Του Νικόλαου Τσελέντη,
Από την 1η Ιανουαρίου του 2019, την ημέρα δηλαδή της ανάληψης των προεδρικών καθηκόντων από τον Jair Bolsonaro, η Βραζιλία, η μεγαλύτερη χώρα της Λατινικής Αμερικής, βρέθηκε στο επίκεντρο των διεθνών ειδήσεων, λόγω της πρωτοφανούς -βάσει της ιστορίας της ηπείρου- εκλογής ενός ακροδεξιού πολιτικού. Στην αρχή, θεωρήθηκε ως αναπόφευκτη εξέλιξη, μιας και αρκετοί κρατικοί δρώντες εκείνη τη χρονική περίοδο ακολούθησαν την τακτική του απομονωτισμού, η οποία συνοδεύθηκε από το κίνημα του σκεπτικισμού απέναντι σε κάθε είδους συνεργασία, ιδίως στο πλαίσιο των διεθνών οργανισμών. Όμως, ο Jair Bolsonaro, από την πρώτη κιόλας στιγμή που ανήλθε στην εξουσία, κατέστησε σαφές πως υπό τις κατευθυντήριες γραμμές του θα προξενούσε μείζονα προβλήματα και θα οδηγούσε το κράτος του σε επικίνδυνες ατραπούς, αφού επεδίωκε να διαδραματίσει τον ρόλο του αντιρρησία, όπως έκανε το ίνδαλμά του, ο τέως Αμερικανός Πρόεδρος Donald Trump.
Προς επίρρωση των ειρημένων, και οι δύο αρχηγοί των πολύ σημαντικών παικτών του διεθνούς οικοδομήματος, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βραζιλίας, αντιμετώπισαν με δυσπιστία και καχυποψία την εμφάνιση της φονικής νόσου Covid-19, θεωρώντας πως υπήρξαν συνωμοσίες εις βάρος τους, προκειμένου να μεταβληθεί ριζικά η καθεστηκυία τάξη. Έτσι, με μπροστάρηδες τους ίδιους, η χρήση μάσκας αμφισβητήθηκε εντόνως, η απαγόρευση της κυκλοφορίας και της λειτουργίας των επιχειρήσεων άργησε να εφαρμοστεί, ο εμβολιασμός έγινε αιτία διενέξεως τόσο σε εσωτερικό όσο και σε διεθνές επίπεδο και τα αποτελέσματα των ανωτέρω ήρθαν να τους διαψεύσουν πανηγυρικά. Οι Η.Π.Α. κατακτούν σήμερα την κορυφή στη σχετική λίστα των κρουσμάτων ανά τον κόσμο με 37,1 εκατομμύρια επιβεβαιωμένες καταγεγραμμένες υποθέσεις, ενώ η Βραζιλία βρίσκεται στην τρίτη θέση, πίσω από την Ινδία, σημειώνοντας 20,4 εκατομμύρια κρούσματα. Όσον αφορά τον αριθμό των νεκρών, η κατάταξη δεν επιδέχεται τεράστιων αλλαγών, καθώς οι Η.Π.Α. παραμένουν πρώτες με 623.000 θανάτους, με τη Βραζιλία να ανέρχεται στη δεύτερη θέση, ξεπερνώντας τους 571.000.
Φυσικά, η διαχείριση της πανδημίας ήταν μόλις ένα από τα πολλά σφάλματα που διέπραξαν οι δύο αλαζόνες ηγέτες. Εστιάζοντας στην περίπτωση της Βραζιλίας, ο Jair Bolsonaro προκάλεσε πολλάκις το μένος των πολιτών του, με τις συνεχείς του επεμβάσεις στο οικοσύστημα της χώρας και ιδιαίτερα στον «πνεύμονα του πλανήτη», που δεν είναι άλλος από τον Αμαζόνιο. Συγκεκριμένα, εξαπέλυσε σκαιές επιθέσεις κατά των ιθαγενών πληθυσμών που διαβιούν διάσπαρτα στις αχανείς εκτάσεις του καταπράσινου δάσους, στοχεύοντας στην αποψίλωση, η οποία θα γεμίσει τον κρατικό κορβανά μέσω της προσέλκυσης επικερδών επιχειρηματικών πρωτοβουλιών. Ωστόσο, η καταπόνηση της βιοποικιλότητας της περιοχής πυροδότησε ακόμη περισσότερο τη δυσαρέσκεια του λαού, ωθώντας πολλές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις σε διαμαρτυρίες με την κατηγορία της οικοκτονίας προς το πρόσωπο του Βραζιλιάνου Προέδρου.
