Της Μαρίας Ζωγοπούλου,
Τα τραγικά γεγονότα που συμβαίνουν κατά συρροή τους τελευταίους μήνες στη χώρα μας έχουν καταφέρει να αφυπνίσουν τους πολίτες και κυρίως τα θύματα. Στην προκειμένη περίπτωση, χρησιμοποιώντας τον όρο «θύματα» αναφερόμαστε στον γυναικείο πληθυσμό, ο οποίος έχει υποστεί ανυπέρβλητες πληγές. Οι φωνές των αδικοχαμένων γυναικών ηχούν δυνατά μέσω των κοινωνικών μέσων δικτύωσης και αγγίζουν όλους εμάς που παλεύουμε να αλλάξει η κατάσταση, ώστε να υπάρχει πλήρης ενημέρωση των πολιτών και να μην εθελοτυφλεί κανείς και καμία.
Οι δολοφονίες γυναικών από τα χέρια των συντρόφων τους έχουν μαυρίσει την καθημερινότητά μας και πλέον είναι μονόδρομος ο δρόμος της δικαιοσύνης, όπως και η μέριμνα του κράτους για την καλύτερη αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών. Πρόσφατο παράδειγμα είναι η υπόθεση στη Δάφνη με τη δολοφονία της 31χρονης Άννας, η οποία μαχαιρώθηκε από το σύζυγό της, ενώ η αστυνομία είχε ήδη ειδοποιηθεί κάποιες μέρες νωρίτερα από τους γείτονες, λόγω έντονου καυγά μεταξύ του ζευγαριού, χωρίς τελικά να επέμβει. Η γειτόνισσα του πρώην ζευγαριού δήλωσε πως θα είχε σωθεί η γυναίκα, αν η αστυνόμευση υπήρχε πρακτικά και έκανε σωστά το έργο της. Γι’ αυτό το λόγο οι συγκεκριμένοι αστυνομικοί βρίσκονται ήδη σε διαθεσιμότητα.
Παρ’ όλα αυτά, δεν αρκεί να ελπίζουμε στην προστασία που οφείλει να παρέχει το κράτος που μεριμνεί για τους πολίτες του. Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι όσο περνάει ο καιρός, όλο και περισσότερες γυναίκες αποκτούν τη δύναμη να μιλήσουν ανοιχτά ή ακόμα και να συνειδητοποιήσουν ότι βιώνουν ή βίωσαν μία τόσο δύσκολη κατάσταση, σε λάθος σχέση. Οι γυναίκες αυτές δεν είναι τόσο λίγες όσο νομίζαμε και δεν είναι τόσο ξένες όσο πιστεύαμε. Μπορεί να είναι κάποια φίλη μας, η γειτόνισσά μας ή η συνάδελφος στη δουλειά, που κάθε μέρα φαίνεται όλο και πιο κουρασμένη, όμως, πολλές φορές μπορεί να είμαστε και εμείς οι ίδιοι που ερχόμαστε αντιμέτωποι με κακοποιητικές συμπεριφορές. Έχετε αναρωτηθεί αν νιώθετε μόνες και φοβισμένες στη σχέση σας; Αν δε σας σέβεται ο σύντροφός σας; Αν σας μειώνει όποτε βρίσκει ευκαιρία, ενώ αντίθετα μπροστά σε κόσμο είναι πάντα ευγενικός και περιποιητικός σε εσάς; Αυτή η αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά που μπερδεύει το θύμα για τον άνθρωπο που έχει απέναντί του, το κάνει να αναρωτιέται ποια συναισθήματα ισχύουν τελικά. Εάν θέλει να σας φροντίζει ή να σας μειώνει; Και κάπου εκεί είναι η παγίδα που δημιουργεί τον φαύλο κύκλο και δίνονται ευκαιρίες στο λάθος άτομο.
Υπάρχουν λοιπόν, σημάδια ενός κακοποιητικού συντρόφου;
Ναι, υπάρχουν και βοηθούν να αναγνωρίσουμε αν βρισκόμαστε σε μία κακοποιητική σχέση για να μπορέσουμε να δράσουμε.
