Μιχάλης Παναγιωτάκης: «Από μικρό παιδί με είχε ενθουσιάσει ο κόσμος της φωτογραφίας»

Συνέντευξη στον Θάνο Παπαδογιάννη,

Η φωτογραφία αποτελεί ένα από τα λιγότερο προσιτά χόμπι στο ευρύ κοινό, ειδικά της χώρας μας. Λίγοι είναι ιδιαίτερα γνωστοί φωτογράφοι και ακόμα λιγότεροι αυτοί που προσδίδουν μια μοναδικότητα στην τέχνη τους. Ένας, ωστόσο, αυτός που ασχολείται αποκλειστικά με τη χρήση της κρυστάλλινης σφαίρας στη λήψη των φωτογραφιών του. Ο λόγος για τον Μιχάλη Παναγιωτάκη.

Ο Μιχάλης Παναγιωτάκης ή αλλιώς Project Sphere είναι καθηγητής αγγλικών και φωτογράφος, ενώ ζει και εργάζεται στο Ρέθυμνο, Κρήτης. Η φωτογραφική μηχανή είναι η προέκταση του χεριού του και η φωτογραφία αποτελεί μια προσωπική του απόλαυση. Οι μαθητές του μιλούν με τα καλύτερα λόγια για εκείνον τόσο ως δάσκαλο όσο και ως καλλιτέχνη.

Με χαρά αποδέχθηκε την πρόσκληση μας και μιλά στο OffLine Post για την επιρροή της φωτογραφίας στη ζωή του, αλλά και για την μοναδικότητα των έργων του μέσα από τη χρήση ενός «ειδικού» αντικειμένου.

• Πότε και πώς κατάλαβες ότι η φωτογραφία είναι κομμάτι της ζωής σου, το οποίο θες να εξελίξεις;

Από μικρό παιδί με είχε ενθουσιάσει ο κόσμος της φωτογραφίας. Μου άρεσε που περίμενα μια βδομάδα, για να εμφανιστεί το φιλμ με τις φωτογραφίες που είχα τραβήξει και θυμάμαι ότι ρώτησα να μάθω περισσότερα για το πώς να τραβάω φωτογραφίες, όταν, δυστυχώς, οι φωτογραφίες από την Πολυήμερη εκδρομή στο τέλος της Γ’ Λυκείου βγήκαν όλες καμένες. Ακόμα θυμάμαι την απογοήτευση που ένοιωσα τότε.

Η φωτογραφία μπήκε πιο ζεστά στη ζωή μου, όταν κατάφερα να πάρω ένα κινητό με καλή κάμερα πριν από 9 χρόνια. Με την πάροδο των χρόνων είδα ότι τραβούσα καλές φωτογραφίες με το κινητό μου και ότι είχα μια ματιά που ενδιέφερε τους άλλους. Μετά αποφάσισα να αναβαθμίσω τον εξοπλισμό μου και να πάω σε φωτογραφική μηχανή, γιατί «ζήλεψα» τις φωτογραφίες που έβλεπα στα social media και ένιωθα ότι η κάμερα του κινητού δεν με κάλυπτε πλέον.

• Εκτός από φωτογράφος είσαι και καθηγητής αγγλικών. Θα μπορούσες να πεις ότι έχεις βρει μια ισορροπία ανάμεσα σε αυτά τα δύο ή προτιμάς κάποιο περισσότερο;

Η διδασκαλία είναι η ζωή μου· μου έχει προσφέρει πάρα πολλά, αν και είναι αρκετά κουραστικό και απαιτητικό επάγγελμα. Η φωτογραφία, από την άλλη, με ξεκουράζει, αδειάζει το μυαλό μου. Φεύγω μόνος μου και επισκέπτομαι μέρη μακριά από την πόλη και τη βαβούρα της. Φυσικά και μπορεί να υπάρξει ισορροπία και νομίζω ότι, πράγματι, την έχω βρει. Δημιουργικότητα, όπως και έμπνευση υπάρχουν και στα δυο, και στη διδασκαλία και στη φωτογραφία.

