Της Στέλλας Πετρακάκη,
Σάλος προκλήθηκε ύστερα από τις δηλώσεις του πρωθυπουργού της Τουρκίας, Recep Tayyip Erdoğan σε συνεννόηση με τον πρωθυπουργό του ψευδοκράτους της Βορείου Κύπρου, Ersin Tatar, σχετικά με την απόφαση πιλοτικού ανοίγματος μιας μικρής περιοχής εντός των Βαρωσίων, άλλοτε θέρετρου της Αμμοχώστου στην Κύπρο. Κατά τη διάρκεια επίσκεψης του στην λεγόμενη Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου (ΤΔΒΚ), ο Erdoğan υποστήριξε πως από τη στιγμή που τα σχέδια του ΟΗΕ για την επίλυση του Κυπριακού Ζητήματος ναυάγησαν, κατά τη γνώμη του η πορεία που πρέπει να ακολουθηθεί είναι «δύο λαοί και δύο κράτη» και όχι η δικοινοτική διζωνική εκδοχή που εκφράστηκε μέσω του Σχεδίου Annan.
Αρχικά, κάνοντας μια σύντομη ιστορική αναδρομή στα γεγονότα, στο σύνολό τους τα Βαρώσια τελούν περίκλειστα από τον τουρκικό στρατό της ΤΔΒΚ, μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, στις 20 Ιουλίου 1974. Τα Βαρώσια περιφράχτηκαν από τον τουρκικό στρατό και εξόρισαν όλους τους κατοίκους της περιοχής, με επιτρεπόμενη είσοδο μόνο στο τουρκικό προσωπικό. Οι κάτοικοι των Βαρωσίων ήλπιζαν πως με τη διαδοχική επίλυση της κατάστασης, θα επέστρεφαν στα σπίτια τους, γεγονός το οποίο δεν πραγματοποιήθηκε έως τώρα. Ωστόσο, με τις δηλώσεις του Erdoğan για σταδιακό άνοιγμα της περιοχής, οι αντιδράσεις δεν μπορούν να λείπουν από το προσκήνιο, καθώς οι εξορισμένοι κάτοικοι της πόλης θεωρούν τουλάχιστον απαράδεκτο και άδικο να επιτραπεί η είσοδος σε άλλους ανθρώπους πέραν των κατοίκων που άφησαν πίσω τις περιουσίες τους.
Σύμφωνα με την τουρκική πλευρά, οι νόμιμοι κάτοικοι της μικρής περιοχής των Βαρωσίων επιτρέπεται να επιστρέψουν στις κατοικίες τους, αφού πρώτα όμως απευθυνθούν στην «Επιτροπή Ακίνητης Περιουσίας» της ΤΔΒΚ και πάρουν την σχετική έγκριση, η οποία επιτροπή έχει εγκριθεί ως επίσημο δικαστικό σώμα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ). Αυτό, ωστόσο, που οφείλουν να γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι είναι πως η επιστροφή και παραμονή τους στην περιοχή θα ακολουθήσει τους κανόνες της τουρκοκυπριακής διοίκησης.
Πέραν του γεγονότος της αυθαίρετης καταπάτησης των περιουσιών στα Βαρώσια, ο Erdoğan στην ουσία αντιτάσσεται, επίσης, και στο προβλεπόμενο σχέδιο για διζωνικό δικοινοτικό έλεγχο της Κύπρου. Αποφάσεις πάρθηκαν μονομερώς, και γι’ αυτό προκλήθηκε διεθνής κατακραυγή, ειδικά από τις ΗΠΑ, που χαρακτηρίζουν αυτού του είδους τις ενέργειες απαράδεκτες και ασύμβατες με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ αναφορικά με το Κυπριακό Ζήτημα, θέση που υποστηρίζει και η υποψήφια Υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις, Karen Donfried, θέτοντας στις προτεραιότητές της το ζήτημα. Επίσης, η Victoria Nuland, τρίτη τη τάξει της αμερικανικής διπλωματίας, αλλά και ο Γ.Γ. του ΟΗΕ, Antonio Guterres, κάνουν έκκληση ώστε όλα τα μέρη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ να απόσχουν από οποιαδήποτε μονομερή πρόταση και ενέργεια που δεν συμφωνεί με τα προβλεπόμενα, για την επίλυση του Κυπριακού Ζητήματος, σχέδια.
Δεν έλειψε, επιπρόσθετα, από τις σφοδρές αντιδράσεις και αυτή της Ελλάδας. Ο Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, κατέκρινε τις ενέργειες της τουρκικής κυβέρνησης ως επεκτατισμούς της κυπριακής κατοχής και ως συνέχεια του νέο-Οθωμανικού ελέγχου στην Ανατολική Μεσόγειο. Γίνεται, ακόμα, σαφές πως οι ήδη τεταμένες σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν θα βελτιωθούν όσο η Άγκυρα επιδίδεται σε παράνομες και μονομερείς ενέργειες στην Κύπρο.
Πολύ εντονότερες είναι και οι αντιδράσεις της Ε.Ε., η οποία επιρρίπτει όλες τις ευθύνες στην Τουρκία για την υπάρχουσα κατάσταση στα Βαρώσια. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε., Josep Borell, εκφράζει τις ανησυχίες του για τις αναταραχές που έχουν προκληθεί με τις δηλώσεις ανοίγματος του 3,5 % των Βαρωσίων, δηλώνοντας πως η Τουρκία κυνηγάει την αλλαγή ενός status quo, το οποίο αποφασίζεται αυθαίρετα από την πλευρά της. Ο Borell καθιστά, ακόμα, σαφές πως η Ε.Ε. θα συνεχίσει να καθοδηγείται από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ώστε να υποστηρίξει την ομαλή έκβαση της κατάστασης.
Δεν είναι ξεκάθαρο ακόμα το τοπίο και το υπόβαθρο των τόσο βαρύγδουπων ανακοινώσεων της τουρκικής κυβέρνησης. Ωστόσο, το γεγονός ότι για ακόμα μια φορά παρατηρούνται ενέργειες παράνομες από την τουρκική πλευρά κρούει τον κώδωνα, έτσι ώστε να στοχεύσει τόσο η Ε.Ε. όσο και οι ΗΠΑ στην ακόμα ταχύτερη επίλυση του Κυπριακού Ζητήματος, ή έστω να τοποθετηθεί ακόμα ένα σκαλί που θα φέρει την Κύπρο πιο κοντά στις διαδικασίες επίλυσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τι επιφυλάσσει ο Ερντογάν για τα Βαρώσια;, DW, διαθέσιμο εδώ
- Βαρώσια: Άρση του στρατιωτικού καθεστώτος ανακοίνωσαν Ερντογάν – Τατάρ, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Erdoğan plan to unilaterally revive Cyprus ‘ghost town’ condemned by EU, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Κύπρος: Θρασύτατο βήμα Ερντογάν στην Αμμόχωστο – Προσπάθεια της Άγκυρας να «καταπιεί» τα Βαρώσια, ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ, διαθέσιμο εδώ
