Του Τάσου Καλαντζή,
Εφιαλτικές μέρες έζησε και ζει η χώρα, καθώς έχουν καεί πάνω από 500.000 στρέμματα γης, περίπου 1.500 σπίτια και ο πύρινος όλεθρος δεν έχει τέλος. Οι καταστροφές είναι βιβλικών διαστάσεων, οι πολίτες βρίσκονται σε απόγνωση, ζητούν βοήθεια να σώσουν ό,τι διασώζεται, αφού βλέπουν τον κόπο τόσων χρόνων να γίνεται στάχτη μπροστά στα μάτια τους. Από την άλλη πλευρά, το κράτος προσπαθεί να ελέγξει τα πύρινα μέτωπα, να διαχειριστεί την ανησυχία, τον φόβο, τον πόνο και την κόπωση των πολιτών αλλά και να σχεδιάσει την επόμενη μέρα.
Εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία, όμως, την παρούσα στιγμή είναι το κράτος να είναι άμεσο και αποτελεσματικό απέναντι στους πυρόπληκτους, καθώς η ανθρώπινη ζωή και η αξιοπρέπειά της βρίσκονται πάνω απ’ όλα. Ταυτόχρονα, όμως, οφείλει να συμβουλευτεί ειδικούς, ώστε να βοηθήσουν να αποκατασταθούν, στον βαθμό του εφικτού, οι δασικές εκτάσεις που κάηκαν. Σημαντικό καθίσταται, επίσης, να αναγνωρισθούν αλλά και αντιμετωπισθούν άμεσα τα αίτια που έφεραν αυτήν τη βιβλική καταστροφή.
Πιθανές Αιτίες
Σύμφωνα πάντα με την δασολογική επιστήμη στην περιοχή της Μεσογείου -άρα και στην χώρα μας-, οι αιτίες που οδηγούν στις περισσότερες πυρκαγιές σχετίζονται με ανθρώπινες δραστηριότητες (γεωργικές και δασικές δραστηριότητες, ταφή απορριμμάτων, καλώδια, κάπνισμα, εμπρησμοί). Αυτό σημαίνει πως υπάρχει έλλειψη ευαισθητοποίησης απέναντι στο περιβάλλον που πηγάζει από μια γενικότερη έλλειψη παιδείας. Δυστυχώς, οι παραπάνω αιτίες επιβαρύνουν το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, το οποίο σε μεγάλο βαθμό διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ένταση των πυρκαγιών.
Οπωσδήποτε στις αιτίες πρέπει να τονιστεί και η παραμέληση των δασικών περιοχών από το κράτος, αφού οι δασικές εκτάσεις εδώ και πολλά χρόνια έχουν πέσει θύμα των μειωμένων πυροσβεστικών εξοπλισμών, σύμφωνα με πολλούς δασολόγους. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρουν πως το κράτος δαπανά υπέρογκα ποσά για την πυρόσβεση, παραμερίζοντας την πολύ σημαντική επιλογή της πυρασφάλειας (υλοτομίες, διάνοιξη δασικών δρόμων, καθαρισμός υπορόφου δεξιά και αριστερά των δρόμων), ώστε ακόμα κι αν ξεκινήσει μια πυρκαγιά να είναι εύκολο να την περιορίσεις. Οδηγούμαστε, λοιπόν, στο συμπέρασμα, σύμφωνα με τους ειδικούς, πως αν το δάσος το προσέξεις το χειμώνα, δύσκολα θα καεί το καλοκαίρι.
Εύκολα γίνεται αντιληπτό, λοιπόν, πως το μόνο που χρειαζόμαστε, για να μην καίγεται το περιβάλλον μας, δηλαδή το πρώτο μας και βασικό σπίτι, είναι η γενικότερη οργάνωσή του από το κράτος, αλλά και η βαθιά αγάπη που πρέπει να λάβει από μας, καθώς οι απαντήσεις του στην παραμέλησή μας θα είναι ηχηρές και θα μας κοστίσουν σημαντικά, όπως συμβαίνει αυτές τις μέρες.
Πιθανές Επιπτώσεις
Οι δραματικές ώρες που ζήσαμε τις τελευταίες μέρες είναι ίσως το προμήνυμα μεγαλύτερων φυσικών καταστροφών, αφού σημαντικές εκτάσεις δασικών περιοχών έχουν καεί ολοσχερώς. Η παραπάνω άποψη κάθε άλλο παρά λεκτική υπερβολή δεν αποτελεί, καθώς οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των πυρκαγιών περιλαμβάνουν πλημμύρες και ερημοποίηση των πυρόπληκτων περιοχών. Η πύρινη λαίλαπα στο πέρασμά της αφήνει χιλιάδες εκτάσεις καμένης γης, γης που φιλοξενεί ζωντανούς οργανισμούς (ζώα και φυτά), τα οποία τώρα κάηκαν μαζί της και θα κοστίσουν, επίσης, σε όλους εμάς.
