Της Ελπίδας Καλαμαράκη,
Μία νέα είδηση «βόμβα» ήρθε να ταράξει, πριν από μερικές ημέρες, τους ήδη πολύ ταλαιπωρημένους κατοίκους του Λιβάνου. Συγκεκριμένα, η Κεντρική Τράπεζα της χώρας ανακοίνωσε τον τερματισμό των επιδοτήσεων καυσίμων. Οι πολίτες περίμεναν τη συγκεκριμένη απόφαση από την έναρξη της οικονομικής κρίσης του 2019, όταν τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας τελείωσαν και οι αξιωματούχοι προειδοποίησαν ότι οι επιδοτήσεις που είχαν προστατεύσει τον πληθυσμό από τα πλήρη αποτελέσματα της κρίσης ήταν μη βιώσιμες. Ακόμα πιο αναμενόμενη έγινε μετά την έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού τον Αύγουστο του 2020, η οποία προκάλεσε τεράστιο –και μη αναστρέψιμο– χάος. Ωστόσο, το γεγονός ότι η απόφαση ήταν επικείμενη δεν σημαίνει ότι είχε υπάρξει μία κατάλληλη προετοιμασία ούτε αναιρεί τις καταστροφικές συνέπειες που θα προκληθούν στις ζωές των κατοίκων.
Σύμφωνα με τον διευθυντή του Crisis Group σε Ιράκ, Συρία και Λίβανο, Heiko Wimmen, «Συνέπειες θα υποστεί ολόκληρη η οικονομία της χώρας. Για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, ο ηλεκτρισμός θα γίνει πολυτέλεια. Ωστόσο, δεν περιοριζόμαστε μόνο εκεί. Η οδήγηση του αυτοκινήτου και γενικότερα οι μεταφορές θα γίνουν επίσης πολυτέλεια». Πράγματι, παρόλο που οι νέες τιμές των καυσίμων δεν έχουν ακόμη καθοριστεί, οι ειδικοί αναμένουν ότι θα τετραπλασιαστούν, γεγονός που θα προκαλέσει πληθωριστικό «σοκ».
Οι πρώτες, πρώιμες επιπτώσεις έχουν εμφανιστεί ήδη. Τα πρατήρια καυσίμων έχουν κλείσει σε όλη τη χώρα. Οι ουρές στους αυτοκινητόδρομους για τα λίγα πρατήρια που μένουν ανοιχτά είναι απέραντες. Ακόμη και πεζοί, χιλιάδες κάτοικοι πηγαίνουν για να εφοδιαστούν με ντίζελ, ώστε να εξοικονομήσουν όσο το δυνατόν περισσότερα καύσιμα. Αρκετές πόλεις και γειτονιές, που ήδη υπέφεραν από μακροχρόνιες διακοπές ρεύματος λόγω έλλειψης κρατικής μέριμνας, έχασαν την πρόσβαση στο ντίζελ που απαιτείται για την τροφοδοσία των εφεδρικών γεννητριών και, ως εκ τούτου, βυθίστηκαν στο σκοτάδι. Τέλος, πολλές επιχειρήσεις και εργοστάσια σκέφτονται να κλείσουν –ή έχουν κλείσει ήδη– εξαιτίας των συχνών διακοπών ρεύματος.
Ένας μείζονος σημασίας τομέας, που έχει επίσης –και πρόκειται ακόμα περισσότερο– να πληγεί σφοδρά, είναι αυτός της υγείας. Το Ιατρικό Κέντρο του Αμερικανικού Πανεπιστημίου της Βηρυτού προειδοποίησε ότι, εάν δεν λάβει φορτίο ντίζελ τις επόμενες ημέρες για να διατηρήσει τις γεννήτριές του σε λειτουργία, θα είναι ανήμπορο να βοηθήσει τους ασθενείς του. Ειδικότερα, αν τελειώσει το απόθεμά τους, 40 ενήλικες ασθενείς και 15 παιδιά που ζουν με αναπνευστήρες θα πεθάνουν αμέσως, ενώ άλλοι 180 που λαμβάνουν θεραπεία αιμοκάθαρσης θα έχουν μονάχα λίγες ημέρες ζωής. Επιπλέον, το Ιατρικό Κέντρο Λιβάνου δήλωσε ότι εκατοντάδες ασθενείς με καρκίνο κινδυνεύουν να χάσουν τη ζωή τους λόγω της έλλειψης ηλεκτρικής ενέργειας.
