Της Μαρίτας Περάκη,
Ισπανική Aρμάδα ή αλλιώς Αρμάδα ή Ανίκητη Αρμάδα ονομάστηκε ο συσταθείς από το Φίλιππο Β’ της Ισπανίας στόλος, με σκοπό την κατάκτηση της αγγλικής επικράτειας, την ανατροπή των προτεσταντικών φρονημάτων της Βασίλισσας Ελισάβετ και την εκ νέου επιβολή του Καθολικισμού στο νησί. Έτσι, οι Ηνωμένες Επαρχίες, οι οποίες αντιστοιχούν στο τμήμα των Ισπανικών Κάτω Χωρών, που είχε απελευθερωθεί από τους Ολλανδούς, θα έμεναν χωρίς συμμάχους και περαιτέρω στήριξη. Με επικεφαλής τον Δούκα της Medina Sidonia, η αρμάδα σχηματίσθηκε μόλις το 1588 και πολλοί της απέδωσαν το χαρακτήρα της Σταυροφορίας. Οι προσπάθειες απόκρουσης του στόλου από τη μεριά της Αγγλίας και, εν τέλει, η αποτυχία της εκστρατείας των Ισπανών έσωσαν την Αγγλία και την Ολλανδία από την επικείμενη προσάρτησή τους στην Ισπανική Αυτοκρατορία.
Οι Ισπανοί επιστράτευσαν περίπου 40 πολεμικά και 90 τροποποιημένα εμπορικά σκάφη και, εξασφαλίζοντας τη συνδρομή της Πορτογαλίας, είχαν ως αρχικό στόχο τη μεταβίβασή 18 με 19 χιλιάδων ανδρών στην ακτή της Φλάνδρας. Εκεί, ο Δούκας της Parma θα επιβιβαζόταν, όπως είχε συμφωνηθεί, και στη συνέχεια, θα εισέβαλε στο νοτιοανατολικό κομμάτι της Αγγλίας, όπως και έγινε. Έπειτα, η Ισπανική Αρμάδα προσάραξε στην περιοχή του Graveline, ένα παράκτιο τμήμα ανάμεσα στη Γαλλία και τις Ισπανικές Κάτω Χώρες, χωρίς, ωστόσο, να διαθέτει την κατάλληλη συνοχή. Το ξημέρωμα της 8ης Αυγούστου, οι Άγγλοι επιτέθηκαν στον αποδιοργανωμένο ισπανικό στόλο, δράττοντας την ευκαιρία, και ακολούθησε μία ναυμαχία με καθοριστική σημασία για την εξέλιξη της ισπανικής εκστρατείας. Τα συνολικά 100 αγγλικά πλοία με επικεφαλής τους Charles Howard, δεύτερου βαρώνου του Effingham, και τον Sir Francis Drake, έκλεισαν σε αποτελεσματικό βεληνεκές τους Ισπανούς, ενώ, παράλληλα, χρησιμοποιούσαν μικρά όπλα. Τα ισπανικά πλοία, από την άλλη πλευρά, επέλεξαν βαριά πυροβόλα, τα οποία, όμως, τοποθετήθηκαν ανεπιτυχώς. Έτσι, υπέστησαν ζημιές και απώλειες, χωρίς να είναι σε θέση να απαντήσουν αποτελεσματικά. Τρία ισπανικά πλοία βυθίστηκαν ή οδηγήθηκαν στην ακτή, ενώ τα υπόλοιπα βρίσκονταν σε δυσμενή κατάσταση. Παράλληλα, οι Άγγλοι υποχρεώθηκαν να σταματήσουν προσωρινά τη δράση και να απομακρυνθούν λόγω της έλλειψης πυρομαχικών.
