Της Ιωάννας Γιαβρούτα,
Πριν λίγες ημέρες συμπληρώθηκαν τρία χρόνια από την τραγωδία που συντελέστηκε στις 23 Ιουλίου του 2018 στο Μάτι και που όμοιά της δεν έχει καταγραφεί στα ελληνικά χρονικά. Μέχρι τώρα θεωρείται η δεύτερη πιο φονική πυρκαγιά του 21ου αι. παγκοσμίως, σύμφωνα με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, καθώς στοίχισε τη ζωή σε 102 ανθρώπους από τις επίσημες καταγραφές και κατέστρεψε χιλιάδες στρέμματα φυσικού πλούτου. Συγκεκριμένα, περίπου 4.000 σπίτια καταστράφηκαν, η καμένη έκταση υπολογίζεται στις 12.759 στρέμματα, εκ των οποίων 6.934 σε οικιστικές περιοχές και 5.825 σε δάση.
Σε λιγότερο από 12 ώρες είχε συντελεστεί μία εθνική τραγωδία. Η φωτιά ξέσπασε το απόγευμα εκείνης της Δευτέρας στο Νταού Πεντέλης και φέρεται να προκλήθηκε από την ανευθυνότητα ενός 65χρονου άνδρα που έκαιγε ξερόκλαδα. Οι ισχυροί άνεμοι ξεπερνούσαν τα 100χλμ την ώρα. Σε μόλις μία ώρα και δέκα λεπτά η φωτιά διέσχισε την Λ. Μαραθώνος, το Νέο Βουτζά, ξέφυγε σε Κόκκινο Λιμανάκι και Μάτι και δεν άφησε τίποτα στο πέρασμά της, έφτασε ακόμη και στη θάλασσα, καίγοντας τα βρύα στα βράχια. Συγκλονιστικές ήταν οι εικόνες που έκαναν τον γύρο του κόσμου, με τους ανθρώπους στην Αργυρά Ακτή στο Μάτι να περιμένουν απελπισμένα να έρθει βοήθεια από τη θάλασσα και να πνίγονται στους καπνούς και κολυμπώντας, προσπαθώντας να διαφύγουν. Το μεγαλύτερο δράμα εκτυλίχθηκε μέσα σε ένα οικόπεδο στην οδό Δημοκρατίας, εκεί που βρέθηκαν 26 απανθρακωμένοι άνθρωποι, οι περισσότεροι από αυτούς σφιχταγκαλιασμένοι… Δεν υπάρχουν λόγια!!!
Οι μνήμες ακόμη καίνε…
Μέσα σε λίγη ώρα όλα έγιναν στάχτη. Στην προκειμένη περίπτωση, μάθαμε πως ένα φυσικό φαινόμενο -ο δυνατός αέρας- όταν συνδυαστεί με μία ανεύθυνη ανθρώπινη πράξη, όπως η καύση ξερών κλαδιών εν μέσω καλοκαιριού, μπορεί να εξελιχθεί σε ανθρώπινη τραγωδία, να προκαλέσει τραγικές συνέπειες στην ζωή την ίδια αλλά και το περιβάλλον. Να δημιουργήσει ένα φρικιαστικό αποτέλεσμα βγαλμένο από ταινία τρόμου. Κάποιοι άνθρωποι έχασαν όλη τους την οικογένεια: παιδιά, συζύγους, μάνες, πατέρες, αδερφούς, γιαγιάδες και παππούδες.
Όσοι επέζησαν προσπαθούν ακόμα να γιατρέψουν τα εγκαύματα της ψυχής τους. Οι ανθρώπινες ιστορίες είναι πολλές, άλλοι πονάνε για τους ανθρώπους που έχασαν και άλλοι παλεύουν με τις μνήμες από την πύρινη κόλαση και μετρούν ανυπολόγιστες υλικές ζημιές. Όταν τις ακούς συγκλονίζεσαι, ανατριχιάζεις αλλά και αγανακτείς με όσα θα έπρεπε να έχουν πράξει οι αρμόδιοι φορείς την κρίσιμη εκείνη στιγμή και δεν το έκαναν. Ο πόνος των ανθρώπων, όμως, και οι υλικές ζημιές που έχουν υποστεί (κάποιοι έμειναν χωρίς σπίτια) απαιτούν να αποδοθεί δικαιοσύνη και να οδηγηθούν οι ιθύνοντες στις αρχές. Αλήθεια, γεννάται εύλογα το ερώτημα γιατί υπάρχει τόση καθυστέρηση στην απόδοση ευθυνών και στην πλήρη αποκατάσταση των πυρόπληκτων από το κράτος; Τι θα γίνει με τις αγωγές που έχουν κατατεθεί για αποζημιώσεις;
Η 23η Ιουλίου είναι, επίσης, η μέρα που μάθαμε την αναλγησία, την αδιαφορία, αλλά και την αδράνεια της ελληνικής πολιτείας μπροστά στον κίνδυνο της ανθρώπινης ζωής και ότι, δυστυχώς, από τα πεπραγμένα το κράτος λειτουργεί με αυτή την κουραστική δυσκαμψία -το οξύμωρο εδώ κατόπιν «εορτής»- μόνο όταν είναι να παραγγείλει σάκους για τις σωρούς, να τελέσει κηδείες και μνημόσυνα εις μνήμην και ό,τι άλλο τελετουργικό, να παρέχει κάποια κρεβάτια για τους πυρόπληκτους και να επιστρατεύσει ιατροδικαστές για τα πορίσματα από τις νεκροψίες.