Ωστόσο, υπάρχουν και ορισμένοι ακόμα τομείς στους οποίους, παρόλο που εκ πρώτης όψεως μας φαίνεται παράδοξο, θα προκληθούν διαταραχές. Πρόκειται για ορισμένες βασικές ανάγκες, όπως η παροχή νερού και τροφίμων. Καταρχάς, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι η χώρα δε διαθέτει πόσιμο νερό. Αυτό σημαίνει πως τα άτομα που δε θα έχουν ντίζελ, δε θα μπορούν να μετακινηθούν στα περίχωρα, ώστε να το προμηθευτούν. Επιπλέον, για όλα τα εμπορεύματα με σημαντικό κόστος μεταφοράς, συμπεριλαμβανομένου και του εμφιαλωμένου νερού, οι τιμές θα εκραγούν. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), περισσότερο από το 71% του πληθυσμού της χώρας αναμένεται να χάσει την πρόσβασή του σε πόσιμο, ασφαλές νερό, ενώ το 77% των νοικοκυριών στο Λίβανο δεν θα έχει την πολυτέλεια να αγοράσει αρκετά τρόφιμα ως αποτέλεσμα της αύξησης των τιμών των τροφίμων. Τέλος, απειλείται και η ασφάλεια των τροφίμων. Τα νοικοκυριά, τα εστιατόρια και τα σούπερ μάρκετ σε όλη τη χώρα πετούν τα προϊόντα που έχουν σαπίσει λόγω της μη λειτουργίας των ψυγείων. Ως εκ τούτου, τα κρούσματα τροφικών δηλητηριάσεων έχουν αυξηθεί άρδην.
Η Κεντρική Τράπεζα στηρίζει τη συγκεκριμένη απόφαση, δηλώνοντας πως οι επιχειρήσεις εκμεταλλεύονταν τις επιδοτήσεις της. Συγκεκριμένα, παρόλο που μόνο τον Ιούλιο καταβλήθηκαν περίπου 800 εκατομμύρια δολάρια ως επιδοτήσεις, οι ελλείψεις καυσίμων εξακολουθούσαν να είναι ανεξέλεγκτες. Υπάρχει η ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι οι εισαγωγείς είτε αποθήκευαν τα επιδοτούμενα καύσιμα είτε τα μετέφεραν λαθραία από τον Λίβανο, για να πουληθούν σε τιμές αγοράς αλλού, αποφέροντας έτσι τεράστιο κέρδος, γεγονός που οδήγησε στη λήψη της προαναφερθείσας απόφασης.
Ωστόσο, τα αίτια της συγκεκριμένης κατάστασης είναι βαθύτερα και υπάγονται και στον τομέα της πολιτικής. Λειτουργούσα κυβέρνηση δεν υπάρχει στον Λίβανο για περισσότερο από ένα χρόνο. Ο σχηματισμός της είχε ανατεθεί σε δύο πρώην υποψήφιους Πρωθυπουργούς, οι οποίοι ωστόσο παραιτήθηκαν αφού δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν το αδιέξοδο πολλών ετών μεταξύ των εγχώριων πολιτικών αντιπάλων. Ο σημερινός Πρωθυπουργός, Najib Mikati, ενώ δηλώνει ότι έχει καταφέρει να σημειώσει «πρόοδο» στις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό Υπουργικού Συμβουλίου, οι τοπικοί παρατηρητές δε θεωρούν ότι κάτι τέτοιο ισχύει, τουλάχιστον στον βαθμό που ισχυρίζεται, ενώ υποστηρίζουν ότι η χώρα βρίσκεται σε τροχιά συνταγματικής κρίσης, η οποία δεν μπορεί να διορθωθεί από μια νέα κυβέρνηση.
Καταλήγοντας, η κατάσταση στη χώρα είναι ιδιαίτερα κρίσιμη και οι προοπτικές αποφυγής των συνεπειών ή βελτίωσης των συνθηκών είναι ελάχιστες. Ήδη, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το ποσοστό φτώχειας ξεπερνά το 50% του πληθυσμού και αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο μετά τις νέες αποφάσεις. Συνάμα, ελλείψει σημαντικών πολιτικών αλλαγών, η καθοδική πορεία θα συνεχιστεί. Μοναδική ελπίδα της χώρας είναι οι βουλευτικές εκλογές, που έχουν προγραμματιστεί για το επόμενο έτος. Ωστόσο, το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί είναι ιδιαίτερα μεγάλο και οι επιπτώσεις απροσδιόριστες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Electricity and transport become ‘luxury’ items overnight accelerating Lebanon’s economic tailspin, CNN, διαθέσιμο εδώ
- As Lebanon’s Electric Grid Collapses, Dozens Of Hospital Patients Could Die Due To Lack Of Power, Forbes, διαθέσιμο εδώ
