Του Τάσου Μοσχονά,
Το να είσαι πολιτικός σίγουρα δεν είναι εύκολο. Με τα βλέμματα όλων πάνω σου, η ιδιωτικότητα του ατόμου σχεδόν αποσβήνεται και τη θέση της λαμβάνει μια «θυσία» του προς εξυπηρέτηση του πολιτικού λειτουργήματος. Η πλειονότητα των πολιτικών προσώπων φυσικά αποδέχεται αυτή την απώλεια είτε ως αναγκαίο κακό είτε αντλώντας ευχαρίστηση από αυτήν. Πολλάκις, άλλωστε, στην ιστορία έχει αποδειχτεί πως η εξουσία είναι διεγερτική και πως η ίδια η προσοχή είναι αυτοσκοπός.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η ανάγκη για ιδιωτικότητα φαίνεται να παραμένει. Ας φανταστούμε πως βρίσκεσαι στις Η.Π.Α. Είσαι ο Αμερικανός Πρόεδρος, commander-in-chief της ισχυρότερης οικονομίας και στρατού στον πλανήτη. Η κατοικία σου είναι ο Λευκός Οίκος, συνεπώς δεν έχεις ιδιωτική κατοικία. Τα Μ.Μ.Ε. αναλύουν ενδελεχώς την οποιαδήποτε πράξη σου, και οι κινήσεις σου, παρά την αδιαμφισβήτητη εξουσία σου, είναι ιδιαίτερα περιορισμένες και καθοδηγούμενες. Η ανάγκη για απόδραση από αυτά τα κλειστά περιβάλλοντα κρίνεται σχεδόν μονόδρομος, έστω και για λίγες ημέρες.
Ένα τέτοιο μέρος, που επιτρέπει αυτή την απόδραση, υπάρχει. Το δάσος του «Bohemian Grove» στην Καλιφόρνια των Η.Π.Α., επί πάνω από έναν αιώνα φιλοξενεί τους θερινούς μήνες τόσο Προέδρους, όσο και ισχυρότατους επιχειρηματίες, καλλιτέχνες και επιστήμονες. Κάθε χρόνο, μεγάλο μέρος της -αρσενικής- ελίτ της χώρας μαζεύεται στο «Bohemian Grove», με σκοπό οι πράξεις της να χαθούν από τα ραντάρ. Φυσικά, για να επιτευχθεί αυτό το «χάσιμο», σημαντικότατη είναι η συνδρομή ενός και μόνο στοιχείου: της άκρας μυστικότητας.
Το «Bohemian Grove» ως ιδιωτική δασική και παραθεριστική έκταση παρέχει τις κατάλληλες συνθήκες στους ισχυρούς του θαμώνες να εκφραστούν ελεύθερα, δίχως τον φόβο συνεπειών εκτός των συνόρων του. Η έλλειψη ακριβών πληροφοριών για το μέρος καθώς και για τα τεκταινόμενα σε αυτό, όπως είναι αναμενόμενο, έχουν προκαλέσει και το ενδιαφέρον μιας μερίδας συνωμοσιολόγων, που φαντάζονται το μέρος ως μια ενσάρκωση της «κόλασης επί γης». Δεκάδες, δε, είναι οι ταινίες και οι σειρές που έχουν εμπνευστεί από αυτό ή έχουν παρουσιάσει κάποια εκδοχή του, συνήθως ως «σατανικής» και ανήθικης κατασκήνωσης. Εκτός, όμως, από αυτά που δεν γνωρίζουμε για το μέρος, αντίστοιχα υπάρχουν και στοιχεία που έχουν επιβεβαιωθεί. Και συσσωρευμένα, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο για την ίδια τη φύση της εξουσίας και τους κατόχους της, όσο, κυρίως, για το πώς ο λαός αντιλαμβάνεται το modus operandi της και τις κλειστές της πόρτες.
