Της Άννας Αρκούδη,
Η Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση-Γαστροοισοφαγική Παλινδρομική Νόσος (ΓΟΠ ή ΓΟΠΝ) είναι μία πολύπτυχη πάθηση η οποία επηρεάζει κάθε στιγμή της ζωής μας, όταν καταστεί ανεξέλεγκτη. Σαν απρόσκλητος επισκέπτης κάνει την εμφάνισή της και κυριεύει την ημέρα σας.
Ναι, μπορεί να μη σας ταλαιπωρεί σε καθημερινό επίπεδο. Ναι, ίσως υπάρχουν στιγμές που θεωρείτε ότι έχετε απαλλαγεί από αυτή. Η ΓΟΠ, όμως, είναι μία πάθηση που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, τόσο εξωγενείς, όπως η επιλογή ενός φαγητού, όσο και ενδογενείς, όπως για παράδειγμα το ανεξέλεγκτο άγχος.
Η πρόληψη, στις περισσότερες των περιπτώσεων, είναι πιο ουσιαστική από την καταστολή. Έτσι, και στη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση υπάρχουν βήματα τα οποία μπορείτε να ακολουθήσετε, για να μειώσετε τις πιθανότητες να τεθεί σε ανεξέλεγκτη και σαφώς επώδυνη κατάσταση.
Φανταστείτε το σώμα σας σαν ένα χάρτη. Πρόκειται για μία διαδρομή με αρχή, μέση και τέλος. Όταν τρώμε, η τροφή ταξιδεύει από το στόμα στο στομάχι μέσω ενός σωλήνα, ο οποίος ονομάζεται οισοφάγος. Ένας μικρός μυώδης δακτύλιος βρίσκεται στο χαμηλότερο τμήμα του και ονομάζεται κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας. Αυτός λειτουργεί ως μία βαλβίδα μονόδρομης κατεύθυνσης, η οποία επιτρέπει την έλευση της τροφής στο στομάχι. Φυσιολογικά, αμέσως μετά την κατάποση ο σφιγκτήρας κλείνει, με σκοπό την αποτροπή της παλινδρόμησης των υγρών του στομάχου, των οποίων η περιεκτικότητα είναι υψηλή σε οξέα.
Όταν ο σφιγκτήρας δε λειτουργεί σωστά, η παλινδρόμηση κάνει την εμφάνιση της. Επιτρέπει, ουσιαστικά, τη ροή των οξέων προς τα πίσω και αυτά «καίνε» το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου, προκαλώντας «καούρες» και -σε βάθος χρόνου- σοβαρές βλάβες.
Ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα της ΓΟΠ είναι ο οπισθοστερνικός πόνος (ή απλούστερα καούρα), ο οποίος περιγράφεται σαν ένα οξύ αίσθημα καψίματος πίσω από το στέρνο. Το μοναδικό σύμπτωμα μπορεί πολλές φορές να είναι ένας επίμονος νυχτερινός βήχας, σαν πνίξιμο, ο οποίος ξυπνάει τον ασθενή ή οι έντονες ερυγές (ρεψίματα).
Ο πόνος ακολουθεί τα γεύματα (ιδιαίτερα τα μεγάλα, που συνοδεύονται από άφθονη λήψη υγρών) και επιδεινώνεται σε θέση επίκυψης, κατάκλισης ή πλάγια δεξιά, ενώ αντιθέτως ανακουφίζεται σε όρθια θέση και έπειτα από λήψη μικρής ποσότητας υγρών ή αντι-όξινων φαρμάκων.
Πέρα από τις τροφές, η ΓΟΠ επηρεάζεται σημαντικά και από το άγχος. Δεν υπάρχουν επιστημονικές ενδείξεις που να συνδέουν θετικά το άγχος, με την αύξηση του οξέος στο στομάχι, ωστόσο, αρκετές μελέτες έχουν βρει ότι το άγχος αυξάνει τα συμπτώματα της παλινδρόμησης, όπως η καούρα και ο πόνος. Το άγχος μπορεί να κάνει τον ασθενή πιο ευαίσθητο και ευάλωτο στον πόνο, ενώ μπορεί επίσης να επηρεάσει την οισοφαγική κινητικότητα και τη λειτουργία του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (βαλβίδας). Τέλος, μπορεί να αυξήσει την πίεση στο στομάχι, να ωθήσει το οξύ προς τα πάνω και να προκαλέσει μακροχρόνια σύσταση των μυών του.
