Της Ιωάννας Χατζηαντωνίου,
Βλέποντας την πρώτη λέξη του τίτλου κανείς θα αναρωτηθεί για ποιο παράξενο μέρος του κόσμου θα μιλήσουμε. Συνεχίζοντας, μπορεί να θεωρηθεί πως θα μιλήσουμε για κάποια εξελιγμένη περιοχή στην Σκανδιναβία, την Ελβετία ή για κάποιο «παράλληλο σύμπαν».
Κι όμως, το Σταραχοβίτσε είναι στην ευρωπαϊκή Πολωνία. Ναι στην ίδια συντηρητική Πολωνία, όπως μας παρουσιάζεται στις ειδήσεις, με τα νομοσχέδια κατά των εκτρώσεων και την «στενότατη» φιλική σχέση με την εξίσου συντηρητική Ουγγαρία. Τι διαφορετικό έχει, όμως, η πόλη αυτή;
Το Σταραχοβίτσε βρίσκεται στο Βοϊβοδάτο του Σβιετοκρίσκιε, στα κεντροανατολικά της χώρας. Μια πράσινη πόλη των 50.000+ κατοίκων, με υπέροχα πάρκα, 3 λίμνες αρκετά αραιοκατοικημένη μεν, με αρκετά νεανικό πληθυσμό δε, ο οποίος συμμετέχει ενεργά στα τεκταινόμενα του τόπου! Πώς συντονίζεται, όμως, η δράση αυτή;
Η δημαρχεία της πόλης συνεργάζεται στενά με το Συμβούλιο Νεολαίας της Πόλης, το οποίο, πέρα από τις δικές του πρωτοβουλίες και project, συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση της τοπικής πολιτικής. Όπως αντιλαμβανόμαστε, πρόκειται για μια ομάδα νέων που, με τη βοήθεια των τοπικών αρχών, ανέπτυξε την άτυπη αυτή συντονιστική ομάδα σε έναν «θεσμό» της περιοχής, με αξιώματα, ευθύνες, χαρακτηριζόμενο -πάνω απ’ όλα- από ακτιβιστικές τάσεις.
Σε δεύτερο στάδιο, το Συμβούλιο συμμετέχει και στο περιφερειακό Συμβούλιο Νεολαίας (του Βοϊβοδάτου δηλαδή) όπου τόσο οι δράσεις όσο και οι θεματολογικές κατηγορίες για τις οποίες οι νέοι εκφέρουν άποψη και ψηφίζουν επεκτείνονται. Αξιοσημείωτο είναι ότι με το δεύτερο αυτό Συμβούλιο νέων -το οποίο λειτουργεί από το 2019- έχουν ήδη περαστεί 39 αναθεωρήσεις νομοθεσιών που αφορούν άμεσα τη νεολαία, τις ανάγκες αλλά και τις επιθυμίες της για τον τόπο της.
Πέρα από τις δράσεις που σχετίζονται άμεσα με τις δημόσιες αρχές, η νεολαία συνεργάζεται και με τους τοπικούς οργανισμούς για τη διοργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, σεμιναρίων αλλά και training σε ό,τι αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, το πολιτικό σύστημα της χώρας αλλά και διάφορα soft skills, όπως οι επικοινωνιακές δεξιότητες και η διάπλαση ενός σωστού ηγετικού προτύπου.
Παράλληλα, αξίζει να υπογραμμιστεί πως ο δήμαρχος του Σταραχοβίτσε δεν ανήκει σε κάποιο από τα κόμματα που πρωτοστατούν στην πολωνική πολιτική σκηνή. Αντίθετα, με τη δημιουργία μιας δικής του «Επιτροπής» κατέβηκε στις εκλογές το 2015 και κέρδισε για πρώτη φορά. Το πιο ενδιαφέρον; Ήταν σε ηλικία 25 ετών(!)… Αδιαμφισβήτητα, αυτό αποτελεί ακόμα ένα στοιχείο που επιρρώνει την γενικότερη ενεργή στάση των νέων στα πολιτικά δρώμενα της περιοχής, χωρίς την ανάγκη να υπάρχει η συσχέτιση με κάποιο κομματικό πυρήνα! Τόσο, λοιπόν, το γραφείο του δημάρχου, όσο και η νεολαία -και δη το Συμβούλιο της- δεν έχουν πάρα έναν άμεσο στόχο στην κορυφή της ατζέντας τους: την διαρκή βελτίωση και ανάπτυξη της πόλης. Λέγεται, μάλιστα, πως ο δήμαρχος θα συμβουλεύεται το Συμβούλιο προκειμένου να ενημερωθεί για την άποψη της νεολαίας της πόλης για κάθε είδους ζητήματα, από την αλλαγή ενός χαρακτηριστικού στα σχολεία, μέχρι και τη διαμόρφωση δημοσίων χώρων, όπως το πάρκο της πόλης. Η αιτιολόγηση που δίνει ο ίδιος για αυτή του τη στάση είναι πως: «Αυτά είναι η παρακαταθήκη μας που θα «ευχαριστηθούν» στο μέλλον οι νέοι. Καλό θα ήταν, λοιπόν, να είναι όπως κρίνουν αυτοί καλύτερο!».