Μέσα σε αυτό το κλίμα της ακραίας πόλωσης, ένα ακόμη περιστατικό ήρθε να «ανακατέψει την τράπουλα» στο ριψοκίνδυνο πολιτικό παιχνίδι, το οποίο έχει στήσει ο Bolsonaro. Ο Luiz Inácio Lula da Silva, αριστερός πολιτικός πρώην Πρόεδρος της χώρας από το 2003 μέχρι το 2011, απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες της διαφθοράς που τον καταδείκνυαν ως συνεργό στο σκάνδαλο “Operation Car Wash”, όπου εμπλέκονταν υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι, εκτίοντας 1,5 χρόνο από τα συνολικά 9,5 έτη κάθειρξης. Η μη εύρεση στοιχείων εις βάρος του και η παραπομπή του σε άλλο δικαιοδοτικό όργανο αποκατέστησε εν πολλοίς τη φήμη του, διότι αποκαλύφθηκε ότι ο Sergio Moro, Ομοσπονδιακός Δικαστής και μετέπειτα Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης στον κυβερνητικό σχηματισμό του Bolsonaro, που του είχε επιβάλλει την αρχική ποινή, μάλλον τελούσε χρέη εντολοδόχου, ούτως ώστε να μην μπορέσει ο Lula να διεκδικήσει εκ νέου το χρίσμα στις εκλογές του 2022. Βέβαια, η απελευθέρωσή του έχει γείρει πλέον την πλάστιγγα υπέρ του, εντείνοντας το μίσος προς τον λαϊκιστή Bolsonaro.
Πέραν τούτου, το ακανθώδες θέμα του κορωνοϊού έκρουσε πάλι την πόρτα της Βραζιλίας, όταν γνωστοποιήθηκε μία συμφωνία ύψους 316 εκατομμυρίων δολαρίων που σχετιζόταν με την αγορά 20 εκατομμυρίων δόσεων του ινδικού εμβολίου Covaxin, την οποία είχε εγκρίνει η κυβέρνηση. Η εν λόγω κίνηση προξένησε αμφιλεγόμενες αντιδράσεις, διότι ενώ μέχρι πρότινος η ηγεσία είχε αρνηθεί τις αλλεπάλληλες προσφορές της Pfizer για την παροχή εμβολίων, εν τέλει στράφηκε προς το εμβόλιο μίας ινδικής εταιρείας, που δεν είχε ολοκληρώσει καν τους εργαστηριακούς ελέγχους. Έτσι, διενεργήθηκαν έρευνες, οι οποίες έβαλαν στο στόχαστρο την αρμόδια επιτροπή του Κογκρέσου που ασχολείτο με την υγειονομική κρίση, σε μία προσπάθεια να αποδειχθεί ο χρηματισμός τόσο της ιδίας όσο και του Bolsonaro. Όταν, μάλιστα, βρέθηκαν τα ενοχοποιητικά στοιχεία, ο Βραζιλιάνος Πρόεδρος απέπεμψε τον αρχηγό υλικοτεχνικής υποστήριξης του Υπουργείου Υγείας, Roberto Ferreira Dias, θολώνοντας έστω για λίγο τα νερά, αναφορικά με την εμπλοκή του. Όμως, και μόνο η υπόνοια της ενοχής του ήταν αρκετή για να εξοργίσει τον λαό και να διαδηλώσει εκ νέου, ζητώντας την παραίτησή του.