Την επομένη, οι δυτικοί άνεμοι που επικρατούσαν, απομάκρυναν τους Ισπανούς. Την τελευταία στιγμή, ωστόσο, ο άνεμος άλλαξε κατεύθυνση και επέτρεψε στην αρμάδα να κατευθυνθεί με ασφάλεια προς τα βόρεια. Παρόλα αυτά, τόσο ο δυτικός άνεμος όσο και ο αγγλικός στόλος εμπόδισαν τους Ισπανούς να ανασυνταχθούν στην Parma και αναγκάστηκαν να κινηθούν γύρω από το βόρειο άκρο της Σκωτίας. Ο αγγλικός στόλος γύρισε πίσω, αναζητώντας προμήθειες, ενώ το ταξίδι της Αρμάδας το φθινόπωρο στις όχθες του Ατλαντικού απέβη μοιραίο για πολλά από τα ισπανικά πλοία. Έτσι, λόγω πολεμικών καταστροφών, δυσμενών καιρικών συνθηκών, ελλείψεως φαγητού και νερού ή και σφαλμάτων όσον αφορά την πλοήγηση, πολλά από τα ισπανικά πλοία απωλέσθηκαν στην ανοιχτή θάλασσα, ενώ άλλα οδηγήθηκαν στη δυτική ακτή της Ιρλανδίας, όπου και καταστράφηκαν. Φημολογείται ότι μόνο 60 πλοία έφτασαν στην Ισπανία, πολλά εκ των οποίων είχαν καταστραφεί σε σημείο που να μην είναι εφικτή η επισκευή τους, ενώ, παράλληλα, χάθηκαν κατά προσέγγιση 15.000 πολεμιστές. Οι Άγγλοι, από τη μεριά, τους έχασαν πολλές χιλιάδες άνδρες λόγω ασθενειών και υπέστησαν ζημίες και απώλειες, κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων.
Η ήττα της αρμάδας έσωσε την Αγγλία και την Ολλανδική δημοκρατία από την εξαφάνιση, ενώ προκάλεσε σοβαρό τραύμα στο κύρος μιας από τις μεγαλύτερες δυνάμεις της Ευρώπης για την εποχή. Οι αγγλικές πολεμικές απώλειες ήταν σχετικά μικρές, ενώ κανένα από τα πλοία τους δεν βυθίστηκε. Μετά την νίκη τους, ωστόσο, ο τύφος και η πείνα αποτέλεσαν αίτια θανάτου πολλών ναυτικών και στρατιωτών, οι οποίοι ανέρχονται γύρω στις 6 με 8 χιλιάδες. Παράλληλα, πολλοί από αυτούς απολύθηκαν χωρίς να εισπράξουν τις απαραίτητες πληρωμές και αποζημιώσεις, λόγω των οικονομικών δυσχερειών της αγγλικής κυβέρνησης. Αντίθετα, οι Ισπανοί παρείχαν οικονομική υποστήριξη σε όλους τους επιζώντες πολεμιστές της αρμάδας. Και πάλι όμως, η νικηφόρα για τους Άγγλους έκβαση της ναυμαχίας ανύψωσε το ηθικό τους σε τέτοιο σημείο, ώστε να την χαρακτηρίσουν ως τη μεγαλύτερή τους επιτυχία μετά τη μάχη του Agincourt στις 25 Οκτωβρίου 1415.
Η έκβαση της ναυμαχίας αποτέλεσε μία διπλωματική και στρατιωτική καταστροφή για την Ισπανία. Παρά τις απώλειες, το αποτέλεσμα στο Graveline δεν σηματοδότησε τη λήξη της διαμάχης ανάμεσα στην Αγγλία και την Ισπανία. Το 1589, η Bασίλισσα Ελισάβετ αποπειράθηκε να συγκροτήσει την αντίστοιχη αγγλική αρμάδα, εγχείρημα το οποίο, όμως, απέτυχε. Εν τω μεταξύ, ο πρίγκιπας Φίλιππος αργότερα ανασυγκρότησε τον στόλο του και δημιούργησε 2 ακόμη ισπανικές αρμάδες, το 1590, οι οποίες, ωστόσο, καταστράφηκαν λόγω των κεραυνών. Το 1604, συνάφθηκε, εν τέλει, μία συμφωνία για ειρήνη, τερματίζοντας τοιουτοτρόπως τον αγγλοϊσπανικό πόλεμο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Howarth, David (2001), The voyage of the armada: The Spanish story, globe Pequot press
- Martin, Collin , Parker, Geoffrey (1999), The Spanish armada, revised edition, Manchester University Press
- Britannica.com, Spanish Armada. Διαθέσιμο εδώ
- History.com, Spanish Armada. Διαθέσιμο εδώ
