσον, όμως, προστίθενται στους ολυμπιακούς αγώνες αθλήματα που πριν λίγα χρόνια αναγνωρίζονταν μόνο ως ερασιτεχνικές δραστηριότητες (π.χ. σκειτμπορντ, σερφ), δεν είναι λίγοι αυτοί που φοβούνται ότι δεν είναι εφικτή μία ορθή οριοθέτηση της διαδικασίας ένταξης. Ήδη επίσημες συζητήσεις γίνονται για την παγκόσμια αναγνώριση των λεγομένων “e-sports”, ενώ τέθηκε αίτημα ακόμα και για την ενσωμάτωσή τους στους ολυμπιακούς αγώνες του 2024 στο Παρίσι. Με τον όρο ”e-sports” αναφερόμαστε σε μία νέα μορφή αθλητικής δραστηριότητας στην οποία οι παίκτες αγωνίζονται μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών και εφαρμογών. Πρόκειται για τα γνωστά σε όλους μας βιντεοπαιχνίδια όπως το “League of Legends”, το “FIFA”, το “StarCraft” στα οποία συμμετέχουν όμως επαγγελματίες gamers σε επίπεδο πρωταθλητισμού. Όσο ανήκουστο και αν φαίνεται να συμπεριληφθούν βιντεοπαιχνίδια στη μεγαλύτερη παγκόσμια αθλητική διοργάνωση, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή δεν ήταν αρνητική, αλλά απέρριψε προς το παρόν την πρόταση ως πρόωρη.
Ο κύριος προβληματισμός της επιτροπής, μάλισταm δεν έγκειται στη φύση των e-sports και στο κατά ποσό αυτή συνάδει με τα παραδοσιακά αθλήματα, καθώς έχει συμφωνηθεί ότι εφόσον το ανταγωνιστικό ηλεκτρονικό παιχνίδι περιλαμβάνει στοιχειώδη έστω σωματική δραστηριότητα μπορεί να θεωρηθεί «άθλημα». Το βασικό ζήτημα όμως που δημιουργεί αμφιβολίες είναι η βία που αρκετά από αυτά τα παιχνίδια περιλαμβάνουν. Όπως ανέφερε η ίδια η Επιτροπή, δεν είναι δυνατόν να συμπεριληφθεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες ένα παιχνίδι που προωθεί τη βία και κάθε είδους διακρίσεων, καθώς πρόκειται για έννοιες εκ διαμέτρου αντίθετες με τις ολυμπιακές αξίες. Παιχνίδια, μάλισταm στα οποία κεντρικός στόχος είναι το να σκοτώσεις, δεν αντίκεινται μόνο στο ολυμπιακό πνεύμα, αλλά στον ίδιο τον ανθρώπινο πολιτισμό. Παρά τις όποιες αντιρρήσεις και αμφιβολίες, όμως, η πόρτα για την ένταξη των e-sports στους Ολυμπιακούς αγώνες παραμένει ανοικτή και οι συζητήσεις συνεχίζονται.
Ενώ, όμως, πολλοί τίθενται κατά της ένταξης των νέων αυτών αθλημάτων στους Ολυμπιακούς Αγώνες, χαρακτηρίζοντάς την μάλιστα ως «διακωμώδηση» του θεσμού, υπάρχουν και αρκετοί θερμοί υποστηρικτές της αλλαγής. Οι τελευταίοι υποστηρίζουν ότι όπως κάθε θεσμός έτσι και οι Ολυμπιακοί Αγώνες πρέπει να προσαρμόζονται στις συνθήκες της εποχής τους. Εφόσον το ενδιαφέρον του κόσμου, ιδιαίτερα των νεότερων, στρέφεται προς νέα αθλήματα ακόμα και άκρως διαφορετικά από τα παραδοσιακά, είναι σημαντικό μερικά τουλάχιστον από αυτά να συμπεριληφθούν στην διοργάνωση, προκειμένου να κερδίσει τη στήριξη της νέας γενιάς. Κάθε σύγχρονος θεσμός, ακόμα και ένας που αριθμεί χιλιάδες έτη, δεν παύει να είναι ένας ζωντανός οργανισμός που εξελίσσεται, αλλάζει και προσαρμόζεται.
Επομένως, είναι αφελές και ανούσιο να έχουμε την προσδοκία να παραμείνει αμετάβλητος. Μία τέτοια στασιμότητα δεν είναι πάρα ανεπιθύμητη. Από την άλλη, βέβαια, είναι κατανοητό να μην θέλουμε να αλλοιωθεί ένας θεσμός που αποτελεί ζωντανό κομμάτι της ιστορίας μας συνδέοντάς μας με το παρελθόν του λαού μας. Η παράδοση είναι αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητάς μας και η σταθερότητά της μας βοηθάει να βαδίζουμε ομαλά προς το μέλλον. Ωστόσο, αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι ο εκσυγχρονισμός ενός τόσο σημαντικού θεσμού δεν συνιστά αποκοπή από την παράδοση, αλλά ενίσχυσή της, καθώς τονίζει πως πάρα τις όποιες αλλαγές οι πραγματικές γνήσιες αξίες παραμένουν αναλλοίωτες στον χρόνο. Αρκεί να βρεθεί η ορθή ισορροπία αναμεσά στο σύγχρονο και το διαχρονικό.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2024, επομένως, δεν μπορούν ούτε πρέπει να είναι ίδιοι με αυτούς του 500 π.Χ. ή του 1896 μ.Χ., αλλά θα ανταποκρίνονται στο κλίμα της εποχής τους. Είναι όμως σημαντικό να θυμόμαστε ότι πάρα τις αλλαγές στο πρόγραμμα αθλημάτων και τη διεξαγωγή τους, αυτό που καθιστά τους Ολυμπιακούς διαχρονικό θεσμό και σύμβολο του παγκοσμίου πολιτισμού δεν είναι το είδος των αθλημάτων αλλά οι αξίες και τα ιδανικά που αντιπροσωπεύουν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ολυμπιακοί Αγώνες 2020: Τα 4 νέα αθλήματα που θα δούμε στο Τόκιο – Ποια επιστρέφουν, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τα Esports πιθανόν να μην συμπεριληφθούν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024 στο Παρίσι, estnn.com, διαθέσιμο εδώ
- Some skateboarders don’t want to see their sport in the Olympics. Here’s why others say it’s a positive step, edition.cnn.com, διαθέσιμο εδώ
