Της Μαρίας Σαρρή,
Πρόσφατα (23/07/2021) ο πρόεδρος της Κύπρου μίλησε τηλεφωνικώς με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, για τις έκνομες τουρκικές ενέργειες στην Αμμόχωστο και ζήτησε την άμεση παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Σαρλ Μισέλ τον διαβεβαίωσε πως ύστερα από την έκδοση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, η Ε.Ε. θα πράξει ανάλογα. Αυτό μας δίνει την αφορμή να εμβαθύνουμε στο Κυπριακό ζήτημα και να δούμε την πορεία των δράσεων της Ε.Ε.
Σε προηγούμενο άρθρο, έχω παραθέσει τις θέσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την Τουρκία και για την συμπεριφορά της στη διεθνή σκηνή, τονίζω όμως για άλλη μια φορά πως η επίκληση που είχε γίνει για τον πλήρη σεβασμό των ψηφισμάτων 550 (1984), 789 (1992) και 1251 (1999) τα οποία αφορούν διασυνοριακούς κανονισμούς, δεν φαίνεται να έχει ληφθεί υπόψη στην ατζέντα της άλλης πλευράς.
Σε πρόσφατη επίσκεψη του στην Κύπρο, με αφορμή την μέρα μνήμης της εισβολής, ο Τούρκος πρόεδρος, Recep Tayyip Erdoğan,, ανακοίνωσε τις βλέψεις του να ανοίξει ένα μέρος στην περιοχή της Αμμοχώστου. Παρά το γεγονός ότι αυτό είναι ένα αρκετά μικρής έκτασης κομμάτι, δίνει την αφορμή στην παγκόσμια σκηνή να στραφεί εναντίον της πολιτικής ατζέντας της Τουρκίας, η οποία παραβιάζει τα αιτήματα του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών. Η Τουρκία επιθυμεί να επιστρέψουν στην περιοχή αυτή, οι πρόσφυγες που επηρεάστηκαν. Ο ΟΗΕ έχει δηλώσει ότι τα κατεχόμενα εδάφη θα πρέπει να γυρίσουν στους κατοίκους, και όχι οι κάτοικοι σε αυτά.
Οι προκλήσεις από την μεριά της Άγκυρας, κάνουν την Ευρώπη να εκπλήσσεται για άλλη μια φορά και αυτό θα το χαρακτηρίζαμε αρνητική πορεία στις διαπραγματεύσεις. Η τελευταία επιτροπή δεσμεύτηκε για ένα σχέδιο στο οποίο η γεωπολιτική θα είναι κύρια πρακτική της Ε.Ε., αλλά δε φαίνεται να πρωταγωνιστεί στις εξελίξεις, παρά παραμένει στο παρασκήνιο και αναμένει κινήσεις μεγαλύτερων δυνάμεων. Αρκετοί διεθνολόγοι προβληματίζονται με αυτήν την στάση της Ε.Ε. και αμφιβάλλουν αν το κοινό σχέδιο αμυντικής πολιτικής και δυναμικής παρουσίας στην παγκόσμια σκηνή πετυχαίνει.
Η Άγκυρα ανέκαθεν κινείται μελετημένα και φαίνεται από διπλωματικής πλευράς να τηρεί τις υποσχέσεις της στους πολίτες της, για «επεκτατικές» πολιτικές. Οφείλουμε εδώ να παρατήσουμε πως παρά την κακή οικονομική της πορεία, τονώνει την εθνική συνείδηση των κατοίκων και προβάλλεται μια κυβέρνηση ισχυρή και ειλικρινής. Η Ευρώπη από την άλλη, προσπαθώντας να προωθήσει μια φιλελεύθερη πολιτική συνεργασίας φαίνεται να έχει μείνει πίσω στον αγώνα.
Εμβαθύνοντας περισσότερο στο θέμα, οι πρακτικές της Τουρκίας και του προέδρου της, προκαλούν όχι μόνο την Κύπρο, την Ελλάδα και τα ευρωπαϊκά σύνορα, αλλά και το όνειρο του φιλελεύθερου εγχειρήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης γενικότερα. Δεν θα πρέπει η Ε.Ε. να αφήνει τέτοιες πρακτικές να αλλοιώνουν τη δυναμική της παρουσία στην παγκόσμια σκηνή, ειδικά όταν νέες δυνάμεις έρχονται στο προσκήνιο όπως η Κίνα.
