Της Χριστίνας Σονούντα,
Κάθε άνθρωπος καλείται να αντιμετωπίσει προβλήματα στην ζωή του, να διαχειριστεί τις δυσκολίες, τις αναποδιές, τις απώλειες και τις στρεσογόνες καταστάσεις. Ακόμη, καλείται να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί διαπροσωπικές δυσκολίες αλλά και επαγγελματικές. Το ίδιο ισχύει και για τους ψυχολόγους, οι οποίοι είναι και αυτοί άνθρωποι που αντιμετωπίζουν καθημερινές δυσκολίες στην ζωή τους και έρχονται αντιμέτωποι με καταστάσεις που δεν ξέρουν πως να αντιδράσουν, φτάνοντας έτσι στα όρια τους.
Μερικοί άνθρωποι έχουν μια πλασματική εικόνα για τους ψυχολόγους, έναν «μύθο» που πλανάται γύρω από αυτό το επάγγελμα και τον άνθρωπο «πίσω» από τον ψυχολόγο. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί πως άλλο η επαγγελματική ζωή και άλλο η προσωπική.
Η γενική ιδέα που πλανάται γύρω από το επάγγελμα του ψυχολόγου –χωρίς να αντιστοιχεί στην πραγματικότητα– είναι ότι οι ψυχολόγοι ξέρουν πάντα τι να κάνουν, έχουν πάντα τον έλεγχο, δεν κάνουν ποτέ λάθος, δεν έχουν αδυναμίες, έχουν όλες τις απαντήσεις έτοιμες, ξέρουν πάντα ποια είναι η σωστή απόφαση για την δεδομένη στιγμή και μπορούν να διαχειριστούν τα πάντα με μεγάλη ευκολία και απλότητα.
Έτσι, για πολλούς πρέπει οι ψυχολόγοι να είναι πάντα και σε όλα «σωστοί», καθώς όπως ισχυρίζονται: «Δεν έχουν προβλήματα». Και όταν αυτά προκύψουν, είναι για λίγο, εφόσον διαθέτουν την μαγική λύση και την αντίστοιχη γνώση για να ανταπεξέλθουν σωστά, σύντομα και αποτελεσματικά.
Όλα τα «πρέπει» και τα «δεν πρέπει» που πλανώνται γύρω από το επάγγελμα του ψυχολόγου γίνονται πηγή έξτρα πίεσης. Ακριβώς, επειδή είσαι ψυχολόγος: «Δεν έχεις ανάγκη εσύ!», δεν χρειάζεσαι υποστήριξη. Εσύ είσαι ο άνθρωπος που προσφέρει βοήθεια, όχι αυτός που δέχεται. Εσύ πρέπει πάντα να ελέγχεις τα συναισθήματα σου, τις σκέψεις σου και τις πράξεις σου. Εσύ δεν επιτρέπεται να κάνεις λάθος και να ξεφύγεις. Αν εσύ κάνεις λάθος, πως θα πείσεις τους άλλους να σε ακούσουν; Πως θα τους βοηθήσεις;
Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, αυτό δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα. Πολλές φορές δεν ξέρουν τι πρέπει να κάνουν, δεν έχουν απάντηση, και δεν βρίσκουν την «μαγική λύση» ώστε να βοηθηθούν, αντιθέτως δυσκολεύονται να τα φέρουν εις πέρας. Υπάρχουν στιγμές που λυγίζουν, που αισθάνονται κολλημένοι και αποπροσανατολισμένοι. Η ψυχολογική γνώση που διαθέτουν, δεν μοιάζει αρκετή για να τους βοηθήσει να ξεμπερδευτούν, αλλά τους μπερδεύει περισσότερο.
Δυστυχώς, κάποιες φορές όσα περισσότερα γνωρίζεις τόσο χειρότερα είναι για εσένα. Υπεραναλύεις το πρόβλημα ή την κατάσταση και αντί να εστιάζεις στην λύση, μένεις στην δυσκολία, και όπως κάθε τι στο οποίο στρέφουμε την προσοχή μας αυτό συνήθως «φουντώνει». Στο σημείο αυτό πρέπει να προστεθεί ότι ακριβώς επειδή μιλούν για τον εαυτό τους, δεν μπορούν να είναι αντικειμενικοί, καθώς υπάρχουν «τυφλά σημεία» στην αυτοπαρατήρηση.
