Του Μάριου Ντινάκους,
Η Δομινίκα, ή επίσημα «Κοινοπολιτεία της Δομινίκας», είναι μία νησιωτική χώρα στην Καραϊβική και ανήκει στις μικρές Αντίλλες. Αποτελεί μέλος της Κοινοπολιτείας έπειτα από την απόκτηση της ανεξαρτησίας της το 1978 από την Αγγλία. Στα νοτιοανατολικά της χώρας βρίσκεται η Γουαδελούπη και στα βορειοδυτικά βρίσκεται η Μαρτινίκα, ενώ έχει έκταση 751 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Ο πληθυσμός της χώρας ανέρχεται στους 72 χιλιάδες κατοίκους, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις. Πρωτεύουσά της είναι η Ροζό, η οποία είναι και η μεγαλύτερη πόλη και κέντρο του νησιού.
Εθνολογικά, ο πληθυσμός αποτελείται από κατοίκους αφρικανικής καταγωγής, μερικούς ευρωπαϊκής, και από τους Caribs. Οι τελευταίοι είναι απόγονοι των Ινδιάνων και κατοικούν στο νησί από την εποχή του ευρωπαϊκού αποικισμού. Βέβαια, η πλειοψηφία των κατοίκων της χώρας είναι αφρικανικής καταγωγής.
Επίσημη γλώσσα είναι τα Αγγλικά, αλλά συνήθως ομιλούνται και Γαλλικά και η γλώσσα των Carib. Όσον αφορά τη θρησκευτική σύνθεση της χώρας, η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι Ρωμαιοκαθολικοί. Αναφορικά με τις διεθνείς σχέσεις, η χώρα αποτελεί μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και της Κοινότητας των Νησιών της Καραϊβικής. Επίσημο νόμισμα είναι το δολάριο Ανατολικής Καραϊβικής, το οποίο χρησιμοποιείται από οκτώ κράτη-μέλη του οργανισμού των χωρών της Ανατολικής Καραϊβικής και εκδίδεται από την Κεντρική Τράπεζα της Ανατολικής Καραϊβικής, η οποία ιδρύθηκε το 1983. Πολίτευμα της χώρας είναι η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, με πρωθυπουργό τον Ρούζβελτ Σκέριτ.
Ιστορία
Μετά τον εντοπισμό του νησιού από τον Χριστόφορο Κολόμβο, η περιοχή αποτέλεσε μέρος της Γαλλικής Αποικιοκρατίας και της Βρετανικής Αυτοκρατορίας μέχρι και την απόκτηση της ανεξαρτησίας της, το 1978. Από εκεί και έπειτα, κάποια από τα σημαντικά γεγονότα σχετικά με την πορεία της χώρας αφορούν τους τυφώνες που λαμβάνουν χώρα κατά καιρούς και από τους οποίους η Δομινίκα έχει πληγεί αισθητά. Βέβαια, εκτός από τα φυσικά φαινόμενα που έχουν στερήσει από τη χώρα μία ταχεία οικονομική ανάπτυξη, υπάρχουν και άλλα προβλήματα, τα οποία δεν λύθηκαν με την απόκτηση της ανεξαρτησίας. Τέτοια είναι η πολιτική δυσαρέσκεια κατά τα πρώτα χρόνια της αυτόνομης διακυβέρνησης της χώρας, όπου σε συνδυασμό με την συνεχή οικονομική υπανάπτυξη, συσσωρεύτηκε μία σειρά από σημαντικά προβλήματα.
Η αυτόνομη διακυβέρνηση ξεκίνησε να υφίσταται από το 1967 με το νέο σύνταγμα που τέθηκε σε ισχύ τη χρονιά εκείνη. Από την αρχή της αποικιοκρατικής περιόδου μέχρι τότε, η Δομινίκα άλλαξε πολλές φορές χέρια (ανάμεσα στην Αγγλία και τη Γαλλία), καθώς και καθεστώς διακυβέρνησης.
Πρώτος πρωθυπουργός της χώρας ήταν ο Patrick Roland John. Ο τελευταίος ακολούθησε αθέμιτες πρακτικές κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του, κυρίως όσον αφορά την άσκηση του διεθνούς εμπορίου της Δομινίκα και ξεσήκωσε πλήθος αντιδράσεων στο εσωτερικό της χώρας. Τελικά, το 1979, έναν χρόνο δηλαδή μετά την ανεξαρτητοποίηση, δημιουργήθηκε πολιτική κρίση και χάθηκε η εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τη χρονιά εκείνη να αναδυθεί ως νέος πρωθυπουργός ο Oliver Seraphine.