Το Σταραχοβίτσε, ωστόσο, δεν είναι απλά ένα παράδειγμα ενός γενικότερου πλαισίου χάραξης πολιτικών νεολαίας. Για να αντιληφθούμε καλύτερα με τι ασχολούμαστε, ας δούμε για τι ακριβώς πρόκειται.
Με μια πρώτη προσπάθεια προσδιορισμού του όρου, αντιλαμβανόμαστε γρήγορα ότι δε μπορούμε να «περιορίσουμε» σε δύο-τρείς προτάσεις έναν τέτοιο όρο, ο οποίος περιλαμβάνει πλήθος δυναμικών και χαρακτηριστικών. Ενδεικτικά, θα λάβουμε υπόψη μας τις παρακάτω εκφράσεις για να έχουμε ένα γενικότερο εννοιολογικό πλαίσιο κατά νου.
Η πολιτική νεολαίας πρόκειται για:
«Τη δέσμευση και πρακτική της Κυβέρνησης προς την εξασφάλιση καλών συνθηκών διαβίωσης και ευκαιριών για τον νεανικό πληθυσμό μιας χώρας»
«Μια στρατηγική εφηρμοσμένη από δημόσιες αρχές για να παρέχουν στη νεολαία ευκαιρίες και εμπειρίες που υποστηρίζουν την επιτυχημένη τους ενσωμάτωση στην κοινωνία και να τους επιτρέπει να είναι ενεργοί και υπεύθυνοι ως μέλη της κοινωνίας και φορείς αλλαγής», όπως εξέφρασε η Επιτροπή των Υπουργών των κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης στην πρόταση CM/Rec(2015)3.
Η Πολιτική Νεολαίας αποσκοπεί στην δημιουργία προϋποθέσεων για μάθηση, ευκαιρίες και εμπειρία που συνεπάγονται στη απόκτηση γνώσης, δεξιοτήτων και διόδου σε δικαιώματα. Πρόκειται για ένα γενικότερο σύνολο παραγόντων και χαρακτηριστικών που θα δώσουν την ευκαιρία στους νέους να είναι δημοκρατικοί δρώντες, να ενταχθούν κατάλληλα στην κοινωνία και να δρουν ενεργά εντός αυτής σε ό,τι τους αφορά. Με πιο απλά λόγια, η πολιτική νεολαίας θέλει να προετοιμάσει τους νέους για το μετέπειτα στάδιο της ζωής τους στην κοινωνία -όταν η κοινωνία πια θα είναι δικό τους μέλημα να προφυλαχθεί από κινδύνους, να διατηρηθεί «υγιής» και ευημερούσα.
Και εμείς;
Οι αρχές του Σταραχοβίτσε έχουν βρει τον τρόπο και δίνουν τη δυνατότητα στους νέους να ακουστούν και να λάβουν υπεύθυνη δράση. Εμείς γιατί όχι; Γιατί υπάρχει η αδιαφορία -πολλές φορές- από τη πλευρά των νέων, ή η λανθασμένη αντίληψη πως κάθε τι «πολιτικό» σχετίζεται με κομματικές ατζέντες; Γιατί η Ελλάδα δεν έχει προνοήσει για τη δημιουργία μιας Εθνικής Στρατηγικής, μιας εθνικά κατευθυνόμενης πολιτικής για τη νεολαία και έγκειται στην θέληση της κάθε περιφέρειας ή δήμου; Γιατί θεωρείται λανθασμένα πως όλα αυτά κοστίζουν «λεφτά που δεν έχουμε», τη στιγμή που τόσοι φορείς -ευρωπαϊκοί και μη- επιθυμούν να χορηγήσουν τέτοιες ιδέες και σχετικά προγράμματα;
Ας ενημερωθούμε και πρώτοι από όλους -θα τονίσω- εμείς οι νέοι. Ενημερωθείτε και ενημερώστε. Δράστε. Το Σταραχοβίτσε μπορεί, και -σύμφωνα με την δική μου μικρή εμπειρία- φαίνεται να τα καταφέρνει και να πετυχαίνει. Εμείς γιατί όχι;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
About youth policy, Council of Europe, coe.int, διαθέσιμο εδώ
-
Recommendation CM/Rec(2015)3 of the Committee of Ministers to member States on the access of young people from disadvantaged neighbourhoods to social rights, Council of Europe, coe.int, διαθέσιμο εδώ
- European Youth Portal, European Youth Portal, διαθέσιμο εδώ
Οι πληροφορίες σχετικά με το Σταραχοβίτσε λήφθηκαν στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού προγράμματος “Cities for YOUth” (ERASMUS+ – Key Action 2) στο οποίο συμμετέχει η γράφουσα ως μέλος της ομάδας που εκπροσωπεί το Ινστιτούτο Έρευνας και Κατάρτισης Ευρωπαϊκών Θεμάτων (Institute of Research and Training on European Affairs – IRTEA).