Ας ξεκινήσουμε, με τις δικές σου σκέψεις:
- Αισθάνεσαι άνετα να εκφραστείς ελεύθερα στη σχέση σας ή προσέχεις τι θα πεις και τι θα κάνεις για να αποφύγεις έναν καυγά;
- Προτιμάς να μη συζητάς συγκεκριμένα θέματα ώστε να μην θυμώσει ο σύντροφός σου;
- Αναρωτιέσαι αν είσαι εσύ η παράλογη της σχέσης και αν για όλα τα λάθη ευθύνεσαι εσύ;
- Θεωρείς ότι αξίζει να σε πληγώνει;
- Νιώθεις μόνη και αβοήθητη στη σχέση;
- Έχεις απομακρυνθεί από φίλους και την οικογένειά σου;
- Ντρέπεσαι να μιλήσεις στους δικούς σου ανθρώπους για τη σχέση αυτή;
- Φοβάσαι να αντιληφθούν οι αγαπημένοι σου τι πραγματικά βιώνεις;
- Νομίζεις ότι χάνεις τον εαυτό σου μέσα σε αυτή τη σχέση;
- Έχεις αλλάξει σαν άνθρωπος λόγω αυτής της σχέσης;
Ας δούμε τώρα, τη συμπεριφορά του συντρόφου σου.
- Έχει υποτιμητική συμπεριφορά προς εσένα;
- Σου φωνάζει και σε κατακρίνει/επικρίνει/αποδοκιμάζει;
- Αγνοεί τις απόψεις σου και τις ανάγκες σου;
- Υποβαθμίζει τα επιτεύγματά σου;
- Κατηγορεί εσένα για την κακοποιητική του συμπεριφορά;
- Συμπεριφέρεται σαν να είσαι υποχείριό του και όχι ως αυτόβουλος άνθρωπος;
- Απαιτεί τη σεξουαλική πράξη όποτε θέλει εκείνος;
- Προκαλεί ζημιές εσκεμμένα σε δικά σου αντικείμενα;
- Η διάθεσή του είναι απρόβλεπτη;
- Είναι βίαιος και απειλεί ότι θα σε σκοτώσει;
- Στρέφει εναντίον σου τα παιδιά και απειλεί ότι θα τα πάρει;
- Είναι έντονα κτητικός και κάνει υπερβολικές σκηνές ζηλοτυπίας;
- Ψάχνει τα πράγματά σου και το κινητό σου;
- Ελέγχει πού πηγαίνεις και με ποιους;
- Παρακολουθεί τα δικά σου μέσα κοινωνικής δικτύωσης;
- Προσπαθεί να σε περιορίσει από τη χρήση του κινητού σου;
- Επιδιώκει να μη βλέπεις τους φίλους και την οικογένειά σου;
Αν οι περισσότερες απαντήσεις είναι «ναι», τότε βρίσκεστε σε μία κακοποιητική σχέση και σωματικά και ψυχικά. Ο σύντροφος που επιλέξατε θέλει να επιβληθεί σε εσάς, να έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο για τη σχέση σας και κατ’ επέκταση για τη ζωή σας.
Αξίζει να σημειωθεί πως όσοι αντιμετωπίζουν μία τόσο δύσκολη κατάσταση, δεν πρέπει να την παραβλέπουν, καθώς η συναισθηματική κακοποίηση είναι αρκετά σοβαρότερο πρόβλημα από ό,τι νομίζουμε. Πολλοί θεωρούν πως η κακοποιητική συμπεριφορά στη σχέση αφορά τη σωματική βία και προσπερνούν τη ψυχική επίθεση που δέχεται το θύμα. Δυστυχώς, η συναισθηματική κακοποίηση φέρει πολλές πληγές και σοβαρά τραύματα στον άνθρωπο, όπως και η σωματική βία, και η επούλωσή τους είναι αρκετά πιο δύσκολη και χρονοβόρα. Επιπλέον, η συναισθηματική κακοποίηση έχει στόχο την εξάλειψη ανεξαρτησίας και κάθε είδους αυτοσεβασμού του θύματος. Πολύ συχνά, τα θύματα νιώθουν εγκλωβισμένα χωρίς διέξοδο, ενώ παράλληλα νομίζουν ότι δεν μπορούν χωρίς το σύντροφό τους. Δείγματα λεκτικής κακοποίησης είναι οι φωνές, οι κατηγορίες, οι εξευτελισμοί, οι απειλές, ο εκφοβισμός και η απομόνωση του θύματος και εμφανίζονται κυρίως όταν το θύμα αρνείται να κάνει αυτό που ζητάει ο θύτης.
