Του Ελευθέριου Ζαμπουλάκη,
Αν κοιτάξουμε μέσα στην Ελληνική Ιστορία, σίγουρα εκτός από τα απλά γεγονότα που ξεδιπλώνονται με μια διαδοχική αρμονία, θα βρούμε και μικρά διαμάντια, συνωμοσίες, παράδοξα, μοτίβα κλπ. Ένα από αυτά είναι οι προδοσίες. Πιστεύω πως όλοι ξέρουμε για τι πράγμα μιλάω. Όλοι ξέρουμε τους μεγάλους προδότες της Ελληνικής Ιστορίας και τις μεγάλες προδοσίες. Από τον Εφιάλτη μέχρι τον Ανδρόνικο Δούκα και από την Κερκόπορτα μέχρι τον Νενέκο. Κάθε χρονολογική υποκατηγορία της Ελληνικής Ιστορίας έχει και από έναν μεγάλο προδότη, ο οποίος ευθύνεται για την ήττα, την παρακμή και τα κακά του γένους. Ας μην ξεφεύγουμε όμως. Κάνατε κλικ για να διαβάσετε για την ιστορία του Δημήτρη Νενέκου, του κατεξοχήν προδότη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Το έτος είναι 1826. Ο Ιμπραήμ πασάς έχει ήδη επικρατήσει στο Μοριά. Το Μεσολόγγι έχει πέσει και ο Ιμπραήμ επιστρέφει στην Πελοπόννησο, λεηλατώντας ό,τι υπάρχει στο διάβα του. Το 1827, αποφασίζει να αλλάξει στρατηγική και υιοθετεί τη Μέθοδο του «Προσκυνήματος», του προσηλυτισμού, δηλαδή, των Ελλήνων με την πλευρά των Τούρκων, υποσχόμενος δώρα, προνόμια, απαλλαγή φόρων κλπ. Ο Δημήτρης Νενέκος, ο μικροκαπεταναίος αλβανικής καταγωγής από τα Ζουμπάτα της Αχαΐας (Ζουμπατοχώρια), τα λεγόμενα και αλλιώς «Αρβανιτοχώρια», θαμπώνεται από τα πλούτη και τα δώρα και τάσσεται με τον Ιμπραήμ μαζί με τα πρωτοπαλίκαρά του και τους ακολούθους του. Είναι εντυπωσιακό το πως η φιλαργυρία και η ζηλοφθονία μπορεί να αλλάξει τα πιστεύω, αλλά και τον ίδιο τον άνθρωπο. Ο Νενέκος στις αρχές της Επανάστασης είχε πρωτοστατήσει μαζί με τους επαναστάτες κατά των Τούρκων, μέχρι να βρεθεί με το μέρος τους. Έτσι, με την επιρροή που είχε στην Αχαΐα, κατάφερε να προσηλυτίσει και τους περισσότερους από τους Αλβανόφωνους καπετάνιους και προεστούς της περιοχής. Το προσκύνημα ξεκίνησε σιγά σιγά να οργανώνεται καλύτερα και να θεσμοποιείται και έτσι, ο Ιμπραήμ άρχισε να μοιράζει τα λεγόμενα «Προσκυνόχαρτα» η αλλιώς «ραϊ – μπουγιουρντιά», με τα οποία οι προσκυνημένοι απολάμβαναν τα προνόμιά τους.