• Το είδος φωτογραφίας σου είναι κάτι ξεχωριστό. Φωτογραφίζεις τον κόσμο μέσα από μια γυάλινη σφαίρα. Πώς σου ήρθε η ιδέα αυτή; Ποια ήταν η πηγή της έμπνευσής σου και θα έλεγες ότι ο συγκεκριμένος τρόπος φωτογράφισης είναι κάτι νέο για τα ελληνικά δεδομένα;

Είμαι ο πρώτος που έχει αφιερώσει ένα ολόκληρο προφίλ φωτογραφίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με φωτογραφίες μέσα από την κρυστάλλινη σφαίρα μου (Lensball). Υπάρχουν πολλοί φωτογράφοι εκεί έξω, τόσο επαγγελματίες όσο και ερασιτέχνες, που χρησιμοποιούν το ίδιο μέσο, αλλά στο βαθμό που το κάνω εγώ στην Ελλάδα, δεν υπάρχει άλλος. Η ιδέα αυτή μου ήρθε από το Instagram και από διάφορους φωτογράφους. Σκέφτηκα ότι θα ήταν ένας ιδιαίτερος τρόπος να παρουσιάσω της ομορφιές της Κρήτης μέσα από μια κρυστάλλινη σφαίρα, ανάποδα. Το ξεκίνησα και γρήγορα αγαπήθηκε από τον κόσμο.

• Θα μπορούσες να μας πεις κάποια πράγματα για τη γυάλινη αυτή σφαίρα; Τι θα μας έλεγε αυτή ή τα αντικείμενα μέσα της, αν μπορούσαν να μας μιλήσουν;

Η σφαίρα είναι καθαρός κρύσταλλος. Βγαίνει σε διαφορά μεγέθη και το καθένα έχει διαφορετική χρήση. Εγώ χρησιμοποιώ την 60 χιλιοστών, όταν φωτογραφίζω με το κινητό (που αυτό πλέον συμβαίνει πολύ σπάνια) και την 90 χιλιοστών ή την 100 χιλιοστών, όταν φωτογραφίζω με την φωτογραφική μηχανή. Αντίστοιχα, ζυγίζουν 300, 700 και 850 γραμμάρια περίπου.

Αν η σφαίρα μπορούσε να μιλήσει, πιστεύω θα σας έλεγε να την δοκιμάσετε. Να δείτε τα πράγματα λίγο πιο σφαιρικά και… ανάποδα. Ίσως λίγο διαφορετικά απ’ ό,τι είναι. Να φύγετε από την εύκολη λύση της απλής χρήσης της φωτογραφικής μηχανής στην αυτόματη ρύθμιση και αντ’ αυτού να παίξετε με την φαντασία σας!

• Έχεις κάποια «μούσα», η οποία σε εμπνέει στο να βγάζεις φωτογραφίες; Πιστεύεις ότι κάθε καλλιτέχνης έχει άτομα στη ζωή του που αναλαμβάνουν αυτόν τον ρόλο;

Ναι, έχω μούσα. Έχω πολλές μούσες, βασικά, ανάλογα με το τι θέλω να βγάλω φωτογραφία και αντλώ έμπνευση από τα πάντα. Ακούω προτάσεις και συμβουλές. Δεν φοβάμαι να παραδεχτώ ότι κάποιος έχει τραβήξει μια καλύτερη φωτογραφία από μένα και πολλές φορές προσπαθώ να «αντιγράψω». Δεν είναι κακό, πιστεύω, να βλέπεις κάτι και να προσπαθήσεις να δημιουργήσεις κάτι παρόμοιο. Η μούσα μου, η Βάσια, είναι αυτή που πολλές φορές θα μου πει να πάμε για “photo adventures” (δική της ατάκα είναι αυτή) και θα ποζάρει για μένα και τη σφαίρα, όταν θέλω να βγάλω πρόσωπα μέσα στην πόλη. Ακούω τη γνώμη της, πάντα, όμως, προσθέτω κάτι δικό μου. Άλλες ιδέες παίρνω και από συγκεκριμένους φωτογράφους που ακολουθώ.

Αυτό που λατρεύω να κάνω με τη σφαίρα είναι να βγάζω αντανακλάσεις και καθρεπτισμούς. Όποιος μπει στο προφίλ μου στο Instagram και στο Facebook (Insta: @project.sphere – Facebook: @projectsphere) θα δει αρκετές ενδιαφέρουσες φωτογραφίες νομίζω.

