Της Μαρίας Τσούκα,
Ζούσε μία κανονική ζωή. Είχε τις παρέες του. Τη σχολή του. Μία σύντροφο που τον λάτρευε και μία οικογένεια υποστηρικτική. Μέχρι που ξέσπασε η πανδημία. Για το καλό όλων, αποφάσισε να θυσιάσει τη δική του ελευθερία στο βωμό της καθολικής προστασίας των αγαπημένων του προσώπων.
Το αποτέλεσμα; Ως απόρροια της συγκεκριμένης ενέργειας επήλθε και η κοινωνική αποξένωση.
Το συγκεκριμένο περιστατικό αποτελεί μόνο μία μορφή της κοινωνικής αποξένωσης. Οι μορφές αποξένωσης ποικίλουν και διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία, τα εξωτερικά ερεθίσματα και την κοινωνική ομάδα που βρίσκεται το άτομο. Η αλλοτρίωση θεωρείται μία κατάσταση ιδιαίτερα ”basic” μετά την πανδημία, καθώς επίσης και ένα θέμα που ταλανίζει την κοινωνία μας αρκετά χρόνια. Στις σύγχρονες κοινωνίες συναντούμε διάφορα είδη αλλοτρίωσης:
α) την αλλοτρίωση της γενικής κοινωνίας
β) την αλλοτρίωση κοινωνικών ομάδων
γ) την αλλοτρίωση κοινωνικών θεσμών
Σύμφωνα με τον Έριχ Φρομ, η αλλοτρίωση ποικίλλει και διαφέρει από πολιτισμό σε πολιτισμό, τόσο στις ειδικές σφαίρες που αλλοτριώνονται, όσο και ως προς την έκταση και την ποιότητα της διαδικασίας. Η αλλοτρίωση, όπως τη συναντάμε στη σύγχρονη κοινωνία, είναι σχεδόν ολοκληρωτική. Διαποτίζει τη σχέση του ανθρώπου προς την εργασία, προς τα πράγματα που καταναλώνει, προς το κράτος, προς τους συνανθρώπους του και προς τον εαυτό του. Πώς, όμως, μπορεί να αντιμετωπιστεί; Ποιος θεωρείται πρωτοστάτης στη λύση του προβλήματος;
Για την αντιμετώπιση της αλλοτρίωσης πρέπει να αναγνωριστεί αρχικά η αιτία. Ο αλλοτριωμένος νιώθει ενοχή. Αισθάνεται ένοχος, επειδή συγχρόνως είναι και δεν είναι ο εαυτός του, δηλαδή, είναι ζωντανός και ταυτόχρονα υπόδουλος. Κάτω από αυτό το πρίσμα, χάνει την ψυχική του υγεία, αφού σύμφωνα με την ανθρωπιστική άποψη, πρέπει να φτάσουμε σε μία διαφορετική αντίληψη για την ψυχική υγεία. Το ίδιο πρόσωπο που θεωρείται υγιές στις κατηγορίες ενός αλλοτριωμένου κόσμου, δηλαδή, σύμφωνα με την ανθρωπιστική άποψη φαίνεται σαν το πιο βεβαρημένο από τη σκοπιά της κοινωνικής ανεπάρκειας.
Για την επαναφορά του ατόμου στο κοινωνικό σύνολο, υπάρχουν συγκεκριμένα βήματα που θεωρούνται αναγκαία σε όλες τις περιπτώσεις.
«Μίλα για αυτό που νιώθεις»
Αρχικά, χρειάζεται το άτομο να συζητήσει. Λένε ότι ένα θέμα μπορεί να φαντάζει κόλαφος μέσα στο μυαλό μας, αλλά μόλις το συζητάμε με κάποιον, τότε μπορεί να μας φανεί και ασήμαντο. Η συζήτηση, λοιπόν, είναι το «Α και το Ω», για να απαλλαγεί το άτομο από το άγχος που το κατακλύζει.
«Οι γονείς σου δεν είναι εχθροί»
Στις περιπτώσεις που η κοινωνική αποξένωση εμφανίζεται στην εφηβεία, σημαντική είναι η ισχυρή σχέση γονέα παιδιού. Σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι οι γονείς που είναι ευαίσθητοι απέναντι στα σήματα του παιδιού τους ως βρέφος, μπορούν να βοηθήσουν τους μελλοντικούς τους εφήβους να απαλλαγούν άμεσα από την κοινωνική αποξένωση που πιθανόν θα εμφανιστεί στην κρίσιμη περίοδο της εφηβείας.
«Πίστεψε στις δυνατότητές σου»
Σημαντικό είναι το άτομο να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα ενδυνάμωσης. Είτε αυτό πρόκειται για ένα πρόγραμμα γυμναστικής είτε για κάτι πιο χαλαρό, όπως η γιόγκα. Η απόκτηση ενός συστήματος ενδυνάμωσης μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο να αποξενώσει τη μάχη. Να κερδίσει την εσωτερική πάλη με τον εαυτό του. Άλλωστε, όπως έλεγαν και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, «νους υγιής εν σώματι υγιή».
«Η εικονική ευτυχία δεν είναι πραγματική»
Τέταρτον, προτιμότερη θεωρείται η ανάγνωση, παρά η τεχνολογία. Να διαβάζουμε βιβλία, που μας δίνουν κίνητρο και να κλείνουμε για λίγο τα κοινωνικά δίκτυα, το κινητό και την τηλεόραση. Αναγκαίο είναι να αποφεύγεται η συστηματική παρακολούθηση ιστοσελίδων ή εκπομπών που αυξάνουν τα επίπεδα άγχους. Αντιθέτως, το βιβλίο επιτρέπει στο νου να ταξιδέψει και κάνει το άτομο να δει τα πράγματα από τη θετική τους πλευρά, δίνοντας του έτσι το έναυσμα να ξεκινήσει πάλι την παλιά του ζωή σταδιακά.
«Δεν είσαι ασθενής, όταν επισκέπτεσαι έναν ψυχολόγο»
Τέλος, σημαντικό είναι να επισκεφτεί κάποιος έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Ιδίως οι άνθρωποι που έχουν προβεί σε κοινωνική αποξένωση μετά από ένα ψυχολογικό πόνο, είτε αυτός είναι και σχετίζεται με το πένθος, είτε με μια απογοήτευση, είτε με το άγχος της εργασίας, είτε με μία περίοδο εγκλεισμού λόγω πανδημίας. Είναι κοινώς γνωστό ότι η ψυχική υγεία του αλλοτριωμένου κλονίζεται και ο ίδιος δεν εκφράζει την προσωπικότητά του ως ολότητα. Αισθάνεται αδύναμος, είναι τρομοκρατημένος και γεμάτος ψυχικές αναστολές, επειδή νοιώθει ότι δεν είναι ο ίδιος το υποκείμενο και η πηγή των ίδιων του των ενεργειών ή και εμπειριών. Είναι νευρωτικός επειδή είναι αλλοτριωμένος, οπότε η ψυχολογική βοήθεια είναι αναγκαία.
Η επαναφορά στην αρχή μπορεί να είναι δύσκολη. Το ζήτημα είναι να παραμείνουμε δυνατοί και να μην εγκαταλείψουμε το παιχνίδι, ώστε αυτά τα μικρά σωματίδια, που λαμβάνονται ως άτομα, να ενωθούν ξανά για να εξασφαλιστεί η ολότητα της κοινωνίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Το φαινόμενο της αλλοτρίωσης αναφορικά με τον εκπαιδευτικό μέσα στο σχολικό σύστημα, edra.gr, Διαθέσιμο εδώ