Το προσκύνημα είχε ξεκινήσει να παίρνει ανησυχητικές εκτάσεις και είχε γίνει μεγάλος κίνδυνος για τους Έλληνες επαναστάτες. Ο Ιμπραήμ οργάνωσε στρατό περίπου 2 χιλιάδων προσκυνημένων και όρισε οπλαρχηγό τους τον Νενέκο. Ο Κολοκοτρώνης, αντιλαμβανόμενος τη σοβαρότητα και τους κινδύνους της κατάστασης, και αφημένος στο έλεος του Θεού, ανεφοδίαστος ουσιαστικά από την Αντικυβερνητική Επιτροπή, εκφώνησε το πασίγνωστο σύνθημα «φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους», αν και, βέβαια, είχε προσπαθήσει επανειλημμένα προηγουμένως να τους πείσει να επιστρέψουν στον Αγώνα κατά των Οθωμανών. Ο Νενέκος βοηθούσε συνεχώς στρατιωτικά τον Ιμπραήμ. Στη μάχη του Μεγάλου Σπηλαίου, το 1827, ο Νενέκος «πρωταγωνίστησε», από τη μεριά των Οθωμανών, προσπαθώντας να το καταλάβει, λεηλατώντας και ταυτόχρονα παίρνοντας αιχμαλώτους, ζώα, τρόφιμα. Αμυνόμενοι ήταν οι καλόγεροι της περιοχής, οι οποίοι περικυκλωμένοι στη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου έδωσαν ηρωική μάχη. Η νίκη του Νενέκου σε συνεργασία με τον οπλαρχηγό Γκολφίνο Λουμπιστιάνο, όπου κατάφεραν να χτυπήσουν τους οχυρωμένους στα ταμπούρια Έλληνες στην περιοχή στα Τσετσεβοχώρια, προξένησε απώλειες 75 μαχητών από την πλευρά των Ελλήνων. Από αυτό κατανοούμε την επικινδυνότητα της ομάδας αυτής, των προσκυνημένων, και το πλήγμα το οποίο επέφεραν στην Ελληνική Επανάσταση.
Ακόμη και ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης δηλώνει το φόβο και τον κίνδυνο που αποτελούσαν οι Προσκυνημένοι: «Εις τον καιρόν του προσκυνήματος εφοβήθηκα μόνο δια την πατρίδα μου, όχι άλλην φορά, ούτε είς τας αρχάς, ούτε είς τον καιρόν του Δράμαλη που ήρθε με 30.000 στράτευμα εκλεκτό, ούτε ποτέ, μόνον είς το προσκύνημα εφοβήθηκα...». Η σταγόνα, όμως, που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν, όταν ο Ιμπραήμ πασάς στην πορεία του από την Πάτρα στα Καλάβρυτα έχασε το…δρόμο. Απομονωμένος, και χωρίς καμία φρουρά για προστασία εντός εχθρικού εδάφους, ανταμώνεται συμπτωματικά με τον Νενέκο. Ο Νενέκος, κατά την αφήγηση του Φωτακού, αντί να πάρει αιχμάλωτο τον Ιμπραήμ, τον συνόδεψε πίσω στην ασφάλεια του τουρκοαιγυπτιακού στρατεύματος. Ο Κολοκοτρώνης τότε τον επικήρυξε ως προδότη και ανέθεσε να τον δολοφονήσουν.
Έτσι, λοιπόν, στις αρχές του 1828, ο Σαγιάς, πρώτος ξάδερφος του Νενέκου, ο αδερφός του οποίου δολοφονήθηκε από τον Νενέκο, έχοντας και προσωπικό κίνητρο, τον δολοφόνησε. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου, είναι που αναπτέρωσαν το επαναστατικό αίσθημα και έδωσαν το τελικό χτύπημα, ώστε να κρατηθεί η επανάσταση ζωντανή και συνεπώς, να δημιουργηθεί το ανεξάρτητο Ελληνικό Κράτος. Δε θα έπρεπε να ξεχνάμε, βέβαια, και τη συμβολή του Κολοκοτρώνη, ο οποίος μέσα σε περίοδο κρίσης δεν έχασε την πίστη του στο στόχο του για την επίτευξη του Αγώνα και συνέχισε αβοήθητος να μάχεται για αυτόν. Ο Κολοκοτρώνης, βέβαια, όπως και ο Σαγιάς κατηγορήθηκαν από τους προσκυνημένους κοτζαμπάσηδες για τη δολοφονία του Νενέκου, κατηγορία που συνεχίστηκε μέχρι και στα χρόνια του Καποδίστρια. Η προδοσία του Νενέκου αποτέλεσε σοβαρό πλήγμα στα σχέδια των επαναστατών, δεν κατάφερε, όμως, να σταματήσει τη δίψα των Ελλήνων για ελευθερία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
-
Τάκης Σταματόπουλος (1977), Χρονικά και μελέτες, Αθήνα: εκδόσεις Κάλβος, Κεφάλαιο 7: Δημήτρης Νενέκος, ο προσκυνημένος προδότης του 21, σελίδες 36 – 48»
-
Χρήστος Στασινόπουλος (2021), Λεξικό της ελληνικής επαναστάσεως του 1821, 4ος Τόμος (Ν – Ω), Αθήνα: εκδόσεις Δεδεμάδης, σελίδες 27 – 28