Επίσης, οι τυφώνες, λόγω της συχνότητας και της έντασής τους, έχουν ενσωματωθεί στην ιστορία της χώρας. «Ο τυφώνας Ντέιβιντ προκάλεσε σοβαρές ζημιές στο νησί τον Αύγουστο του 1979. Η καταιγίδα όχι μόνο κατέστρεψε σε μεγάλο βαθμό την καλλιέργεια της μπανάνας, τον κύριο τομέα οικονομικής ανάπτυξης της χώρας, αλλά επίσης παρέσυρε το μεγαλύτερο μέρος του ανώτατου εδάφους του νησιού και ουσιαστικά εξαφάνισε τη γεωργική βάση της Δομινίκα. Το επόμενο έτος, ο τυφώνας Άλεν οδήγησε την οικονομία σε ακόμη βαθύτερη ύφεση.» (πηγή στο τέλος του παρόντος άρθρου).
Το 1980, την εξουσία ανέλαβε η Eugenia Charles, η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της χώρας, η οποία, αν και πιο συντηρητική στην προσέγγισή της, έκανε σημαντικές μεταρρυθμίσεις στη χώρα. Βέβαια, έλαβαν χώρα πολλές απόπειρες πραξικοπημάτων εκείνη την περίοδο, οι οποίες όμως δεν ήταν σημαντικές. Η κυριότερη πρόκληση που είχε να αντιμετωπίσει η Eugenia Charles, ήταν η οικονομική ανάκαμψη της χώρας μετά το πέρας των δύο μεγάλων τυφώνων.
Από εκεί και έπειτα, υπήρξαν διάφορες εναλλαγές όσον αφορά την εξουσία της χώρας, με την Eugenia Charles να αναλαμβάνει ξανά την εξουσία αρκετές φορές. Η τελευταία απεβίωσε το 2004. Το 2009, την εξουσία ανέλαβε ο σημερινός πρωθυπουργός Roosevelt Skerrit.
Ο Roosevelt Skerrit έδρασε κυρίως σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής και αύξησε σε σημαντικό βαθμό τις συμμαχίες της χώρας και τις διεθνείς συμφωνίες στις οποίες συμμετείχε η Δομινίκα. Τα μέτρα οικονομικής ανάπτυξης που έλαβε ήταν σημαντικά, αλλά η χώρα συνεχίζει να μαστίζεται από τους τυφώνες.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια υπάρχει μία σημαντική οικονομική ανάπτυξη, η οποία έχει συνδυαστεί με την πολιτική και κοινωνική σταθεροποίηση.
Οικονομία
Η οικονομία της Δομινίκα εξαρτάται από τη γεωργία και ιδιαίτερα από την παραγωγή μπανανών, και σημαντική πηγή εισοδήματος αποτελούν, καθώς και οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Η παραγωγή της μπανάνας απασχολεί άμεσα ή έμμεσα το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού, ωστόσο, αυτός ο τομέας είναι ιδιαίτερα ευάλωτος στις καιρικές συνθήκες και σε εξωτερικά γεγονότα που επηρεάζουν τις τιμές βασικών προϊόντων. Με τον τρόπο αυτό η οικονομία είναι ευάλωτη σε εξωγενή σοκ. Και όπως παρατηρείται, η αξία των εξαγωγών μπανάνας έχει μειωθεί σημαντικά από την δεκαετία του 2000.
Λόγω της σταδιακής κατάργησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλων Δυτικών Αγορών πρόσβασης μπανανών σε αυτές τις αγορές, η οικονομική πολιτική έχει προσανατολιστεί στη γεωργική διαφοροποίηση της χώρας. Τα τελευταία χρόνια έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο, με την εξαγωγή ποσοτήτων των εσπεριδοειδών, λαχανικών και σαπουνιών, και την εισαγωγή καφέ και άλλων πρωτογενών προϊόντων.