Ανυπολόγιστες, όμως, είναι και οι επιπτώσεις στο αγροτικό και κτηνοτροφικό εισόδημα. Πρώτον, οι πυρκαγιές τις περισσότερες φορές καθιστούν άγονα τα μέρη από όπου περνούν, με αποτέλεσμα να αντικαθίσταται η οικονομική εκμετάλλευση της περιοχής με κάποια άλλη, συνήθως με βιομηχανικές ζώνες, οπότε και οι αγρότες των περιοχών αυτών χάνουν το εισόδημά τους. Δεύτερον, το κτηνοτροφικό εισόδημα πλήττεται από δύο πλευρές. Από την μια μπορεί να καούν τα κοπάδια και οι κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, με αποτέλεσμα ο κτηνοτρόφος να χάνει ένα σημαντικό κεφάλαιο, το οποίο χρειάζεται να αποκαταστήσει, και από την άλλη λόγω της χαμηλής πλέον βλάστησης μια κτηνοτροφική μονάδα δε μπορεί να σταθεί στην περιοχή, ακόμα κι αν έχει επιβιώσει από μια τόσο μεγάλη πυρκαγιά. Οπότε η περιοχή αυτή καθίσταται άχρηστη για τους ανθρώπους που ζούσαν εκεί τόσα χρόνια.
Το κράτος, επιπλέον, στην περίπτωση μιας πυρκαγιάς επιβαρύνεται σημαντικά οικονομικά, αφού κάθε είδους αποκατάσταση περνά από τα ταμεία του. Αναλυτικότερα, το κράτος είναι αυτό που θα αποκαταστήσει τις υλικές ζημιές των πολιτών που δημιούργησε η φωτιά στο πέρασμά της (σπίτια, αγροτικές και κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις κ.ο.κ.), ενώ το κόστος είναι σοβαρό και για την καταστολή της πυρκαγιάς, ώστε μπορεί -όπως δυστυχώς έχουμε διδαχθεί τα τελευταία χρόνια- να μην είναι αποτελεσματική και να θρηνούμε ανθρώπινες ζωές.
Μέτρα πρόληψης
Με τον πύρινο όλεθρο να σκορπά πόνο και δυστυχία σε όλους μας γίνεται πλέον κατανοητή από τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου μας, αλλά και από τους πολίτες η ανάγκη επένδυσης στην πρόληψη κατά των πυρκαγιών. Δυστυχώς, όσο εντείνεται η κλιματική αλλαγή τόσο πιο ευάλωτοι θα είμαστε απέναντι στην μανία της φύσης, άρα, τόσο πιο συχνά θα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τις καταστάσεις που βιώνουμε όλοι σήμερα. Οπότε, η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των πολιτών προς την πρόληψη των πυρκαγιών από την πολιτεία αποτελεί σημαντικό βήμα, για να σωθούν χιλιάδες εκτάσεις δασικής γης.
Το κράτος θα πρέπει πλέον να προωθήσει καμπάνιες για την προστασία των δασών μας. Πιο συγκεκριμένα, μέσω του σχολείου, της τηλεόρασης και των social media χρειάζεται να οργανώνονται προγράμματα ευαισθητοποίησης των πολιτών απέναντι στο περιβάλλον, δηλαδή μέσω αυτών των δραστηριοτήτων να παρουσιάζεται η ζωτική σημασία των δασών στη ζωή μας αλλά και τη ζωή του πλανήτη. Επιπλέον, να ενημερώνονται οι πολίτες και για τα λειτουργικά προβλήματα, που αυτός αντιμετωπίζει. Επίσης, μέσω αυτών των προγραμμάτων θα πρέπει να προάγεται ο εθελοντισμός αλλά και να εκπαιδεύονται οι πιθανοί εθελοντές κατά των πυρκαγιών, ώστε να μην κινδυνεύουν κατά την διάρκεια της πυρόσβεσης.
Σημαντική κρίνεται, ωστόσο, η ενίσχυση των κρατικών δαπανών για την δασοπροστασία και την πυρασφάλεια. Ο κρατικός σχεδιασμός απέναντι στις πυρκαγιές είναι ώρα να αλλάξει, να εκσυγχρονιστεί και να επικεντρωθεί στην πρόληψη των πυρκαγιών με την κατασκευή παρατηρητηρίων μέσα στα δάση, με την οργάνωση ειδικής ομάδας δασοπροστασίας, η οποία με περιπολίες θα είναι η υπεύθυνη για την ασφάλεια των δασών. Επιπροσθέτως, η διάνοιξη δασικών δρόμων σε όλο το δάσος, έτσι όπως ορίζουν οι διεθνείς προδιαγραφές, είναι επίσης μια ενέργεια που πρέπει να γίνει, καθώς θα βοηθήσει στην άμεση και αποτελεσματική επέμβαση της πυροσβεστικής. Μέσα από αυτόν τον σχεδιασμό δε θα πρέπει να λείπει και η επιβολή μεγάλων προστίμων στην τοπική αυτοδιοίκηση που παραμελεί την προστασία των τοπικών δασικών περιοχών.
Εύκολα, λοιπόν, μπορεί ο καθένας να συμπεράνει πως δεν πρέπει να ξεχνάμε την φράση που χρησιμοποιεί η σύγχρονη δασολογική επιστήμη: «Τα δάση καίγονται τον χειμώνα». Αν αυτό μας γίνει μάθημα και φροντίσουμε επιτέλους ουσιαστικά το περιβάλλον μας, είμαι σχεδόν βέβαιος πως δε θα ξαναζήσουμε τέτοιες δραματικές στιγμές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πολεμώντας πυρκαγιές και κλιματική αλλαγή, naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κλιματική αλλαγή και δασικές πυρκαγιές – Η σύγκρουση δυο αντιλήψεων, η επιστημονική της διαχείρισης οικοσυστημάτων & η παλιά απλώς πυροσβεστική, dasarxeio.com, διαθέσιμο εδώ
- Πυρκαγιές, wwf.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η Ζωή Μας με τις Δασικές Πυρκαγιές: Η Άποψη της Επιστήμης, efi.int, διαθέσιμο εδώ
