Της Μαρίας Κελεπούρη,
Η πίστη δε μας φέρνει μόνο πιο κοντά στον Θεό, αλλά και πιο κοντά στον άνθρωπο. Κι αυτό ακριβώς αναδεικνύει ο Αιδεσιμολογιώτατος Αυγουστίνος Μπαϊραχτάρης στο βιβλίο του «Ο εγκαταλελειμμένος Ιησούς & Η πνευματικότητα των Φοκολάρι», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Επίκεντρο. Με άξονα τη διδασκαλία της Chiara Lubich, προχωρά σε ένα συνθετικό εγχείρημα, με το οποίο αποβλέπει στη διαμόρφωση μιας καθολικής χριστιανικής συνείδησης.
Ο πρωτοπρεσβύτερος Αυγουστίνος Μπαϊραχτάρης έχει σπουδάσει Θεολογία στο ΑΠΘ και στη συνέχεια, ως υπότροφος του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Εκκλησίας της Ελλάδας, ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές του σπουδές σε πανεπιστήμια της Ελβετίας, καθώς και στο Οικουμενικό Ινστιτούτο του ΠΣΕ στο Bossey. Σήμερα είναι Αναπληρωτής Καθηγητής του Οικουμενικού Διαλόγου και της Ορθοδόξου Θεολογίας στην ΠΑΕΑ Κρήτης, ενώ παράλληλα διατελεί μέλος της Societas Oecumenica, μιας ευρωπαϊκής κοινότητας, που μέσω διαβουλεύσεων στοχεύει στην ενίσχυση του διαθρησκειακού διαλόγου. Τόσο οι δημοσιεύσεις του όσο και τα πονήματά του, επιβεβαιώνουν το επιστημονικό του ενδιαφέρον για διάφορους τομείς της Θεολογίας, όπως το πεδίο της οικο-Θεολογίας, την ειρηνική συνύπαρξη ανάμεσα στις Χριστιανικές ομολογίες, καθώς και την επίτευξη μιας εποικοδομητικής σχέσης μεταξύ των Χριστιανικών Εκκλησιών. Ενδιαφέροντα που συνάδουν με τη θεωρία που πρεσβεύουν και αποδεικνύουν έμπρακτα οι Φοκολαρίνοι, τους οποίους συστήνει στο ελληνικό κοινό μέσα από την μελέτη του.
Αν και το παρόν βιβλίο αποτελεί ένα εισαγωγικό ανάγνωσμα για τη δράση του πνευματικού κινήματος των Φοκολάρι, ο τρόπος που ο συγγραφέας παρουσιάζει τις βασικές του αρχές, καθιστά εναργή τον απώτερο στόχο της διδασκαλίας αυτής. Προς διασαφήνιση του όρου, η κοινότητα αυτή, της οποίας ιδρύτρια υπήρξε η Chiara Lubich, αποτέλεσε αρχικώς μια προσωπική και έπειτα μια συλλογική πνευματική αποστολή για τη διεύρυνση των θρησκευτικών οριζόντων. Το «Έργο της Μαρίας», όπως ήταν το αρχικό τους όνομα, ως δήλωση της αγάπης τους προς το πρόσωπο της Παναγίας, έχει τις ιστορικές του απαρχές στην περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Η αναγνώρισή του από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία το 1962, καθώς και η ακόλουθη επικύρωσή του από τη Β΄ Βατικανή Σύνοδο, σηματοδότησε τη διάδοσή του, για να αριθμεί σήμερα εκατομμύρια μέλη κατά μήκος της γης, από μοναχούς μέχρι λαϊκούς.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για μια οντολογική θεώρηση του θείου, μέσα από την οποία αναδύονται τα σημεία σύνδεσης μεταξύ των Χριστιανικών Εκκλησιών, που βασίζονται στους θεμέλιους λίθους της πίστης. Τα βασικά, λοιπόν, γνωρίσματα του κινήματος στρέφονται γύρω από τη σχέση του ανθρώπου με τον άνθρωπο, ως απόρροια της σχέσης του με το Θεό. Η Chiara, ακολουθώντας την τελετουργία της προσευχής ως μέσο επικοινωνίας με το Θεό, μάς δείχνει τον τρόπο με τον οποίο, χωρίς κάποιος να εγκαταλείψει τα κοινά, μπορεί να προσεγγίσει και να ωφεληθεί της θείας χάρης. Το μυστήριο της Θείας Μετάληψης θεωρείται από τους Φοκολαρίνους ως μια μοναδική ευκαιρία ένωσης με τον Κύριο, καθώς ο Ίδιος μάς προσφέρεται ως αιώνια ενσάρκωση και μάς θρέφει πνευματικά.
Αυτά είναι και τα χαρακτηριστικά που οικοδομούν την κεντρική ιδέα του κινήματος, την πνευματικότητα της ενότητας. Η έννοια αυτή είναι ευρεία, καθώς δεν στοχεύει μόνο στην αναθέρμανση της σχέσης της Ρωμαιοκαθολικής με την Ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση, λόγω των δογματικών ζητημάτων και των εκκλησιαστικών αντιδικιών που τις απομάκρυναν τους τελευταίους αιώνες, αλλά έχει και κοινωνική διάσταση. Αφορά τη θέση που διατηρεί ο άνθρωπος απέναντι στον συνάνθρωπό του. Δίνοντας έμφαση στην έννοια του πλησίον και στο πώς τον αντιλαμβανόμαστε, τα μέλη των Φοκολάρι επαναπροσδιορίζουν αυτό που μας φαίνεται ανοίκειο, τονίζοντας τις αρετές της αλληλεγγύης, του σεβασμού και της συνεργασίας, ανεξάρτητα από το φύλο, την καταγωγή ή τις πεποιθήσεις. Και όλα αυτά, όχι απλώς σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά μέσα από συλλογικές δράσεις που ενισχύουν την εποικοδομητική γνωριμία με το «άλλο».
Οι Φοκολαρίνοι κινούνται με γνώμονα τα ευαγγελικά χωρία, καθώς θεωρούν πως αυτά που μάς αποκαλύπτονται από το λόγο του Θεού, μπορούν να αξιοποιηθούν ως τρόπος ζωής. Έτσι, στο πρόσωπο του εσταυρωμένου Ιησού αντικρύζουμε κάθε δοκιμασμένο άνθρωπο, που την ύστατη στιγμή εγκατάλειψης αμφιβάλλει για την πίστη του. Όμως, ο Χριστός είναι και η κινητήριος δύναμη για την υπέρβαση των στερεοτύπων και για τη συμπαράσταση προς το συνάνθρωπο, συντελώντας στην εκπλήρωση της ενότητας.
Αξίζει να σημειωθεί πως η προσπάθειά της Chiara Lubich, γι’ αυτό που χαρακτήριζε ως οικουμενισμό ζωής αποτέλεσε προάγγελο για τις μετέπειτα ενέργειες πνευματικής διεύρυνσης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας την περίοδο του ’60. Σήμερα, βρίσκονται σε εξέλιξη οι κινήσεις για την αγιοποίησή της από την υπεύθυνη για το έργο αυτό επιτροπή της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Ο πρωτοπρεσβύτερος Αυγουστίνος Μπαϊραχτάρης επιχειρεί την παρουσίαση της διδασκαλίας αυτής, με σκοπό την επίτευξη ενός γόνιμου διαλόγου μεταξύ των ομολογιών και των θρησκειών, ενός διαλόγου ζωής που, μεταθέτοντας το κέντρο βάρους από το άτομο στην κοινότητα, ανοίγει τον δρόμο προς την οικουμενικότητα.
