Της Παρής Στεφανή,
Δεκαεννιάχρονη στην Ηλιούπολη βρισκόταν σε καθεστώς παράνομης κατακράτησης για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του ενός μήνα, μέχρι τη στιγμή που κατάφερε να ξεφύγει από τον εφιάλτη στον οποίο ζούσε. Το έγκλημα της σωματεμπορίας προβλεπόταν στον παλαιό Ποινικό Κώδικα, στο άρθρο 351, η διατύπωση του οποίου καταργήθηκε με τον νόμο 4619/2019. Στον νέο Ποινικό Κώδικα, το άρθρο το οποίο ενσωματώνει το εν λόγω έγκλημα είναι το 323Α.
Η νεότερη διάταξη για το έγκλημα αυτό, δεν παρουσιάζει τεράστιες διαφοροποιήσεις από την προηγούμενη, αλλά αξιοσημείωτη είναι η αλλαγή σχετικά με τον σκοπό που έχει εκείνος που προβαίνει σε αυτήν την πράξη. Οι τρόποι και τα μέσα τέλεσης παραμένουν τα ίδια. Πλέον τιμωρείται όχι μόνο η σωματική κακοποίηση, ο βιασμός και η συναισθηματική συντριβή, με απώτερο στόχο τη γενετήσια εκμετάλλευση των θυμάτων, αλλά και όλες οι πιθανές περιπτώσεις εκμετάλλευσης που αποφέρουν κέρδος στον δράστη/στους δράστες.
Όπως αναφέρει, μάλιστα, η πρώτη παράγραφος της διάταξης, «όποιος με την χρήση βίας, απειλής βίας, ή άλλων εξαναγκαστικών μέσων ή με επιβολή ή κατάχρηση εξουσίας στρατολογεί, απάγει, μεταφέρει, κατακρατεί παράνομα, υποθάλπει, παραδίδει ή παραλαμβάνει άλλον με σκοπό την εκμετάλλευσή του, τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα έτη και χρηματική ποινή». Είναι χαρακτηριστικό το ότι στο νέο άρθρο περιλαμβάνεται το σύνολο των περιπτώσεων εμπορίας ανθρώπων, δηλαδή η νέα διάταξη δεν περιορίζεται στις περιπτώσεις σεξουαλικής εκμετάλλευσης.
Συγκεκριμένα, η δεκαεννιάχρονη κατέθεσε πως βρισκόταν σε καθεστώς ομηρίας σε διαμέρισμα στην Ηλιούπολη από αστυνομικό, ο οποίος πλέον είναι προσωρινά κρατούμενος. Παρατηρούμε πως ο κατηγορούμενος φέρεται να χρησιμοποίησε βία υπό την ευρεία έννοια του όρου, και σωματική και ψυχολογική, προκειμένου να προκύψει εξαναγκασμός του θύματος, ώστε να συμμορφώνεται προς τις εντολές του ίδιου. Παράλληλα, υποχρέωνε την άτυχη κοπέλα να εκδίδεται, ενέργεια από την οποία ο ίδιος αποκόμιζε περιουσιακό όφελος. Ταυτόχρονα, δεν έλειπαν και οι λεκτικές επιθέσεις εναντίον της δεκαεννιάχρονης, πράξη η οποία αποτελεί αντικατοπτρισμό της ψυχολογικής βίας, την οποία υφίστατο το θύμα. Πέραν της λεκτικής επίθεσης, όμως, ο αστυνομικός φέρεται και να απειλούσε την κοπέλα, προκειμένου να συνεχίσει η τελευταία να εκδίδεται και ο ίδιος να εισπράττει περιουσιακό όφελος από αυτό.
Η τέλεση του εγκλήματος της εμπορίας ανθρώπου από αστυνομικό συνιστά διακεκριμένη περίπτωση, που τιμωρείται βαρύτερα και προβλέπεται στην παράγραφο 3 του άρθρου 323Α του νέου Ποινικού Κώδικα. Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι «η πράξη τιμωρείται βαρύτερα, όταν τελείται από υπάλληλο κατά την άσκηση της υπηρεσίας του ή από υπάλληλο, ο οποίος επωφελούμενος από την ιδιότητά του αυτή, διαπράττει πράξη εμπορίας ανθρώπων ή συμμετέχει με οποιοδήποτε τρόπο σε αυτήν». Ο φερόμενος ως δράστης, λοιπόν, φαίνεται πως καταχράσθηκε την εξουσία του ως αστυνομικού για μη νόμιμο σκοπό.
Τα στοιχεία που έχουν γίνει έως τώρα γνωστά στην ανάκριση, οι περιγραφές και όλα εκείνα για τα οποία μίλησε η δεκαεννιάχρονη συντείνουν στο ότι ο αστυνομικός τελούσε πράξεις εμπορίας ανθρώπου, εκμεταλλευόμενος την ευάλωτη θέση του θύματος. Βάσει της νομολογίας, ένα πρόσωπο βρίσκεται σε ευάλωτη θέση συνήθως εξαιτίας ιδιαίτερης οικονομικής ανάγκης ή προσωπικής πίεσης που βιώνει στο οικογενειακό του περιβάλλον, και, κατά συνέπεια, περιορίζεται ουσιωδώς ως προς την ελευθερία απόφασης και πράξης. Η δεκαεννιάχρονη έχει καταθέσει ότι βιαζόταν συστηματικά από μικρή ηλικία από τον πατέρα της, γεγονός το οποίο αυτοτελώς την καθιστά πρόσωπο σε ευάλωτη θέση.
Η εμπορία ανθρώπων αποτελεί ένα έγκλημα που απασχολεί κατά κόρον την Αστυνομία και τη Δικαιοσύνη, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Και στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν εμπλέκεται μόνο ένα άτομο, αλλά πολλά περισσότερα. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα εγκλήματα του Ποινικού μας Κώδικα και η Δικαιοσύνη πρέπει πάντα να βρίσκεται σε επαγρύπνηση για την αντιμετώπισή του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Συγκριτικός πίνακας παλαιού και νέου Ποινικού Κώδικα, διαθέσιμος εδώ
- Αλεξάνδρα Μάμμα: Ηλιούπολη – οι αξιόποινες πράξεις και η νέα στρατηγική για την αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων (trafficking), διαθέσιμο εδώ