Πριν ασχοληθούμε με τους θαμώνες, όμως, σημαντικό είναι να αναφερθούμε στο ίδιο το «Bohemian Grove» και στην πλούσια ιστορία του. Το «Bohemian Grove» ανήκει στην ιδιωτική λέσχη του Σαν Φρανσίσκο, «Bohemian Club». Φυσικά, αυτή η λέσχη δεν είναι η πιο σημαντική, ούτε καν η αρχαιότερη στις Η.Π.Α. Ιδρυθείσα το 1872 από δημοσιογράφους, καλλιτέχνες και μουσικούς της πόλης, αποτέλεσε γρήγορα τον αγαπημένο τόπο συνάντησης της τοπικής ελίτ. Το 1878, ένα μέλος της λέσχης, ο ηθοποιός Henry Edwards, επρόκειτο να μετακομίσει στη Νέα Υόρκη. Με αφορμή αυτό το γεγονός, περίπου 100 μέλη της λέσχης διοργάνωσαν ένα αποχαιρετιστήριο πάρτι προς τιμήν του, την περίοδο του μεσοκαλόκαιρου (midsummer), σε μια έκταση κοντά στον παραθεριστικό οικισμό του Monte Rio της Καλιφόρνια. Η παράδοση διατηρήθηκε, και πλέον ετησίως τα μέλη της λέσχης αναβίωναν τη συνάντηση στον ίδιο τόπο, κατασκηνώνοντας σε αυτόν για περίπου δύο εβδομάδες. Μάλιστα, το 1899, η έκταση περίπου 1100 εκταρίων περνά στην ιδιοκτησία της λέσχης, καθεστώς που διατηρείται μέχρι και σήμερα. Το μέρος είναι ειδυλλιακό, γεμάτο με πανύψηλες σεκόγιες, πλούσια βλάστηση, και ένα παραπλήσιο ποτάμι, αποτελώντας ένα ιδανικό ησυχαστήριο από τη βαβούρα της πόλης.
Όπως είναι φυσικό, πρόσβαση στο μέρος μπορούν να έχουν μόνο λίγοι και εκλεκτοί. Συγκεκριμένα, μόνο τα μέλη της λέσχης και οι εκλεκτοί τους καλεσμένοι. Με τα χρόνια, το μέρος αποκτά μεγάλη φήμη, ο αριθμός των μελών αυξάνεται και το «Grove» αποκτά τη δική του ταυτότητα και παραδόσεις, σα να αποτελεί μια ιδιότυπη κατασκήνωση προσκόπων. Μέσα στο «Grove» επικρατεί μια ξεχωριστή ιεραρχία, η οποία δε σχετίζεται με τη δύναμη και την εξουσία του προσώπου, αλλά με τη θέση του μέσα στη λέσχη. Χαρακτηριστικό είναι πως μόνο μετά από 40 χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας και ιδιότητας μέλους, κανείς μπορεί να αποκτήσει πλήρη και προνομιακή πρόσβαση στις εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα μέσα σε αυτό. Όσον αφορά, δε, τις εκδηλώσεις αυτές, προκαλούν έκπληξη και, ίσως, έναν σκεπτικισμό.
Πέραν των 118 camps-καλυβών, που η κάθε μία έχει και τον δικό της αρχηγό, πλήθος σκηνών έχουν ανεγερθεί για να φιλοξενήσουν εκδηλώσεις κάθε είδους. Με το «Grove» να έχει σα μότο το σαιξπηρικό «Weaving Spiders Come Not Here», σημαντικό για τα μέλη ήταν και είναι η πολιτική και οι επιχειρηματικές διαπραγματεύσεις και συζητήσεις να μένουν εκτός του κατασκηνωτικού χώρου. Ο μυστικισμός του χώρου ενισχύεται, ακόμη, και από το γεγονός πως προστάτης άγιος του μέρους έιναι ο St. John of Nepomuk, που σκοτώθηκε στα χέρια ενός Βοημού μονάρχη, αρνούμενος να αποκαλύψει τα μυστικά της Βασίλισσας της Βοημίας. Σύμβολο του χώρου και πανταχού παρούσα είναι η κουκουβάγια, που συμβολίζει τη σοφία. Μάλιστα, ένα τεράστιο άγαλμα κουκουβάγιας ύψους 9 μέτρων έχει ανεγερθεί, ακριβώς δίπλα στην κεντρική σκηνή, τόπου διεξαγωγής του πολυσυζητημένου «Cremation of care».