Ο ιατρός που εξετάζει έναν ασθενή με συμπτώματα ΓΟΠ μπορεί να κρίνει ποιες είναι οι απαραίτητες εξετάσεις πριν ξεκινήσει η θεραπεία. Συχνά η διάγνωση βασίζεται μόνο σε συμπτώματα και η θεραπεία αρχίζει χωρίς καμία άλλη εξέταση. Όσο η ηλικία του ατόμου αυξάνει, εμφανίζονται αυξημένου κινδύνου συμπτώματα ή άλλα άτυπα, ο ιατρός μπορεί να ζητήσει επιπρόσθετες εξετάσεις. Η πιο συνηθισμένη εξέταση σε άτομα με συμπτώματα παλινδρόμησης είναι η γαστροσκόπηση. Σε αυτή την εξέταση, ένας πολύ λεπτός και εύκαμπτος σωλήνας εισέρχεται από το στόμα στον οισοφάγο και ύστερα στο στομάχι του εξεταζόμενου.
Ο ιατρός παρατηρεί πιθανές βλάβες του οισοφάγου ή του στόμαχου και γίνεται βιοψία όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο. Η γαστροσκόπηση είναι μία πολύ απλή, εντελώς ανώδυνη και ιδιαίτερα ασφαλής εξέταση που διαρκεί συνήθως 15-20 λεπτά. Υπάρχουν και άλλες ειδικές εξετάσεις, όπως η μέτρηση οξύτητας του γαστρικού υγρού (pHμετρία στομάχου) και η μελέτη κινητικότητας του οισοφάγου (μανομετρία). Αυτές, συνήθως, πραγματοποιούνται σε ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στα συνήθη θεραπευτικά μέσα
Η αντιμετώπιση της Γαστροοισοφαγικής Παλινδρόμησης μπορεί να επιτευχθεί με ουσιαστικές αλλαγές στον τρόπο ζωής σας, τις οποίες καλό θα ήταν να διατηρήσετε προκειμένου να θεραπευθεί με τον πιο ανώδυνο τρόπο. Η ΓΟΠ αντιμετωπίζεται, αρχικά, με αλλαγή των διαιτητικών συνηθειών του ασθενούς και συγκεκριμένη φαρμακευτική θεραπεία. Η θεραπεία, πιο συγκεκριμένα, χωρίζεται σε τρία στάδια και σε κάθε περίπτωση συστήνεται ιατρική παρακολούθηση και τακτική επικοινωνία με ειδήμονα.
1ο στάδιο: Αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής: Η Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση έχει άμεση συσχέτιση με τη διατροφή και συχνά ο ασθενής αποφεύγει συγκεκριμένες τροφές, με το φόβο ότι θα νιώσει έντονη δυσφορία. Έτσι, συστήνεται απώλεια βάρους, μείωση του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ.
2ο στάδιο: Φαρμακευτική αγωγή, με τη λήψη αντι-όξινων που εξουδετερώνουν τα οξέα του στομαχιού. Εάν, όμως, τα συμπτώματα επιμένουν, απαιτείται χειρουργείο.
3ο στάδιο: Χειρουργική αντιμετώπιση. Ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται καλά στη συντηρητική θεραπεία ή στη φαρμακευτική αγωγή ή χρειάζονται συνεχώς φάρμακα, θα πρέπει απαραίτητα να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση. Υπάρχει μία πληθώρα επεμβάσεων που μπορούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα και έχουν λάβει την ονομασία τους από τον εμπνευστή τους: Nissen, Toupet, Dor, Collis-Nissen, Hill, Belsey-Mark. Η κατάλληλη επιλέγεται ανάλογα με τις ανάγκες και την ανταπόκριση του ασθενούς.
Πόσο συχνή είναι η Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση; H παλινδρόμηση είναι ένα πολύ συχνό πρόβλημα. Σε μία μελέτη στην Ελλάδα, το 2002, βρέθηκε ότι περισσότεροι από 1 στους 3 ενήλικες εμφανίζουν «καούρες» και «ξινίλες», ενώ πολλοί από αυτούς έχουν τυπική παλινδρόμηση. Η πιθανότητα να αναπτύξουμε Γαστροοισοφαγική Παλινδρομική Νόσο αυξάνει παράλληλα με την ηλικία μας και γι’ αυτό η συχνότητά της είναι πολύ υψηλή μετά τα 40-45 χρόνια. Η ΓΟΠ, όμως, δεν έχει απαραίτητα σταθερό ηλικιακό κοινό. Διεθνείς μελέτες φανέρωσαν ότι το πρόβλημα είναι υπαρκτό ακόμη και σε παιδιά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Clarrett D. M., Gastroesophageal Reflux Disease (GERD), Mo Med. Διαθέσιμο εδώ
- Gastrointestinal Diseases – Gastroesophageal Reflux Disease (GERD), moh.gov.sa. Διαθέσιμο εδώ
- Everything You Need to Know About Acid Reflux and Gerd, healthline.com. Διαθέσιμο εδώ
- Λαπαροσκοπική αντιμετώπιση γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, drstratis.gr, διαθέσιμο εδώ
