Του Βασίλη Βασιλάκη,
Και όπως κάθε χρόνο έφτασε ο Αύγουστος, είμαστε στην «καρδιά» του καλοκαιριού και όλοι σχεδόν απολαμβάνουμε τις ηλιόλουστές μέρες και συνάμα της παραλίες. Για τους ποδοσφαιρόφιλους το πρόγραμμα του καλοκαιριού είναι όπως πάντα γεμάτο ενημέρωση για τις εξελίξεις στα μεταγραφικά νέα της ομάδας τους. Όλοι περιμένουν να δουν στο χορτάρι τα νέα αποκτήματα, για να «βαπτίσουν» τους νέους «παικταράδες» και τα νέα «παλτά». Ο Αύγουστος σηματοδοτεί τη λήξη αυτής τη αναμονής, καθώς σταδιακά εισερχόμαστε στη νέα αγωνιστική περίοδο, η οποία εκκινεί με τα προκριματικά των ευρωπαϊκών διοργανώσεων της UEFA και συνεχίζει με την έναρξη των κορυφαίων πρωταθλημάτων. Οι ποδοσφαιρόφιλοι περιμένουν να παρακολουθήσουν τις πρώτες επίσημες αναμετρήσεις της αγαπημένης τους ομάδας για το νέο εγχώριο πρωτάθλημα και όσοι είδαν την αγαπημένη τους ομάδα να τερματίζει πέρυσι στις υψηλότερες θέσεις του βαθμολογικού πίνακα, ευελπιστούν ότι η ομάδα θα εισέλθει, αν δεν έχει προκριθεί απευθείας, στους κερδοφόρους ομίλους είτε του Champions League είτε του Europa League είτε του νεοσύστατου Europa Conference League, που θα παρακολουθήσουμε για πρώτη φορά φέτος.
Αυτοί οι αγώνες θεωρούνται εξέχουσας σημασίας για τους συλλόγους κάθε χώρας. Οι μεγαλύτεροι σύλλογοι της Ευρώπης στοχεύουν σε επιτυχίες στις διοργανώσεις της UEFA για το κύρος και την ενδυνάμωση του brand name τους, ενώ οι μεσαίας δυναμικότητας σύλλογοι στοχεύουν σε επιτυχίες, για να μειώσουν το χάσμα με τους μεγαλύτερους. Το ίδιο ισχύει και για τους ελληνικούς, καθώς η κάθε νίκη και πρόκριση και η είσοδος στους ομίλους προσδίδει κύρος στην ομάδα, ενώ προσδίδει οικονομικά οφέλη τόσο από τα πριμ, όσο και από την άνοδο της χρηματιστηριακής αξίας του ρόστερ. Τέλος, δίνει την δυνατότητα στις ομάδες να κάνουν οικονομικά ανοίγματα είτε σε μεταγραφές, προσελκύοντας παίκτες με εμπειρίες από κορυφαία πρωταθλήματα, είτε σε υποδομές που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα τους.
Παρότι η χώρα μας δεν έχει να επιδείξει κανένα τρόπαιο από τις διοργανώσεις αυτές, οι ομάδες μας έχουν πραγματοποιήσει σπουδαίες εμφανίσεις, που άφησαν έκπληκτούς τους αντιπάλους. Όσον άφορα τα επιτεύγματα, ο Παναθηναϊκός είναι ο πιο επιτυχημένος σύλλογος (παρότι έχει συμμετάσχει λιγότερες φορές από τον Ολυμπιακό), καθώς έχει φτάσει στον τελικό του άλλοτε Κυπέλλου Πρωταθλητριών (πλέον Champions League) το 1971 κόντρα στον Άγιαξ του Γιόχαν Κρόιφ. Επιπλέον, έχει φτάσει δύο φορές στα ημιτελικά της ίδιας διοργάνωσης στις σεζόν 1984-1985 και 1995-1996. Το 2002, χάνει την πρόκριση στα ημιτελικά από την Μπαρτσελόνα λόγω του κανόνα του εκτός έδρας γκολ, ενώ την επόμενη χρονιά αποκλείεται στα προημιτελικά του κυπέλλου UEFA από την Πόρτο, που θα κατακτήσει μετέπειτα και το τρόπαιο.
H δεκαετία του 2000-2010 έμελλε να κριθεί ιδιαίτερα επιτυχημένη για τους ελληνικούς συλλόγους. Με πλήθος συμμετοχών και άξιων εμφανίσεων, η Ελλάδα κατόρθωσε να φτάσει στην 6η θέση του ειδικού ranking της UEFA και θα έστελνε δύο εκπροσώπους κατευθείαν στο Τσαμπιονς Λιγκ. Από την σεζόν 2000-01 εως το 2006-07 η Ελλάδα έστελνε δύο συλλόγους στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση, με αποκορύφωμα την σεζόν 2003-04, όταν προκρίθηκαν τρεις. Άλλη μία κορυφαία στιγμή ήταν η συμμετοχή έξι ελληνικών ομάδων στους ομίλους στη σεζόν 2007-08, με τον Ολυμπιακό να συμμετέχει στο Τσάμπιονς Λιγκ και τους ΠΑΟ, ΑΕΚ, Λάρισα, Πανιώνιο και Άρη στο Κύπελλο UEFA.