Το «Cremation of care» αποτελεί μια ιδιαίτερα μυστικιστική τελετή με παγανιστικά στοιχεία, που λαμβάνει χώρα την πρώτη ημέρα διεξαγωγής της κατασκήνωσης τον Ιούλιο. Ακριβώς κάτω από το «ιερό της κουκουβάγιας», σκιώδεις μορφές φορώντας κουκούλα «εξορκίζουν» τα «care», που συμβολίζουν τις έγνοιες της καθημερινής ζωής και «εξαγνίζουν» τους παρευρισκόμενους σε μια ιδιότυπη τελετή μύησης με συνοδεία πυροτεχνημάτων και μουσικής. Παρόμοιες τελετές μύησης μπορούμε να συναντήσουμε και σε δεκάδες λέσχες μεγάλων πανεπιστημίων, με αιώνες ιστορίας. Οι λέσχες αυτές (που ονομάζονται Greek houses), συνήθως αναγκάζουν τα υποψήφιά τους μέλη να υποστούν ιδιαίτερες και αμφισβητούμενες δοκιμασίες, με μοναδικό όρο την εχεμύθεια και την αφοσίωση. Συνήθως, αυτές οι λέσχες αποτελούν προοίμιο της εισόδου σε μια «ανώτερη τάξη», επιβεβαίωση πως τα μέλη τους ανήκουν στην ελίτ (οικονομική, πολιτική, καλλιτεχνική) και προαναγγέλουν μια μελλοντική ευμάρεια και επαγγελματική επιτυχία.
Η μυστικότητα στην περίπτωση του «Grove» εξασφαλίζεται από μια ισχυρότατη ομάδα security, που αποτελείται από πρώην στρατιωτικούς και την τελευταία λέξη της τεχνολογίας στην ασφάλεια, αν και στο παρελθόν έχουν υπάρξει παραβιάσεις του χώρου, ακόμα και προσπάθειες εμπρησμού από μη μέλη, παρέχοντάς μας, ωστόσο, διάσπαρτες πληροφορίες για τον χώρο και τα τεκταινόμενα. Κάποιες ίσως είναι πιο ακριβείς, άλλες, πάλι, όχι και τόσο, με τον γνωστό συνωμοσιολόγο Alex Jones να εισέρχεται στον χώρο το 1999 και να περιγράφει γεγονότα που παραπέμπουν σε αποκρυφιστική τελετή (δύσκολο, πάντως, να πιστέψουμε το οτιδήποτε βάσει του ιστορικού του). Οι θεωρίες συνωμοσίας για το μέρος είναι πολλές και ποικίλες, και δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί. Μυστικότητα, μέλη της ελίτ, δαιμονοποίηση της εξουσίας. Η κοινή γνώμη αναρωτιέται για τα τεκταινόμενα, και πλήθος ταινιών και σειρών (House of Cards, Τrue Detective κ.ά.) δίνουν τη δική τους ερμηνεία. Ποια είναι, όμως, η αλήθεια;
Από τις πενιχρές πληροφορίες που διαθέτουμε, είναι μάλλον βαρετή. Εξέχουσες προσωπικότητες, απ΄ ό,τι φαίνεται, απολαμβάνουν τις εβδομάδες τους κάνοντας μπάνιο γυμνοί, παίζοντας επιτραπέζια παιχνίδια και παρακολουθώντας θεατρικές παραστάσεις. Στη μεγάλη τους πλειονότητα είναι λευκοί και ηλικιωμένοι, γεγονός που δεν προκαλεί εντύπωση σε κανέναν, καθώς αυτό είναι το group που είχε και έχει κατά κύριο λόγο την εξουσία. Αξιοσημείωτες είναι οι παρουσίες Αμερικανών Προέδρων που έχουν κατά καιρούς παρευρεθεί ή ήταν μέλη της λέσχης. Πρόεδροι όπως ο Herbert Hoover, ο Gerald Ford, ο George H.W. Bush, ο Ronald Reagan, αλλά και ο Richard Nixon, ήταν συχνοί θαμώνες του «Grove», με τον τελευταίο, μάλιστα, να αναφέρεται σε αυτό με όχι και τόσο κολακευτικά λόγια, σε μια ηχογράφηση που είχε διαρρεύσει στον Τύπο, διακωμωδώντας την ελευθεριότητα του χώρου και το προοδευτικό και «καλιφορνέζικο» κλίμα. Βέβαια, στο παρόν μόνο προοδευτικοί δεν μπορούν να αποκαλεστούν οι θαμώνες, με μεγάλη πλειονότητα αυτών να ανήκει ή να πρόσκειται στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα.
