Της Στέλλας Πετρακάκη,
Άσχημα νέα ως προς της διαφύλαξη της ιδιωτικότητας και της δημοκρατίας έμελλε να αποκαλυφθούν τη Δευτέρα 26 Ιουλίου 2021, πρωτίστως στην Ουγγαρία και τη Γαλλία. Οι δημοσιογράφοι, τα δημόσια πρόσωπα, τα υψηλόβαθμα στελέχη κυβερνήσεων αλλά και οι Πρωθυπουργοί βρέθηκαν στο στόχαστρο παρακολούθησης των κινητών συσκευών τους με το λεγόμενο λογισμικό Pegasus. Έτσι, ένα ισχυρό λογισμικό ισραηλινής καταγωγής, κατασκευασμένο από την NSO Group κατάφερε να διαταράξει ξανά τα -προς το παρόν– ήρεμα νερά της Ευρώπης.
Στην περίπτωση, αρχικά, της Ουγγαρίας ο «Βικτάτορας» Πρωθυπουργός Viktor Orbán, όπως του δόθηκε το προσωνύμιο από τον κόσμο στις διαδηλώσεις της Δευτέρας, κατηγορείται για υποκλοπές συζητήσεων και παράνομη παρακολούθηση των smartphones των δημοσιογράφων, των αντιφρονούντων, των υπερασπιστών δικαιωμάτων και των κυβερνώντων προσώπων. Τηρώντας τη διαδικασία άμεσης έρευνας σε περιπτώσεις όπως η αναφερόμενη, η ειδησεογραφική σελίδα Direkt36 της Ουγγαρίας αποκαλύπτει στη δημοσιότητα παρακολουθήσεις δικηγόρων ακόμα και επιχειρηματιών. Χωρίς να χαθεί περαιτέρω χρόνος, η ουγγρική εισαγγελία διενεργεί και η ίδια την καθορισμένη έρευνα. Στον αντίποδα, η NSO αρνείται τις κατηγορίες, ισχυριζόμενη πως το λογισμικό δημιουργήθηκε για την παρακολούθηση και εξάρθρωση παράνομων ή τρομοκρατικών οργανώσεων.
Ένας ακόμη φερόμενος ως στόχος είναι και ο Πρόεδρος της Γαλλίας Emmanuel Macron. Την Πέμπτη 22 Ιουλίου 2021, σε συζήτηση με τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό Naftali Bennett, ο Γάλλος Πρόεδρος εξέφρασε τις ανησυχίες του και τις υποψίες του ότι τόσο το δικό του κινητό τηλέφωνο όσο και εκείνα του Υπουργικού Συμβουλίου του είναι πιθανό να είναι παγιδευμένα με το λογισμικό παρακολούθησης Pegasus. Για αυτό το λόγο, ο Macron αναγκάστηκε να αλλάξει συσκευή και αριθμό τηλεφώνου. Σε περαιτέρω συνομιλίες με την ισραηλινή κυβέρνηση, ο Emmanuel Macron ζητά από τον Bennett να διερευνηθεί η υπόθεση «όπως πρέπει», ύστερα από τους ισχυρισμούς περί παγίδευσης των κινητών συσκευών. Αν και οι συζητήσεις έλαβαν χώρα την Πέμπτη 22 Ιουλίου 2021, ανακοινώθηκαν λίγες ημέρες αργότερα από τα ισραηλινά ΜΜΕ, το Σάββατο 24 Ιουλίου 2021.
Ωστόσο, η NSO Group ανακοινώνει πως το γεγονός ότι το όνομα του Γάλλου Προέδρου βρίσκεται στη λίστα, δεν σημαίνει πως ήταν «υποψήφιος» προς παρακολούθηση. Στην ουσία, η ισραηλινή εταιρεία αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξή της με τα γαλλικά δεδομένα. Η NSO Group που είναι η κατασκευαστική εταιρία του λογισμικού Pegasus, ανήκει στον βρετανικό όμιλο Novalpina του Λονδίνου, ο οποίος πρόκειται να διαλυθεί μέσα στο επόμενο διάστημα. Η αιτία διάλυσής της έγκειται, ακριβώς, στο γεγονός ότι οι σχετικές αποκαλύψεις με το σκάνδαλο κατασκοπείας παγκόσμιας εμβέλειας κλονίζουν –όσο βαθύτερα προχωρούν οι έρευνες– την εικόνα του ομίλου και στόχος είναι να τεθεί ένα τέλος στις εσωτερικές διαμάχες μεταξύ διευθυντικών στελεχών.