Επιπλέον, σημαντικό σημάδι είναι αν ο σύντροφός σας προσπαθεί να σας ελέγξει, αφού, όπως είπαμε, αυτός είναι ο πρωταρχικός του στόχος και μπορεί να χρησιμοποιήσει πολλούς τρόπους για να το καταφέρει. Συχνή μορφή ελέγχου είναι η οικονομική κακοποίηση, όπου ο θύτης θα προσπαθήσει να σαμποτάρει τη δουλειά σου, να αποσπά σκόπιμα την προσοχή σου, να καλεί συχνά εν ώρα εργασίας ή ακόμα και να επιδιώκει την απουσία σου από τη δουλειά. Με τα παραπάνω, ο θύτης αποσκοπεί στην απομάκρυνση της συντρόφου του από το χώρο εργασίας, ώστε να μην είναι οικονομικά ανεξάρτητη. Θα βρίσκει τρόπους να υπολογίζει τα έξοδά της και σταδιακά να υπάρχει αυστηρός έλεγχος των οικονομικών της. Αν δεν καταφέρει κάτι από αυτά, είναι πιθανό να κλέψει χρήματα από το πορτοφόλι της καθαρά από θέμα αντίδρασης.
Ο θύτης αναζητά με πλήρη συνείδηση τον απόλυτο έλεγχο από το θύμα και γι’ αυτό το λόγο η ενδοοικογενειακή βία δεν σχετίζεται με την απώλεια ελέγχου του θύτη. Υπάρχει επίγνωση των πράξεών του για αυτά που θέλει να καταφέρει με κάθε κόστος σωματικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης του θύματος.
ΚΥΚΛΟΣ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ
1ο Στάδιο: Κακοποίηση
Παρατηρούνται οξύθυμες συμπεριφορές και επιθετικές τάσεις με απώτερο σκοπό την εξουσία στο θύτη.
2ο Στάδιο: Ενοχή
Μετά από κάθε ξέσπασμα που έχει κάνει, νιώθει ενοχή γιατί φοβάται τις συνέπειες των πράξεών του και όχι γιατί αισθάνεται άσχημα προς εσάς.
3ο Στάδιο: Ευθύνες
Θα προσπαθεί πάντα να εκλογικεύσει το λόγο που φέρθηκε βίαια με ανυπόστατες δικαιολογίες και συνήθως κατηγορεί το θύμα, ώστε να μην αναλάβει την ευθύνη.
4ο Στάδιο: Καλή Συμπεριφορά
Φέρεται «νορμάλ», σαν να μην συμβαίνει τίποτα για να κερδίσει πάλι την εμπιστοσύνη του θύματος. Λίγες είναι οι φορές που θα παραδεχτεί το λάθος του, ζητώντας συγγνώμη, την οποία φυσικά και δεν εννοεί. Συνήθως, τότε, τα θύματα εναποθέτουν νέες ελπίδες και δίνουν ξανά ευκαιρία στη σχέση αυτή.
5ο Στάδιο: Σχέδιο κακοποίησης
Ο θύτης θα σκεφτεί λόγους να σε κατηγορήσει ξανά, με βάση διαφωνίες που είχατε στο παρελθόν και τι έχεις κάνει λάθος για να σε τιμωρήσει.
6ο Στάδιο: Παγίδα
Θα βάλει σε εφαρμογή το σχέδιο που έπλασε στο κεφάλι του με σκοπό να σε κακοποιήσει και θα το αιτιολογήσει με κάθε τρόπο για να μην τον κατηγορήσεις.
Δυστυχώς, αυτοί οι σύντροφοι δεν αγαπάνε αληθινά και δεν ενδιαφέρονται για τον άνθρωπό τους, παρά μόνο για τον ίδιο τους τον εαυτό.
Θύματα τέτοιων σχέσεων είναι άτομα και των δύο φύλων με την πλειονότητα να μετράει περισσότερα θύματα του γυναικείου πληθυσμού.
Αν αντιμετωπίζεις κακοποιητική συμπεριφορά στη σχέση σου ή στο γάμο σου, μπορείς να απευθυνθείς στις παρακάτω γραμμές:
15900 – Τηλεγωνική γραμμή SOS – ΒΙΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
1056 – Εθνική Γραμμή SOS – Το Χαμόγελο του Παιδιού
801 11 16000 – ΓΡΑΜΜΗ ΕΛΠΙΔΑΣ – Kakopoiisi.gr
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Σημάδια μιας κακοποιητικής σχέσης | Ο κύκλος της βίας, socialpolicy.gr, διαθέσιμο εδώ
- Έγκλημα στη Δάφνη: «Η αστυνομία άκουγε από το τηλέφωνο τον τσακωμό στο διπλανό σπίτι, protothema.gr, διαθέσιμο εδώ
- Επικίνδυνοι σύντροφοι, τα «Σημάδια» και η αντιμετώπισή τους – Άννα Κανδαράκη ψυχολόγος, youtube.com, διαθέσιμο εδώ