Όσον αφορά δε την έλλειψη πολιτικών και επιχειρηματικών συζητήσεων, δε μπορούμε να γνωρίζουμε κατά πόσο τηρείται. Ιστορικά, έχουμε μόνο μια επιβεβαιωμένη και άκρως σημαντική συνάντηση, τον Σεπτέμβριο του 1942. Σε αυτήν, παρευρέθηκαν σημαντικές φυσιογνωμίες που συμμετείχαν στο Manhattan Project, που εν τέλει οδήγησε στη δημιουργία της πρώτης ατομικής βόμβας. Ο πυρηνικός φυσικός Εrnest Lawrence, ο «πατέρας» της πρώτης ατομικής βόμβας J. Robert Oppenheimer, εκπρόσωποι των σημαντικότερων Αμερικανικών πανεπιστημίων και επικεφαλής των μεγαλύτερων επιχειρήσεων της χώρας συναντήθηκαν στο «Grove» σε ένα meeting που θρυλείται πως ήταν κρισιμότατο για την ανάπτυξη του πυρηνικού προγράμματος της χώρας. Και η διαίσθησή μου λέει πως τέτοιες συμφωνίες και συναντήσεις, την ύπαρξη των οποίων δε θα μάθουμε ποτέ, ήταν δεκάδες.
Πέραν του μυστικισμού, όμως, τα τελευταία χρόνια ασκείται έντονη κριτική στο «Grove» για άλλους λόγους. Ο πρώτος σχετίζεται με το γεγονός πως ο χώρος αποτελεί άβατο για τις γυναίκες. Κατά την πολυετή του ιστορία, μόνο μία γυναίκα, η ποιήτρια Ina Coolbirth, έχει αποκτήσει ιδιότητα πλήρους μέλους, ενώ ακόμα και σήμερα γυναίκες δεν μπορούν να παρευρεθούν στην καλοκαιρινή κατασκήνωση. Μπορούν, βέβαια, να εισέλθουν στον χώρο ως καλεσμένες σε άλλες εκδηλώσεις μέσα στο έτος, αλλά σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να έχουν αποχωρήσει από αυτόν μέχρι τις 10 το βράδυ (!). Η αντρική αποκλειστικότητα στην πρόσβαση έχει απασχολήσει και τα δικαστήρια της πολιτείας, με αγωγές να εγείρονται ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ‘70 για παραβίαση νόμου περί διακρίσεων. Με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της California το 1996, το «Bohemian Grove» αναγκάστηκε να προσλάβει και γυναίκες υπαλλήλους, χωρίς, όμως να αλλάζει κάτι όσον αφορά το φύλο των μελών. Επιπλέον, αρκετές διαμαρτυρίες γίνονται και για την υλοτόμηση της περιοχής, με αιωνόβια και πανύψηλα δέντρα να κόβονται ετησίως για την εξυπηρέτηση των αναγκών της έκτασης.
Το «Bohemian Grove» αποτελεί σίγουρα ένα πολύ ενδιαφέρον μέρος για να εξετάσει κανείς την κατανομή της εξουσίας στις Η.Π.Α. Οι ατέλειωτες θεωρίες συνωμοσίας που το συνοδεύουν έχουν συμβάλλει σε μια κατά μεγάλη πιθανότητα εσφαλμένη του θεώρηση από την κοινή γνώμη, όμως, από κάπου απορρέουν. Διαχρονικά, η εξουσία στις Η.Π.Α., και ιδιαίτερα η «παλαιά» εξουσία, ασκούνταν από ηλικιωμένους λευκούς άντρες. Κλειστές δομές όπως το «Grove» μπορεί να μην κρύβουν σατανικά σχέδια κυριαρχίας του πλανήτη, σίγουρα, όμως, κρύβουν τους φορείς εκείνους που μπορούν να κινήσουν γη και ουρανό, εάν το επιθυμούν. Οι κλειστές πόρτες για αυτούς πάντα άνοιγαν διάπλατα, και σε μια χώρα με τεράστια ανισότητα πλούτου, μέρη σαν και αυτό συμβολίζουν, αν όχι τον πραγματικό δαίμονα που εικάζουν κάποιοι φαντασιόπληκτοι, τον «δαίμονα» των κλειστών αποφάσεων με μεγάλο αντίκτυπο, που λαμβάνονται κάτω από άκρα μυστικότητα από ελάχιστους ισχυρούς άντρες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:
- The Bohemian Club, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Ιnside the Bohemian Club: summer camp or secret society?, Financial Times, διαθέσιμο εδώ
- Βohemian Grove is a secretive campground in California?, Business Insider, διαθέσιμο εδώ
