Του Γιώργου Πασσά,
Τώρα πια που έχουν καεί πάνω από 1.000.000 στρέμματα γης, σα να καταλαγιάζει η αυγουστιάτικη καταιγίδα και να ξημερώνει δειλά-δειλά το αύριο. Ένα αύριο που όμως γεννά νέα ερωτηματικά, νέες προκλήσεις και, μιας και μιλάμε για την Ελλάδα, ολοένα και περισσότερες κόντρες. Το ζητούμενο πάντως είναι άλλο. Πώς θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε τον πολιτικό ξεπεσμό μας και να κοιτάξουμε κατάματα τις ευθύνες και το χρέος μας, ως οφείλουμε;
Στην τραγωδία των προηγούμενων ημερών, η «πολιτική» του Κοινοβουλίου και του διαδικτύου όχι μονάχα δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων, αλλά απέδειξε εκ νέου περίτρανα πως δεν θα σταθεί πουθενά προκειμένου να επικρατήσει. Τόσο η δεξιά, όσο και η αριστερά. Τα διαδικτυακά ξεμαλλιάσματα εντάθηκαν ακόμη περισσότερο, μα το πιο ανησυχητικό είναι το ποιόν της ρητορικής.
Μέσα σε μία εβδομάδα εθνικής κρίσης και καταστροφής, η αντιπολίτευση, με πρωτοστάτη τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α., διακίνησε ψευδείς ειδήσεις για τους Ρουμάνους πυροσβέστες, για το σπίτι του Σκρέκα, για το «112», για τα εναέρια μέσα, για τις επίγειες δυνάμεις, για το «πολιτικό μέσο» που υποτιθέμενα χρειαζόταν κάτοικος για να καλέσει την πυροσβεστική και, φυσικά, για τις ανεμογεννήτριες και τα αιολικά πάρκα, μήνυμα που αναπαρήγαγε κυρίως ο Πολάκης. Από την άλλη, οι κύκλοι της δεξιάς, εμμέσως ή αμέσως, ξεκίνησαν να επιρρίπτουν ευθύνες σε αντικυβερνητικούς για τις πυρκαγιές, διαδίδοντας πως οι εμπρησμοί γίνονται προκειμένου να πέσει η κυβέρνηση, ενώ οι περισσότεροι αρνήθηκαν να παραδεχθούν την ύπαρξη οποιουδήποτε σφάλματος, κακώς υπολογισμένου χειρισμού ή ελλιπούς πρόληψης.
Θλιβερό δε είναι πλέον όχι μόνο το περιεχόμενο, αλλά και ο τρόπος διατύπωσης της ρητορικής, η οποία πλέον ομοιάζει πολύ περισσότερο χουλιγκανικού, παρά πολιτικού λόγου. Σε μία σύγχρονη εκδοχή του μότο «Μητσοτάκη κάθαρμα», άρχισε να κυκλοφορεί παντού και από το πουθενά το hashtag «#Μητσοτάκη_γ@μιέσαι», σε μία κοινωνική έκφανση απολύτως ταιριαστή της επικρατούσας μπασκλασαρίας. Παλαιότερα τουλάχιστον, αντίστοιχα συνθήματα (βλ. «Μητσοτάκη κάθαρμα») είχαν μία ρητορική αρνητική, πλην όμως και ένα cult στοιχείο, σχεδόν γοητευτικό ή τέλος πάντων ολωσδιόλου χυδαίο.
Αναζητώντας λύσεις, καταλήγουμε πάντα να λέμε τα ίδια και τα ίδια. Πως μόνο εάν απεκδυθούν τέτοιων νοσηρών στοιχείων τα κόμματα, θα μπορέσει η πολιτική και κατ’ επέκταση η χώρα μας να προοδεύσει, πως μόνο ένα κοινό, απαλλαγμένο από παθογένειες και με γνώμονα το ουσιαστικό συμφέρον της χώρας σχέδιο, θα μπορέσει να επιλύσει τα χρόνια προβλήματα που ταλανίζουν τον τόπο μας. Όσο περνάει, όμως, ο καιρός και, κυρίως, όταν βιώνουμε στιγμές κομβικές για την εξέλιξή μας, αντιλαμβανόμαστε πως, όπως συνέβαινε και σε παλαιότερες εθνικές κρίσεις, όχι μόνο δεν επιλέγουν τα κόμματα να αποτινάξουν τέτοιες θλιβερές πρακτικές, αλλά εμμένουν ολοένα και περισσότερο σε αυτές.