Ημέρα όχι μόνο πένθους αλλά και ντροπής για την Ελλάδα
Σοκ προκαλούν τα στοιχεία που προκύπτουν από την ποινική δικογραφία που έχει σχηματιστεί για τις πράξεις και τις παραλείψεις των αρμοδίων και η οποία βρίσκεται στα χέρια του εισαγγελέα. Σύμφωνα με αυτήν, εκείνη τη στιγμή, υπήρχαν αρκετά αεροσκάφη κατάσβεσης στο έδαφος που δε χρησιμοποιήθηκαν. «Υπήρχε παντελής έλλειψη συντονισμού μεταξύ των αρμοδίων για την διαχείριση της πρωτόγνωρης πυρκαγιάς», αναφέρει χαρακτηριστικά στο πόρισμά του ο ανακριτής κ. Μαρινέτης, έκτασης 97 σελίδων. Ταυτόχρονα, αποκαλυπτικές είναι οι απομαγνητοφωνημένες συνομιλίες που πέρασαν στα χέρια της Δικαιοσύνης, επιβεβαιώνοντας τα προαναφερθέντα. Ακολούθως, σε ρεπορτάζ του Έθνους αναφέρεται ότι: «Στις αρχές του 2019 η πυροσβεστική είχε ζητήσει από την τότε δημοτική αρχή του Μαραθώνα έναν χώρο για να θαφτούν μέλη που δεν είχαν ταυτοποιηθεί και που είχαν μείνει για μήνες στα ψυγεία στο Σχιστό».
Δυστυχώς, οι φωτιές βρίσκονται σε έξαρση στη χώρα μας και αυτό το καλοκαίρι. Ήδη Βαρυμπόμπη, Ηλεία, Εύβοια και Μεσσηνία φλέγονται. Η φωτιά στο Μάτι δεν ήταν η πρώτη πυρκαγιά με τραγικές συνέπειες για τον άνθρωπο και τη φύση ούτε η τελευταία. Μερικές φωτιές, ακόμη, που συγκλόνισαν ήταν στην Ηλεία το 2007, ο αφανισμός του Εθνικού Δρυμού στην Πάρνηθα επίσης το 2007, η φωτιά στο Γραμματικό το 2009 αλλά και στην Πεντέλη και πολλές άλλες φυσικά. Όμως, στην περίπτωση στο Μάτι το 2018, που ήταν μία πρωτόγνωρη συνθήκη, αξίζει να τονιστεί ότι σύμφωνα με στοιχεία της επιχειρησιακής μονάδας του meteo.gr: «η πυρκαγιά στο Μάτι που εντάσσεται στην Πυροθύελλα κατηγορίας 7 (η πιο επικίνδυνη), εκδηλώθηκε κάτω από ακραίες πυρο-μετεωρολογικές συνθήκες και παρουσίασε ακραία συμπεριφορά πυρός, καθιστώντας αναποτελεσματική την προσπάθεια που κατεβλήθη για τον περιορισμό και τον έλεγχό της».
Γι’ αυτό επισημαίνουν οι επιστήμονες ότι: «Περιβαλλοντικές συνθήκες παρόμοιες με αυτές που καθοδήγησαν την φονική πυρκαγιά στο Μάτι δεν θα πρέπει να αποκλειστούν στο εγγύς μέλλον, καθώς η κλιματική αλλαγή μας φέρνει αντιμέτωπους με μία νέα πραγματικότητα ακραίων δασικών πυρκαγιών, οι οποίες εύκολα μπορούν να ξεπεράσουν τις δυνατότητες καταστολής, ανεξάρτητα από την αφθονία και την τεχνολογία των διαθέσιμων μέσων δασοπυρόσβεσης».
Τέλος, πραγματικά, δεν ξέρουμε τι να ειπωθεί για τον όλεθρο που βιώνει για άλλη μία φορά η χώρα μας αυτές τις ώρες. Παρακολουθούμε σαστισμένοι να καταστρέφονται δάση, να καίγονται ζώα, περιουσίες ανθρώπων, να καίγεται η Ελλάδα μας και ολόκληρος ο κόσμος. Τα πύρινα μέτωπα πολλά και ακόμα περισσότερα τα ερωτήματα που γεννώνται για το πώς μπορούμε να προστατεύσουμε το περιβάλλον από την αναλγησία και την ανευθυνότητα μερικών. Ιδιαίτερα, αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι η Αττική εδώ και δεκαετίες δέχεται την μεγαλύτερη «πίεση» για οικιστική ανάπτυξη. λόγω της αστικοποίησης και αυτό πρέπει να μας προβληματίσει! Δεν ξέρω τι πρέπει να γίνει πια! Πόση στάχτη και πόσα αποκαΐδια να αντέξει ακόμη η γη μας; Άραγε, πόσοι έχουμε επίγνωση ότι ο πλανήτης κατακρεουργείται κάθε χρόνο και το οξυγόνο μειώνεται (ακόμη και αν φαινομενικά μοιάζει να μην επηρεάζει άμεσα κάποιους από εμάς), καθώς και των συνεπειών που αυτό έχει για την ίδια μας την ύπαρξη; Τα δάση αποτελούν τη φυσική μας ασπίδα έναντι των πλημμυρών, της διάβρωσης του εδάφους και της κλιματικής κρίσης, ενώ είναι οι πνεύμονες της Γης και του ανθρώπου. Εάν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, σε βάθος χρόνου, μπορεί να οδηγήσει στην οριστική απώλεια βλάστησης, στη διάβρωση του εδάφους και τελικά στην αύξηση των πλημμυρών και την ερημοποίηση.