Ορώμενος, λοιπόν, τον κλοιό να στενεύει γύρω του, ο Bolsonaro προέβη σε μία παράτολμη και μάλλον βιαστική ενέργεια στις αρχές του μήνα. Σε δηλώσεις του, εξαπέλυσε μύδρους προς το ισχύον εκλογικό σύστημα της χώρας του, το οποίο είναι εν τοις πράγμασι ηλεκτρονικό από το 1996, ισχυριζόμενος πως ευνοείται η νοθεία των εκλογικών αποτελεσμάτων, επειδή δεν αποδεικνύεται κάπως η ψήφος των πολιτών, παραμένοντας καθόλα μυστική. Επιπλέον, ζήτησε την αλλαγή του και τον συνδυασμό της ηλεκτρονικής με την έντυπη μορφή, όπου θα τυπώνονται τα ψηφοδέλτια για να γίνεται γνωστή η ψήφος των πολιτών. Σαν να μην έφθανε αυτό, τόνισε πως προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις είχαν επηρεαστεί από τον συγκεκριμένο τρόπο διεξαγωγής, ακόμη και στη δική του νίκη, που χρειάστηκαν δύο εκλογικοί γύροι μέχρι να αναδειχθεί Πρόεδρος. Κατ’ επέκταση, ανεξαρτήτως έκβασης της επικείμενης εκλογικής διαδικασίας -και κυρίως σε περίπτωση ήττας του- ο Bolsonaro φαίνεται πρόθυμος να αμφισβητήσει τα αποτελέσματα, προκειμένου να κερδίσει έδαφος από τις πιθανές αναταράξεις που θα λάβουν χώρα, διχάζοντας συλλήβδην την κοινωνία.
Στον αντίποδα, η Βουλή του Κογκρέσου απέρριψε την πρόταση του Προέδρου, αφού 229 βουλευτές τάχθηκαν υπέρ, 218 κατά και η συνταγματική αλλαγή χρειαζόταν τουλάχιστον 308 ψήφους για να ισχύσει. Αξίζει να σημειωθεί πως την ημέρα της ψηφοφορίας ο στρατός και το πολεμικό ναυτικό, κατόπιν συνεννοήσεως με τον Bolsonaro, παρέλασαν με τη συνοδεία τανκς μπροστά από το προεδρικό Μέγαρο και κατευθύνθηκαν προς το Κογκρέσο και το Υπουργείο Άμυνας, σε μία απόπειρα να τρομοκρατήσουν τους βουλευτές που επρόκειτο να ψηφίσουν. Ο κυβερνητικός εκφοβισμός όχι μόνον δεν απέδωσε καρπούς στην προκειμένη περίπτωση, αλλά ώθησε το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας στη διεξαγωγή έρευνας για την εκλογική απάτη και για τη διάδοση ψευδών ειδήσεων από τον Πρόεδρο, ο οποίος καταχράται την εξουσία που διαθέτει και αποπροσανατολίζει την κοινή γνώμη.
Έχοντας αναλύσει διεξοδικά τις αποφάσεις και τις πράξεις του ακροδεξιού πολιτικού κατά τη διάρκεια της προεδρίας του, δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι η κατάσταση στη Βραζιλία έχει εκτραχυνθεί. Το ένα λάθος διαδέχεται το άλλο, οι εντάσεις αναζωπυρώνονται και ο Bolsonaro εμμένει στις αρχικές του απόψεις, δίχως να υπολογίζει κάτι άλλο πέρα από το συμφέρον του. Οι πρόσφατες, παράλογες δηλώσεις του και η μόχλευση του στρατού για να επιβληθεί στους πολίτες του έχουν αρχίσει να ξυπνούν τις θύμησες της στρατιωτικής δικτατορίας του διαστήματος 1964-1985, με αποτέλεσμα η ανοχή να λιγοστεύει. Ας ελπίσουμε, λοιπόν, ο Bolsonaro να μοιάσει στο είδωλό του, τον Donald Trump, όχι μόνον στις άλογες πολιτικές αλλά και στον τρόπο αποχώρησης από την ηγεσία της χώρας του. Με άλλα λόγια: “Close the door on your way out, Mr. Bolsonaro”.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Brazil’s Bolsonaro loses his bid to reform voting system, AP News, διαθέσιμο εδώ
- Bolsonaro backers push for change to Brazil’s voting system, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Brazil’s Bolsonaro Loses Major Vote After Military Display, VOA News, διαθέσιμο εδώ
- Brazil’s president hits out at new probe into voting fraud claims, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Brazil’s Congress rejects voting changes amid Bolsonaro pressure, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Brazil judges push back against Bolsonaro’s election fraud claims, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Brazil’s Jair Bolsonaro will be investigated over unproven voter fraud claims, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Bolsonaro’s ‘banana republic’ military parade condemned by critics, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Brazil’s election authority to investigate Bolsonaro over baseless fraud claims, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