Η τακτική αυτή συνδυάζεται μάλιστα με ακόμη μία παθογένεια: την αποφυγή παραδοχής του λάθους. Σφάλματα πολιτικά, διαχείρισης και άλλα διαπράττουν διαρκώς. Ας υποθέσουμε, λοιπόν, πως, τουλάχιστον σε κάποιες περιπτώσεις, και οι ίδιοι το παραδέχονται επίσης, έστω μεταξύ τους.
Πώς θα το επικοινωνούσε αυτό ο/η οποι@δήποτε πρωθυπουργός στον λαό του; Το «σφάλλαμε οικτρά»; Στο 100% των περιπτώσεων, δίχως να αισθάνομαι καμία ανασφάλεια για την απολυτότητα αυτή, θα έκανε ένα εκ των εξής τριών:
α) θα συγκρινόταν με/θα κατηγορούσε προηγούμενες κυβερνήσεις
β) θα υποτιμούσε στα μάτια του κόσμου το πραγματικό μέγεθος της καταστροφής
γ) δεν θα παραδεχόταν ποτέ, μα ποτέ πως όντως έκανε λάθος.
Συχνά, μάλιστα, πιθανώς να έκανε και τα τρία.
Προσωπικά, ως πολίτη και ως ψηφοφόρο (γιατί χάριν ψηφοθηρίας γίνονται έτσι κι αλλιώς όλα τα πολιτικά επικοινωνιακά κόλπα), όπως και στον καθένα που τον απασχολεί αφ’ ενός μεν η αλήθεια, αφ’ ετέρου δε το καλό του τόπου του, οποιοδήποτε από αυτά θα μου δημιουργούσε ακόμη περισσότερη απέχθεια. Εάν όμως τον/την έβλεπα να βγάζει μία ομιλία, ζητώντας συγγνώμη και δείχνοντας με ειλικρίνεια τη βαθιά θλίψη, τη μεταμέλειά του, την ανθρωπιά του, όπως και μία υπόσχεση να μην επαναλάβει τα ίδια λάθη δεύτερη φορά, να αλλάξει ορισμένα στοιχεία της πολιτικής του με βάση τις εμπειρίες που πλέον έχει αποκτήσει, εάν τον έβλεπα ακόμη και να λυγίζει, όπως κάθε άνθρωπος εκ φύσεως κάνει μπροστά σε τέτοια φρίκη, και να κλαίει όπως η Ευλαμπία Ρέβη, αμέσως θα τον έβλεπα με πολύ διαφορετικό μάτι.
Όταν αδυνατείς να παραδεχθείς τα λάθη σου, μπαίνεις σε έναν τρομερά βλαπτικό για τη χώρα φαύλο κύκλο, όπου αρνείσαι να αλλάξεις τις πολιτικές τους (ειδάλλως παραδέχεσαι τα λάθη σου) και καταλήγεις να επαναλαμβάνεις νομοτελειακά τα ίδια λάθη ξανά και ξανά.
Είναι θλιβερό το πώς η σχέση πολιτικού-πολίτη έχει δημιουργήσει, από καταβολής πολιτικής, ορισμένα ταμπού τόσο ισχυρά και συνάμα τόσο παράλογα. Μόνο κάποιος αφελής μπορεί να πιστέψει ότι ένας πολιτικός δεν θα διαπράξει λάθη, μικρότερης ή μεγαλύτερης σημασίας. Και ταυτοχρόνως, γιατί θέλουμε τους πολιτικούς μας να παρουσιάζουν οπωσδήποτε ένα κάλπικο «ατσάλινο» παρουσιαστικό, αυτό του άτρωτου, του αλάνθαστου ηγέτη, ο οποίος απογυμνώνεται σώνει και καλά από το περιθώριο λάθους και την ενσυναίσθηση, δηλαδή απ’ όλα όσα τον καθιστούν άνθρωπο;
Δεν ξεκινούν οι πολιτικές παθογένειες από τις κοινωνικές, μα ούτε και το αντίστροφο. Είναι ένας αέναος φαύλος κύκλος δίχως αρχή και τέλος, σαν το ερώτημα αν έκανε η κότα το αυγό ή το αυγό την κότα. Δεν είμαστε σε αναζήτηση πολιτικών, μιας και αυτοί είναι συνήθως καριέρας. Ψάχνουμε το αυτονόητο: υπηρέτες των εθνικών και λαϊκών συμφερόντων.