Για τον λόγο αυτό, ο ψυχολόγος χρειάζεται να αποστασιοποιηθεί συναισθηματικά και πρακτικά, αναζητώντας την βοήθεια ενός εξωτερικού παρατηρητή που θα δει τις λεπτομέρειες που του διέφυγαν. Για αυτό ακριβώς, χρειάζονται και οι ψυχολόγοι την καθοδήγηση από επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Όπως ένας καρδιοχειρουργός, αν του παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα στην καρδιά και χρειαστεί χειρουργείο, θα απευθυνθεί σε έναν συνάδελφο του, παρομοίως και οι ψυχολόγοι έχουν την ανάγκη από την καθοδήγηση ενός συναδέλφου.
Αρκετά συχνά, όλοι μας έχουμε την ανάγκη να μοιραστούμε αυτό το οποίο βιώνουμε με κάποιον άλλον, ελπίζοντας ότι θα μας δώσει μία νέα πληροφορία, θα μας ανοίξει μία νέα «πόρτα» στη σκέψη και θα μας κάνει να δούμε τα πράγματα υπό ένα διαφορετικό πρίσμα. Άλλες φορές πάλι, έχουμε ανάγκη απλώς να μας υπενθυμίσει κάποιος την πραγματικότητα και πιο συγκεκριμένα πού βρισκόμαστε, τι έχουμε καταφέρει, ποιες είναι οι δυνατότητές μας και πώς έχουμε μάθει να διαχειριζόμαστε τις δυσκολίες. Ενίοτε, θέλουμε και κάποιος άλλος να αναγνωρίσει ότι τα καταφέρνουμε καλά και κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε με βάση τη γνώση που διαθέτουμε τη δεδομένη στιγμή.
Οι ψυχολόγοι έχουν ανάγκη πέρα από την προσωπική αποφόρτιση που χρειάζονται όλοι οι άνθρωποι και την επαγγελματική αποφόρτιση για έναν λόγο παραπάνω. Όταν ένας άνθρωπος έρχεται και σου ανοίγει την ψυχή του, καταθέτει τις σκέψεις του, τα προβλήματά του, τα άγχη του, τους προβληματισμούς του εν γένει και ταυτόχρονα όλους τους ανθρώπους που έχει εκείνος μέσα στο μυαλό του και στη ζωή του, σου αφήνει κι ένα μέρος από το «βάρος» που συνεπάγονται οι έγνοιες του.
Αυτό το βάρος κάπως οφείλει να το διαχειριστεί και να το ελευθερώσει, για να μη μείνει όλη αυτή η ενέργεια μέσα του. Αν κρατούσαν από κάθε πελάτη-θεραπευόμενο όλη την ενέργεια που αφήνει, το βάρος κάποια στιγμή θα γινόταν δυσβάσταχτο, θα εξαντλούσαν ψυχή τε και σώματι και πλέον δεν θα μπορούσαν να είναι σε θέση να βοηθήσουν ούτε τους πελάτες τους ούτε καν τον ίδιο τους τον εαυτό. Χρειάζεται, λοιπόν, μία διέξοδος. Χρειάζεται να βάζουν κι εκείνοι τα όριά τους. Να μην κουβαλάνε τις έγνοιες της δουλειάς στην προσωπική τους ζωή (ούτε και το αντίστροφο βέβαια). Να βρίσκουν τις ισορροπίες τους σε συνδυασμό με αυτό που τους αποφορτίζει και τους χαλαρώνει, για να μπορούν να επανέρχονται με φρέσκο μυαλό και ανανεωμένη διάθεση, άξιοι να σταθούν απέναντι στον κάθε άνθρωπο που τους εμπιστεύεται και ζητά τη βοήθειά τους.
Δεν είναι υπεράνθρωποι. Δεν έχουν ανεξάντλητη υπομονή. Δεν έχουν πάντα την κατάλληλη λύση για όλα. Κάνουν λάθη και μέσα από αυτά μαθαίνουν πώς θα είναι καλύτεροι την επόμενη φορά. Είναι εντάξει να ζητάνε βοήθεια, όταν την έχουν ανάγκη. Μαθαίνουν πώς να είναι σωστοί επαγγελματίες, εξισορροπώντας προσωπική κι επαγγελματική ζωή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Νατζέμυ Ρ., (2011). Αυτογνωσία. Ολιστική Αρμονία.
- Πέρρυ Φ., (2013). Πως να Διατηρήσουμε την Ψυχική μας Ισορροπία. ΠΑΤΑΚΗΣ.
- Ξενάκη Χ., (2009). Πρώτες Βοήθειες Ψυχικής Υγείας (Ένας οδηγός για τις ψυχικές διαταραχές και την αντιμετώπιση τους). ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ.
- Glasser W. & Glasser C., (2003) Η θεωρία της επιλογής στην πράξη. ΘΥΜΑΡΙ.