Η Διεθνής Αμνηστία, σε συνεργασία με την Forbidden Stories μέσω της προσφοράς υλικοτεχνικής υποστήριξης, έδωσαν τη δυνατότητα σε περισσότερους από 80 δημοσιογράφους να ερευνήσουν και να συντάξουν μια λίστα που περιείχε πάνω από 50.000 ονόματα και τηλέφωνα που βρέθηκαν στο στόχαστρο του λογισμικού Pegasus. Η ιστορία του συγκεκριμένου λογισμικού δεν είναι νέο φαινόμενο. Η δράση του ξεκινάει από το 2013, έχοντας ως σκοπό τον εντοπισμό και την εξάρθρωση οργανώσεων, οι οποίες απειλούν τόσο την εσωτερική όσο και την παγκόσμια ασφάλεια, με απόρροια να διαλύονται οι πιθανόν υπάρχουσες τρομοκρατικές οργανώσεις. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα και ειδικότερα από τη στιγμή που πέρασε σε χέρια που το χρησιμοποιούν για την παρακολούθηση των αντιφρονούντων, των υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των δημοσιογράφων, των υπουργών, των προέδρων και των πρωθυπουργών απέκτησε τη φήμη του κακόβουλου λογισμικού. Αφού, ακριβώς, πέρασε σε περισσότερα χέρια από το επιτρεπόμενο όριο ελέγχου.
Επιπρόσθετα, δεν λείπουν από «το παιχνίδι» η Κύπρος και η Βουλγαρία, οι οποίες φέρονται να αγόρασαν και να προώθησαν το λογισμικό Pegasus. Ύστερα από τις ανησυχίες της Ολλανδής Ευρωβουλευτού Sophia in’ t Veld, διεξάγεται έρευνα αναφορικά με την πιθανότητα η ΕΕ να χρηματοδότησε δραστηριότητες της NSO Group σε Κύπρο ή Βουλγαρία, θέτοντας το θέμα στην Κομισιόν προς έρευνα. Τα γραφεία της NSO δεν βρίσκονται πλέον στην Κύπρο, ωστόσο η χώρα καλείται να δώσει εξηγήσεις για το θέμα της διακίνησης του λογισμικού. Δεν είναι η πρώτη φορά που η Κύπρος κατηγορείται για συνωμοσία υποκλοπών. Ήδη το 2019, ανακοινώθηκε από την Forbes ότι η εταιρεία Wispear είχε στη διάθεσή της ευαίσθητες πληροφορίες και υποκλοπές κινητών τηλεφώνων. Αυτό διαφαίνεται κυρίως από το γεγονός ότι ο ιδιοκτήτης της εταιρείας Tal Dilian διαφήμιζε στη Λάρνακα τις κατασκοπευτικές της υποδομές, ενώ υπήρχε ένα μαύρο βαν που μπορούσε να υποκλέπτει ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα από κινητές συσκευές.
Ύστερα από τόσες υποθέσεις είναι αναμενόμενο να προκύπτουν ποικίλα ερωτήματα σχετικά με το λογισμικό Pegasus. Συνιστά όντως απειλή της δημοκρατίας; Μήπως είναι ένα ακόμη σκάνδαλο με κίνδυνο τη διατάραξη της παγκόσμιας ασφάλειας; Ή αποτελεί απλώς έναν παρόμοιο κίνδυνο με εκείνον της 11ης Σεπτεμβρίου; Τα παραπάνω ερωτήματα είναι εύλογο να απαντηθούν στο βραχυπρόθεσμο μέλλον, τόσο για την αποτροπή κινήσεων που θα θέσουν μια διαφορετική τάξη πραγμάτων στην οποία «πρωταγωνιστούν» η ανασφάλεια και ο κίνδυνος, όσο και για την προστασία της ιδιωτικότητας και την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως αυτά κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Στο στόχαστρο της Κομισιόν για την υπόθεση Pegasus Κύπρος και Βουλγαρία, Το Βήμα, διαθέσιμο εδώ
- Emmanuel Macron identified in leaked Pegasus project data, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- France orders spyware investigation following Pegasus Project reports, The Washington Post, διαθέσιμο εδώ
- In Orban’s Hungary, spyware was used to monitor journalists and others who might challenge the government, The Washington Post, διαθέσιμο εδώ
- Υπόθεση Pegasus: Ο Μακρόν φέρεται να πιέζει το Ισραήλ για έρευνα, naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
- Pegasus: Έρευνα της υπόθεσης ζήτησε ο Μακρόν, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Υπόθεση Pegasus: Διαλύεται ο ισραηλινός όμιλος NSO λόγω του σκανδάλου παρακολούθησης, Pro News, διαθέσιμο εδώ
- Viktor Orbán using NSO spyware in assault on media, data suggests, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Call for Hungarian ministers to resign in wake of Pegasus revelations, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Pegasus Project: Σοκ και δέος από την «πανδημία παρακολουθήσεων», Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Υπόθεση Pegasus – Ουγγαρία: Στους δρόμους εκατοντάδες άνθρωποι κατά της παράνομης παρακολούθησης, Πρώτο Θέμα, διαθέσιμο εδώ