Η Τουρκία για άλλη μια φορά αγνοεί το Διεθνές Δίκαιο, στρέφεται ενάντια στην ευρωπαϊκή πρόσκληση για διαπραγμάτευση και να παραβλέπει την παρότρυνση των Η.Π.Α. για μείωση των εντάσεων. Έχοντας στον νου μας την ιστορία, τέτοιες κινήσεις θα έπρεπε να τοποθετούν τους Ευρωπαίους πολίτες, εμάς, σε επαγρύπνηση και να μας ωθούν να διερευνήσουμε περισσότερο το θέμα μέσω των θεσμικών μας οργάνων.
Από την πλευρά των Η.Π.Α., ο Γερουσιαστής Robert Menendez προέβη σε δηλώσεις, οι οποίες προκαλούν ένταση στη σχέση της Αμερικής με την Τουρκία: «Με απλά λόγια, ο Erdoğan δεν είναι φίλος των Ηνωμένων Πολιτειών. Ανυπομονώ να συνεργαστώ με τον υπουργό Blinken για να διερευνήσουμε νέα μέτρα που μπορεί να λάβει η κυβέρνηση Biden για να διασφαλίσει ότι ο Πρόεδρος Erdoğan θα αντιμετωπίσει πρόσθετες συνέπειες για την παραβίαση του διεθνούς δικαίου και για την απροκάλυπτη αποφασιστικότητά του να κλέψει από τους Κύπριους τον έλεγχο της μοίρας τους. Ως Η.Π.Α. πρέπει να παραμείνουμε σταθερές στη δέσμευσή μας, να βοηθήσουμε στον τερματισμό της τραγικής διαίρεσης αυτού του νησιωτικού έθνους.».
Το έκτακτο Εθνικό Συμβούλιο στη Λευκωσία κήρυξε διπλωματικό συναγερμό: «Η κρισιμότητα των στιγμών επιβάλλει ομοψυχία και ομογνωμία. Το Εθνικό Συμβούλιο καλεί σε ενότητα στην προσπάθεια αντιμετώπισης των νέων διχοτομικών μεθοδεύσεων της Τουρκίας» ανέφερε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. Ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε., Josep Borell, με τον οποίο ήρθε σε τηλεφωνική επικοινωνία ο υπουργός εξωτερικών της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, χαρακτήρισε «απαράδεκτη» την αλλαγή καθεστώτος των Βαρωσίων, ενώ ανέφερε πως η Ε.Ε. θα παρακολουθήσει την κλειστή διαβούλευση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την Κύπρο και θα αποφασίσει για τα επόμενα βήματά της.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η Ευρώπη έχει δεσμευτεί απέναντι στους πολίτες της, μέσα σε αυτούς και τους Κύπριους, για την προώθηση κοινών αξιών, για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για την τήρηση του διεθνούς δικαίου. Ακόμη, με την ένταξή της στην Ε.Ε. το 2004, η Κύπρος αποτελεί ολόκληρη τμήμα της, παρόλο που προσχώρησε ως de facto διαιρεμένη νήσος. Αυτό υποχρεώνει ακόμα περισσότερο την ένωση να αποτρέψει την διχοτόμηση που η Άγκυρα επιθυμεί.
Το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: Πόσες προκλητικές ενέργειες θα πρέπει να «προκύψουν» ακόμη από την Τουρκία, προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλάβει δράση, ενεργή και συστηματική;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Mirbagheri, Farid (2009). Historical Dictionary of Cyprus. Scarecrow Press, p. xiv, Greek Cypriots engaged in a military campaign for enosis, union with Greece. Turkish Cypriots, in response, expressed their desire for taksim, partition of the island.
- Η ΕΕ ζητεί σεβασμό των αποφάσεων του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Κύπρος: Σε διπλωματικό συναγερμό η Λευκωσία για την Αμμόχωστο – Τι αποφάσισε το Εθνικό Συμβούλιο, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, διαθέσιμο εδώ
