Της Σοφίας Ζαφειροπούλου,
Η εγκληματική βιομηχανία του trafficking αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς. Τα έσοδά της ξεπερνούν τα 120 δισεκατομμύρια ετησίως. Σήμερα, πάνω από 40 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως είναι θύματα της ανθρώπινης εμπορίας. Πιο συγκεκριμένα, βάσει ερευνών αποδεικνύεται πως στην Ελλάδα περίπου 89.000 άνθρωποι ζουν υπό συνθήκες δουλείας (Global Slavery Index, 2018).
Η Ελλάδα αποτελεί κομβικό σημείο για την προέλευση και την μεταφορά μεταναστών, οι οποίοι αποτελούν επί το πλείστον το σύνολο των θυμάτων trafficking. Σε αντίθεση με το παρελθόν, όταν τα θύματα κατάγονταν κυρίως από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, πλέον τα θύματα είναι επί το πλείστον πρόσφυγες που πέρασαν από την Τουρκία στην Ελλάδα. Σε αυτό το σημείο, αξίζει να τονιστεί ότι η Ελλάδα, ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χρησιμοποιείται κυρίως ως ενδιάμεση στάση και λιγότερο ως προορισμός. Ακόμα και ελληνικής καταγωγής θύματα της σωματεμπορίας διοχετεύονται κατά αυτόν τον τρόπο στη Δυτική Ευρώπη.
Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να γίνει μια σύντομη αναφορά στο προφίλ των διακινητών αλλά και των θυμάτων τους. Οι διακινητές που ενεργούν στην χώρα είναι κυρίως ημεδαποί ή προέρχονται από άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Ο τρόπος που εκμεταλλεύονται τα θύματά τους αλλάζει ανάλογα με το φύλο και την ηλικία του θύματος. Συγκεκριμένα, οι διακινητές εκπορνεύουν γυναίκες και παιδία, κυρίως αλλοδαπές και που προέρχονται από Νοτιοανατολική Ευρώπη, την Κεντρική Ασία, το Ιράκ και την Νιγηρία. Τα θύματα υποχρεώνονται σε εξαναγκαστική πορνεία σε οίκους ανοχής, που λειτουργούν χωρίς άδεια, σε ξενοδοχεία, σε κέντρα για μασάζ και στον δρόμο. Μια άλλη συνιστώσα του trafficking είναι αυτή της καταναγκαστικής εργασίας. Πλήττει κυρίως άνδρες και παιδιά, που εξαναγκάζονται να δουλεύουν σε συνθήκες σύγχρονης δουλείας. Οι άνδρες απορροφώνται κυρίως σε γεωργικές εργασίες, ενώ τα παιδία στην επαιτεία και τις μικροκλοπές.
Ως προς την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι φανερό ότι υπάρχει σοβαρή υστέρηση. Οι κρατικές δομές δεν έχουν επάρκεια πόρων, προκειμένου να παρέχουν βοήθεια στα θύματα, ενώ η εξειδικευμένη υποστήριξη που πρέπει να τους παρέχεται είναι ανεπαρκής και κάποιες φορές απρόσιτη. Στο προαναφερθέν προστίθεται και σύστημα απόδοσης δικαιοσύνης, το οποίο παραμένει βραδυκίνητο και εν τέλει οδηγεί σε κάποιες περιπτώσεις σε αθώωση των διακινητών.
Από τα προαναφερθέντα γίνεται σαφές ότι στην Ελλάδα δεν καλύπτονται ούτε στο ελάχιστο τα διεθνή πρότυπα για την εξάλειψη της σωματεμπορίας, ωστόσο, τον τελευταίο καιρό γίνονται προσπάθειες να αλλάξει αυτό. Με έναυσμα την παγκόσμια ημέρα κατά της εμπορίας των ανθρώπων, το Κοινοβούλιο έλαβε κάποιες πρωτοβουλίες για την αναχαίτιση του trafficking, στο πλαίσιο της συνεδρίασης των Επιτροπών Κοινωνικών Υποθέσεων, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης και της Υποεπιτροπής για την καταπολέμηση της εμπορίας και της εκμετάλλευσης. Τα μέλη των Επιτροπών ήταν ο Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Πικραμμένος, οι υπουργοί Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Κωστής Χατζηδάκης, οι υφυπουργοί Δικαιοσύνης Γιώργος Κότσιρας, Εργασίας, Μαρία Συρεγγέλα, Μετανάστευσης και Ασύλου Σοφία Βούλτεψη και ο Εθνικός Εισηγητής για την Καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων του υπουργείου Εξωτερικών, Ηρακλής Μοσκώφ.
Στόχος είναι να καταργηθεί το trafficking. Για την επίτευξη του στόχου παρουσιάστηκε ένα σχέδιο καταπολέμησης της σωματεμπορίας. Κεντρικά σημεία του σχεδίου ήταν η αυστηροποίηση των ποινών, η θωράκιση και ο εκσυγχρονισμός των αρμόδιων υπηρεσιών, η έμφαση στην διασυνοριακή συνεργασία και η καταπολέμησή του εντός του διαδικτύου.
Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι το παρόν σχέδιο αποτελεί μια προσπάθεια που αποσκοπεί στην αντιστάθμιση των λαθών που έγιναν στο παρελθόν και δίνει έμφαση στην πρόληψη. Αδιαμφισβήτητα, είναι ένα φιλόδοξο εγχείρημα που, αν υλοποιηθεί, θα δώσει μια νέα δυναμική στον αγώνα κατά του trafficking.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- «Trafficking in Persons Report 2017: Tier Placements»
- «The sex industry, human trafficking and the global prohibition regime: a cautionary tale from Greece» Trends in Organized Crime Papanicolaou, Georgios (2008-10-16).