Η σταδιακή πτώση που ήρθε στο ranking της UEFA περιόρισε τις προκρίσεις των ελληνικών ομάδων στους ομίλους τη νέα δεκαετία. Όλοι εκτός του πρωταθλητή αναγκάζονταν να δώσουν προκριματικούς αγώνες και, καθώς η χώρα έπεφτε θέσεις στο ranking, οι αντίπαλοι προέρχονταν από ανώτερα πρωταθλήματα. Η μόνη εξαίρεση ήταν η σεζόν 2010-11 και εκείνη του 2014-15 όπου είχαμε τέσσερις εκπροσώπους, τρεις στο Europa και έναν στον Τσάμπιονς Λιγκ. Ο ΠΑΟ, ο ΠΑΟΚ και ο Αστέρας Τρίπολης απογοήτευσαν με τις εμφανίσεις τους και αποκλείστηκαν όλοι στην 4η θέση των ομίλων τους.
Η Ελλάδα από το 2018 βρίσκεται στην 18η και πλέον σύμφωνα με νέα στοιχεία στην 20η θέση του ranking της UEFA. Οι ομάδες μας δεν είναι όσο ανταγωνιστικές όσο ήταν στο παρελθόν. Η είσοδος στους ομίλους δεν συνοδεύεται με επιτυχίες και οι νίκες μετά τα προκριματικά έρχονται με το σταγονόμετρο.
Τις πταίει;
Η δεκαετία του 2010 δεν μπήκε με τις καλύτερες συνθήκες. Ο Παναθηναικός, άλλοτε «πρέσβης» του ελληνικού ποδοσφαίρου, εισέρχεται στην φάση της πολυμετοχικότητας. Το αποτέλεσμα θα ήταν βίαιο, καθώς τα χρέη του θα έφταναν στο κόκκινο και σκοπός της καινούργιας διοίκησης ήταν η οικονομική εξυγίανση, που θα σήμαινε και περίοδο αγωνιστικής καμπής, αφού έκτοτε δεν θα διεκδικούσε ποτέ το πρωτάθλημα με αξιώσεις, ενώ η ευρωπαϊκή του παρουσία είναι ισχνή έως ανύπαρκτη, αφού θα μεσολαβήσει και μία ποινή για την παράβαση του Financial Fair Play, για τρία έτη από το 2019 εως το 2021.
Από την άλλη, η έτερη μεγάλη αθηναϊκή ομάδα, η ΑΕΚ, θα αντιμετωπίσει και εκείνη οικονομικά προβλήματα. Μόνο που εκείνη θα υποβιβαστεί και αγωνιστικά το 2013. Έκτοτε, και από την άνοδο της στην Super League το 2016, το μέλημα της διοίκησης είναι η οικονομική πειθαρχία και ως εκ τούτου εκτός από τις προκρίσεις στους ομίλους του Champions League του 2018-2019 και του Εuropa το 2018 και 2021, το κατά κάποιο τρόπο ελλιπές της ρόστερ δεν θα επιτρέψει καμία περαιτέρω διάκριση.
Επίσης, οι αποτυχίες για προκρίσεις των ελληνικών ομάδων με ομάδες από θεωρητικά υποδεέστερες ποδοσφαιρικά χώρες εντείνουν την δυσφορία.
Παράλληλα, ο Ολυμπιακός, που για χρόνια συμμετέχει και εισπράττει 20-25 εκατομμύρια ευρώ μόνος του από τις προκρίσεις, δεν μπορεί να πραγματοποιήσει κάποια σπουδαία πορεία, αφού το «ταβάνι» του είναι οι 16 του Europa League, ενώ η τελευταία φορά που αποκλείστηκε από ομάδα φόβητρο ήταν η Manchester United το 2014 στους 16 του Champions League, αφού τις επόμενες φορές η πρόκριση πήγε σε πιο αδύναμες βάση ονόματος ομάδες.
Υπάρχει ελπίδα;
Αυτό δεν μπορεί να ειπωθεί με σιγουριά. Το νέο Europa Conference League δίνει την ευκαιρία σε ομάδες χαμηλότερης δυναμικότητας να αγωνιστούν σε μία δική τους λίγκα. Εκεί, υπό προϋποθέσεις, οι ελληνικές ομάδες μπορούν μελλοντικά να δείξουν ψήγματα αντίδρασης, καθώς τους δίνεται -στη θεωρία- η ευκαιρία να συμμετέχουν πιο εύκολα στους ομίλους και να πετύχουν και διακρίσεις. Προς το παρόν, βέβαια, η προοπτική παραμένει στη θεωρία, καθώς ο Άρης ηττήθηκε στον 2ο προκριματικό γύρο από την Αστάνα, ομάδα από τον Καζακστάν και η ΑEK από την Βέλεζ, ομάδα από τη Βοσνία. Ο ΠΑΟΚ εν τέλει κατάφερε να προκριθεί στους ομίλους, αν και στον 1ο αγώνα ηττήθηκε με 2-1 από την Bohemians, ιρλανδική ομάδα με ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές στο ρόστερ. O Ολυμπιακός, από την άλλη, αποκλείστηκε στον 3ο προκριματικό του Champions League, με απογοητευτική εμφάνιση κόντρα στη βουλγαρική Λουντογκόρετς και θα αγωνιστεί κόντρα στην τσεχική Σλόβαν Λίμπερετς για την είσοδο στους ομίλους του Europa League.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Uefa Country Ranking 2020, Kassiesa, διαθέσιμο εδώ
- Uefa ban Panathinaikos from European Competition for 3 years for breaching FFP, Bleacher Report, διαθέσιμο εδώ
- Πορεία των Ελληνικών ομάδων στα ευρωπαϊκά κύπελλα ποδοσφαίρου, Βικιπαίδεια, διαθέσιμο εδώ
- Οδυνηρός αποκλεισμός για ΑΕΚ και Άρη από την Ευρώπη, Εφημερίδα των Συντακτών, διαθέσιμο εδώ
- Δέκα χρόνια «απών», διακρίσεις…μηδέν: Ο «πρέσβης» στην απουσία του φαίνεται, Sdna, διαθέσιμο εδώ
