Του Χριστόφορου Σωτηρίου,
Μία από τις πιο σημαντικές καινοτομίες στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου, τα θεμέλια της οποίας τίθενται στα μέσα της δεκαετίας του 1980, είναι η ίδρυση θιάσων που απευθύνονται, ως επί το πλείστων, στο παιδικό και νεανικό κοινό. Σύμβολο του παιδικού θεάτρου υπήρξε η Ξένια Καλογεροπούλου, η οποία αν και λάτρευε τα παιδιά, δεν κατάφερε ποτέ να αποκτήσει δικά της. Με το θέατρο της «Μικρή Πόρτα», η ίδια εγκαινίασε μία σειρά από δραστηριότητες με εκπαιδευτικό και διαδραστικό χαρακτήρα δημιουργώντας κατ’ αυτό τον τρόπο ιδιαίτερο προβληματισμό γύρω από τον παιδαγωγικό ρόλο του θεάτρου συλλογικά. Ακόμα πιο σημαντική εξέλιξη αποτελεί το γεγονός ότι αναπτύσσεται η πρωτοβουλία για την ένταξή του στη σχολική ζωή, αφορμή για καινούργιο προβληματισμό, αυτή τη φορά γύρω από την σύνθεση των θεατρικών έργων που θα απευθύνονται σε παιδιά και νέους. Συνοδοιπόροι της Καλογεροπούλου υπήρξαν ο Ευγένιος Τριβιζάς, ο Γιάννης Ξανθούλης, η Άλκη Ζέη και η Ζωρζ Σαρή.
Έτσι, στο χώρο του θεάτρου εμφανίζονται νέοι θίασοι, στους οποίους συμμετέχουν ακόμη και εκπαιδευτικοί, δημιουργώντας ένα εντυπωσιακό corpus κειμένων που παίζεται από αθηναϊκούς, και μη, θιάσους, ενώ παράλληλα χρησιμοποιούνται σε παραστάσεις από σχολικές ή ερασιτεχνικές θεατρικές ομάδες. Μία από τις παιδικές θεατρικές παραστάσεις που ξεχώρισε την δεκαετία του 1980 ήταν η «Ελίζα» (ή «Πώς ένα κορίτσι με τρεις φίλους και έναν παπαγάλο ναυλώνει ένα καράβι για να βρει τον καλό της») της Ξένιας Καλογεροπούλου, που ανεβαίνει για πρώτη φορά στις 25 Νοεμβρίου του 1989 στο θέατρό της, με διάρκεια μιάμιση ώρα.
Το έργο παρουσιάστηκε σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή, σκηνικά Γιώργου Πάτσα, κοστούμια Κλαιρ Μπρεισγουελ, μουσική Ελένης Καραΐνδρου και στίχους των τραγουδιών Μαριανίνας Κριεζή. Στη διανομή συμμετείχαν οι ηθοποιοί: Ντίνος Λύρας, Μελέτης Γεωργιάδης, Βασίλης Κούκουρας, Δημήτρης Σεϋτάνης, Ανδρέας Μπισμπίκης και Παναγιώτης Λακιώτης. Πρόκειται για μία αμιγώς ερωτική ιστορία εμπνευσμένη από το έργο του ελισαβετιανού συγγραφέα Τόμας Χέυγουντ «Η ωραία κοπέλα από την δύση». Όπως μαρτυρεί η ίδια η ηθοποιός σε συνέντευξή της χρησιμοποίησε το έργο αυτό ως καμβά για να μεταχειριστεί την υπόθεση που είχε πολλά κοινά με αυτό που είχε στο μυαλό της. Με φόντο, λοιπόν την ελισαβετιανή εποχή, στην πόλη Πλίμουθ, η Ελίζα, ένα εύθραυστο φαινομενικά, αλλά δυναμικό κορίτσι, διατηρεί με νύχια και με δόντια ένα ταβερνείο σε εγγλέζικο λιμάνι.
Κάποτε αναγκάζεται να αποχαιρετήσει τον αγαπημένο της, τον Πάτρικ, ο οποίος είναι αξιωματικός του ναυτικού, που φεύγει για την Αφρική. Έπειτα από αρκετό καιρό της αναγγέλλουν ότι ο καλός της είναι νεκρός και εκείνη, αδυνατώντας να το πιστέψει, αποφασίζει να πάει να τον βρει. Ναυλώνει ένα καράβι μαζί με τρεις φίλους της και έναν πράσινο παπαγάλο που λέει συνεχώς τη μοναδική λέξη που ξέρει: «Πάτρικ!». Μετά από ναυμαχία με την ισπανική Αρμάδα, η Ελίζα συναντιέται με τον Πάτρικ, αλλά και πάλι οι δρόμοι τους χωρίζονται. Καθώς ξεσπάει καταιγίδα, το καράβι βυθίζεται, αλλά η Ελίζα σώζεται από έναν πειρατή που την πουλάει σκλάβα στον Αζελάχ, που βασιλεύει στην Μπαφούρα της Μαυριτανίας. Ο Αζελάχ την ερωτεύεται και θέλει να την παντρευτεί, όμως εκείνη κατορθώνει να καθυστερήσει τον γάμο για έναν χρόνο. Σε αυτό το διάστημα συναντάει και πάλι τον χαμένο παπαγάλο, στη συνέχεια τους τρεις φίλους της και στο τέλος τον αγαπημένο της. Μετά από ένα πλήθος περιπετειών με αίσιο τέλος, ο Πάτρικ και η Ελίζα μπαίνουν στην κάμαρα της, κλείνουν την πόρτα και ο παπαγάλος που έμεινε απ’ έξω, περίλυπος, έχει μάθει τώρα πια μία καινούργια λέξη: «Ελίζα!».
Ένα κορίτσι έξυπνο, γενναίο, αποφασιστικό, πεισματάρικο, δυναμικό, που αψηφά τον κίνδυνο, που δεν φοβάται να περιμένει και να αγαπάει. Ένα κορίτσι που περνάει μία στη χαρά και μία στη λύπη, χωρίς να σταματά να προκαλεί την συγκίνηση μικρών και μεγάλων, ένας καπετάνιος γένους θηλυκού. Η απόδειξη του τι σημαίνει να κουβαλά κανείς μέσα του την πίστη: Την πίστη στη φιλία, στη ζωή, στην αλήθεια, την πίστη σε έναν ατόφιο έρωτα ακόμα και όταν το μόνο που έχεις για να εξακολουθείς να ελπίζεις είναι ένας κίτρινος σκούφος, ένα δαχτυλίδι από αυτά που βρίσκει κανείς στα πανηγύρια, ένα μενταγιόν, μία κερασιά και ένας πράσινος παπαγάλος. Μία παράσταση ουσιαστικής παιδείας γεμάτη νόημα, τροφή για τις μικρές γενιές, καλλιέργεια και διάπλαση του θυμικού, μέσα από την οποία μαθαίνει κανείς να εκμεταλλεύεται τον χρόνο, έχοντας εμπιστοσύνη στον εαυτό του, και να αρπάζει τις μεγάλες ευκαιρίες της ζωής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πλάτων, Μ. Το Θέατρο στην Ελλάδα 1940-2000, Εκδ. Καστανιώτης.
- Βασιλικό Θέατρο «Ελίζα» (Θεσσαλονίκη), paidiko-theatro.gr, διαθέσιμο εδώ.