Επίσης, έχει βελτιωθεί η πρόσβαση στην αγορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών λόγω υπεράκτιων εταιρειών και χαμηλών φορολογικών συντελεστών. Πολύ σημαντικό, επίσης, κομμάτι, λόγω της περιοχής, αποτελεί ο τουρισμός, οποίος συνεισφέρει πολλαπλασιαστικά στην οικονομία. Όπως παρατηρούμε στο παρακάτω διάγραμμα, το κατά Κεφαλήν Α.Ε.Π. έχει μία συνεχή αύξηση κατά την περίοδο 1998-2007, όπου αυξήθηκε κατά 2.000 δολάρια Η.Π.Α. Αυτό οφείλεται στην αύξηση της αξίας των εξαγωγών των γεωργικών προϊόντων και της διαφοροποίησης του πρωτογενή τομέα, καθώς και της αύξησης των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, έχει σταθεροποιηθεί ανάμεσα στα 6.000-7.000 δολάρια Η.Π.Α. Αυτό οφείλεται στο ότι η τιμή της μπανάνας έχει μειωθεί λόγω της μειωμένης ζήτησης και πρόσβασης στις δυτικές αγορές, όπως Ε.Ε. και Η.Π.Α.
Για να γίνει εκτενέστερη ανάλυση της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης της χώρας, θα μελετηθούν οι δείκτες των δαπανών για εκπαίδευση σε ποσοστό του Α.Ε.Π. και η κατά Κεφαλή Δαπάνη για Υγεία.
Εκπαίδευση
Σχετικά με την εκπαίδευση, η χώρα ως μέλος του Οργανισμού Κρατών της Ανατολικής Καραϊβικής, οι οποίες έχουν στόχο τη βελτίωση της ποιότητας εκπαίδευσης, έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην πρόσβαση στη βασική εκπαίδευση, η οποία εκτείνεται σε καθολικό επίπεδο, με τη χώρα να εφαρμόζει η καθολική η προσχολική εκπαίδευση.
Όπως παρατηρείται και από το διάγραμμα (το οποίο έχει ελλιπή στοιχεία λόγω αδυναμίας ενημέρωσης από την κεντρική κυβέρνηση), το ποσοστό βρίσκεται κάτω του 10%, ωστόσο παρόλο που τα τελευταία έτη έχει μειωθεί σημαντικά, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά το σύστημα εκπαίδευσης συλλήβδην. Υπάρχουν ορισμένες προκλήσεις σχετικά με την ισότητα και την ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος, λόγω ελλιπούς τεχνολογικής υποστήριξης και εξοπλισμού.
Υγεία
Σχετικά με την υγεία, οι πόροι οι οποίοι διατίθενται για το σύστημα υγείας μπορεί να είναι σε περιορισμό, λόγω του αυξανόμενου κόστους υγείας και των απαιτήσεων για μία πιο εξελιγμένη υπηρεσία, ωστόσο η κατά Κεφαλήν Δαπάνη για κάθε πολίτη έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια.
Έτσι, η χρηματοδότηση για νοσοκομεία έχει αυξηθεί, καθώς έχουν αυξηθεί και οι μισθοί του προσωπικού, και γενικότερα το σύστημα υγείας είναι αποκεντρωμένο και υπάρχει ισχυρή ένταξη του ιδιωτικού τομέα. Γενικά, το σύστημα υγείας, μετά τη μεταρρύθμιση του 1982, έχει διαφοροποιηθεί και ενισχυθεί από την εκάστοτε κυβέρνηση και έτσι ολοένα και περισσότεροι κάτοικοι έχουν πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη.
Εν κατακλείδι, η χώρα, μετά από χρόνια αποικιοκρατίας, το 1978 χρειαζόταν να «χτίσει» ένα κοινωνικά και οικονομικά άρτιο κράτος. Όπως διαφαίνεται, η οικονομική ανάπτυξη είναι συνεχής, με κάποια διαστήματα σταθεροποίησης πού οφείλονται στην έλλειψη οικονομικής διαφοροποίησης, ωστόσο όλοι οι δείκτες του κατά Κεφαλήν Α.Ε.Π., της εκπαίδευσης και της υγείας βρίσκονται σε πολύ καλό επίπεδο. Έτσι, η χώρα για να βρεθεί στο σωστό μονοπάτι οικονομικής ισορροπίας, θα πρέπει να βελτιστοποιήσει το οικονομικό και κοινωνικό της σύστημα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Dominica, Britannica, Encyclopedia Britannica, Retrieved from here
- Country Economic Review 2019, Bank of Caribbean, Retrieved from here
- Dominica: Natural Disasters and Economic Development in a Small Island State, World Bank, Retrieved from here
- History and Culture of Dominica, Retrieved from here
- Education in Dominica, The Global Partnership, Retrieved from here
- Health System and Services Profile Dominica, Pan American Health Organization, Retrieved from here