• Ποια φωτογραφική κάμερα χρησιμοποιείς; Τι είδους εξοπλισμό θα πρότεινες σε έναν ενδιαφερόμενο αρχάριο;

Αυτό είναι κάτι δύσκολο να το απαντήσω. Εγώ χρησιμοποιώ SONY Mirrorless A6500 με τρεις φακούς (ένα 16-50mm για φωτογραφίες τοπίου, ένα τηλεφακό 55-210mm, και ένα 50mm για πορτρέτα). Ένας αρχάριος δεν χρειάζεται να ξοδέψει πολλά χρήματα Αλλά νομίζω ότι θα πρέπει να επενδύσει πάνω από 750 ευρώ, για να έχει ένα καλό σύνολο.

Επί της παρούσης, σκέφτομαι να προσθέσω ένα άλλο φακό 24-70mm στη συλλογή μου, γιατί είναι λίγο κουραστικό να αλλάζω συνέχεια φακούς. Αυτό που θα πρότεινα σε ένα αρχάριο θα ήταν πριν αγοράσει μια φωτογραφική μηχανή να πάει σε ένα εξειδικευμένο κατάστημα, να τους πει τι τον ενδιαφέρει και να νοικιάσει μια φωτογραφική και ένα φακό για 1-2 μέρες για να δει τι του αρέσει

• Η φωτογραφία στην Ελλάδα μπορεί να στηρίξει τον βιοπορισμό ενός φωτογράφου, παρέχοντας ένα αξιόλογο εισόδημα;

Ναι, αυτό μπορεί να γίνει αλλά θα πρέπει να επενδύσει πολλά στο να γίνει γνωστός. Είναι ακριβό χόμπι η φωτογραφία, πόσο μάλλον αν θες να βιοποριστείς μέσα από αυτό. Εγώ δεν θα επέλεγα να γίνω επαγγελματίας φωτογράφος, γιατί θέλω η φωτογραφία να με ξεκουράζει. Αν προσπαθήσω να βγάλω λεφτά από το χόμπι μου, θα ακολουθήσει άγχος και δεν θα έχω χρόνο να τραβήξω φωτογραφίες για μένα. Εμένα με ξεκουράζει η φωτογραφία. Και θέλω να συνεχίσει αυτό.

• Έχεις σκεφτεί ποτέ να τυπώσεις φωτογραφίες σου σε καμβά; Γενικά, ποια είναι τα επόμενά σου βήματα στον κόσμο της φωτογραφίας;

Έχω ήδη τυπώσει και το αποτέλεσμα ήταν εκπληκτικό. Η φωτογραφία μου κοσμεί τον τοίχο ενός φίλου μου και είναι υπερήφανος που έχει κάτι μοναδικό στο σαλόνι του. Τύπωσε μια φωτογραφία με ηλιοβασίλεμα σε καμβά 1.50 μέτρο x 90 εκατοστά. Έχω, επίσης, εκτυπώσει σε ξύλο και σε πλεξιγκλάς.

Τα τελευταία 2.5 χρόνια μου έχουν γίνει πολλά αφιερώματα, τόσο στην τηλεόραση όσο και στο ίντερνετ, αλλά και σε περιοδικά και εφημερίδες. Έχω λάβει μέρος σε μια έκθεση φωτογραφίας και το επόμενο βήμα μου θα είναι να κάνω μια δική μου έκθεση φωτογραφίας με φωτογραφίες μόνο με τη σφαίρα. Έχω αρκετές ιδέες, αλλά με την παρούσα κατάσταση λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού τα πράγματα έχουν πάει λίγο πίσω.

• Τέλος, αν έπρεπε να διαλέξεις μόνο μια λέξη για να χαρακτηρίσεις τη φωτογραφία, ποια θα ήταν αυτή;

Μου βάζεις δύσκολα, Θάνο. Αν έπρεπε να διαλέξω μια λέξη μόνο, αυτή θα ήταν «χαλάρωση».

Ευχαριστούμε θερμά τον Μιχάλη Παναγιωτάκη για την παραχώρηση της συνέντευξης!