Της Καλλιόπης Τσιπλαντώνη,
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε σχέδια μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου από τον τομέα των μεταφορών κατά 90% έως το 2050, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Μάλιστα, έχει υποβάλει ένα τεράστιο νομοθετικό πακέτο για τη μείωση των εν λόγω αερίων κατά τουλάχιστον 55% έως το τέλος του 2030, μια κολοσσιαία και δραστική προσπάθεια που θα μεταμορφώσει δραστικά όλους τους οικονομικούς τομείς.
Στο πλαίσιο μιας νέας νομοθεσίας, που παρουσιάστηκε την Τετάρτη, τα επιβατικά αυτοκίνητα, τα οποία είναι υπεύθυνα για το 12% περίπου των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ΕΕ (CO2) και που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα (όπως είναι η βενζίνη και το ντίζελ), θα καταργηθούν πλήρως έως το 2035. Κατά συνέπεια, όλα τα νέα αυτοκίνητα που θα ταξινομηθούν από το 2035 θα έχουν μηδενικές εκπομπές CO2. Οι Βρυξέλλες σχεδιάζουν να ανανεώσουν την υποδομή της κοινότητας, προκειμένου να τονώσουν την κυκλοφορία ηλεκτρικών οχημάτων, με νέους Κανονισμούς που διασφαλίζουν ότι όλοι οι πολίτες της ΕΕ μπορούν να επαναφορτίσουν και να ανεφοδιάσουν τα οχήματά τους οπουδήποτε εντός της Ένωσης.
Έως το τέλος του 2020 υπήρχαν μόνο 226.000 δημόσια προσβάσιμα σημεία επαναφόρτισης σε όλη την επικράτεια της ΕΕ και η αγορά επικεντρώθηκε σε μεγάλο βαθμό στις Κάτω Χώρες, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Οι Βρυξέλλες θέλουν, επίσης, να ενισχύσουν την εγχώρια παραγωγή υδρογόνου και τη χρήση του ως εναλλακτικού καυσίμου. Έτσι, ο στόχος είναι να υπάρχουν σημεία φόρτισης σε τακτά διαστήματα σε μεγάλους αυτοκινητόδρομους: κάθε 60 χιλιόμετρα για ηλεκτρικά αυτοκίνητα και κάθε 150 χιλιόμετρα για ανεφοδιασμό υδρογόνου.
Πιο συγκεκριμένα, η δέσμη των 13 σχεδίων νόμων περιλαμβάνει έναν συνοριακό φόρο για τις ρυπογόνες εισαγωγές, έναν κανονισμό για τη σταδιακή κατάργηση αυτοκινήτων ορυκτών καυσίμων, τα σχέδια για την αύξηση της πρόσληψης εναλλακτικών καυσίμων, την επέκταση του συστήματος εμπορίας εκπομπών, μια υψηλότερη τιμή άνθρακα, ένα κοινωνικό κλίμα, χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και ενός νέου στόχου για διπλασιασμό του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τα επόμενα 10 χρόνια.
Σε μια από τις αναμφισβήτητα, μεγαλύτερες, τολμηρότερες -και ίσως πιο ριψοκίνδυνες- προτάσεις που προώθησαν ποτέ οι Βρυξέλλες, η λεγόμενη πρωτοβουλία “Fit For 55”, στοχεύει στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και στην εγκαθίδρυση της ΕΕ ως την πρώτη ουδέτερη προς το κλίμα ήπειρο έως το 2050. Η εν λόγω πρόταση είναι ήδη νομικά δεσμευτική, αλλά απαιτεί ένα ολοκληρωμένο πρακτικό σχέδιο.
«Η τρέχουσα οικονομία ορυκτών καυσίμων έχει φτάσει στα όριά της. Και γνωρίζουμε ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε ένα νέο μοντέλο που θα τροφοδοτείται από την καινοτομία, που θα έχει καθαρή ενέργεια, που θα κινείται προς μια κυκλική οικονομία», δήλωσε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, παρουσιάζοντας τις προτάσεις μαζί με τον αντιπρόεδρο της Επιτροπής, Frans Timmermans, και άλλους 4 επιτρόπους.
Η παρουσίαση της 14ης Ιουλίου ξεκινά πρωτοφανείς νομοθετικές προσπάθειες, στις οποίες οι δύο συννομοθέτες της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ, θα υποβληθούν σε έντονες πιέσεις από βιομηχανικές οργανώσεις και την κοινωνία των πολιτών. Οι μακροχρόνιες συγκρούσεις μεταξύ δυτικών και ανατολικών κρατών μελών αναμένεται, επίσης, να συνεχιστούν.
Αν και αλληλοσυνδέονται, τα νομοσχέδια θα πρέπει να αξιολογούνται και να διαπραγματεύονται μεμονωμένα έως ότου και οι δύο νομοθέτες φτάσουν σε μια τελική έκδοση, μια διαδικασία που συνήθως διαρκεί περίπου δύο χρόνια, αλλά θα μπορούσε να κρατήσει και περισσότερο για πιο διχαστικά κείμενα. Δεδομένης της διεθνούς διάστασης της κλιματικής αλλαγής, το νομοθετικό πακέτο θα εξεταστεί, επίσης, από τους κύριους συμμάχους και τους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ, προκαλώντας, ενδεχομένως, τριβές με εκείνους που υστερούν στις κλιματικές φιλοδοξίες του ευρωπαϊκού μπλοκ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοχεύει στην αύξηση της τιμής του άνθρακα, που εισάγεται στην ενιαία αγορά της ΕΕ. Στην πράξη, αυτό σημαίνει την καθιέρωση ενός νέου συνοριακού φόρου. Η υψηλή τιμή για τον άνθρακα θα δημιουργήσει ένα κίνητρο, ώστε οι πολίτες να χρησιμοποιούν λιγότερο άνθρακα και να ενθαρρυνθεί η καινοτομία και η προσαρμογή. Οι επίτροποι υποστηρίζουν ότι η Ένωση υπόκειται σε πιο αυστηρούς κανόνες για το κλίμα σε σύγκριση με εκείνους των εμπορικών εταίρων τους, οι οποίοι λειτουργούν σε ένα πιο χαλαρό περιβάλλον. Αυτή η απόκλιση δημιουργεί μια κατάσταση γνωστή ως «διαρροή άνθρακα»: καθώς η Ένωση κινείται αποφασιστικά για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, άλλες χώρες εκτός ΕΕ αυξάνουν τις εκπομπές τους για να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Για να προστατεύσει την εγχώρια βιομηχανία της από τον αθέμιτο ανταγωνισμό, η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να δημιουργήσει έναν «Μηχανισμό Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα» (Carbon Border Adjustment Mechanism – CBAM), ο οποίος θα επιβάλει επιπλέον επιβάρυνση στις εισαγωγές προϊόντων υψηλής έντασης άνθρακα. Η εισφορά θα αντικατοπτρίζει τους κανόνες τιμολόγησης άνθρακα του ευρωπαϊκού μπλοκ, αναγκάζοντας τις εισαγωγές να έχουν παρόμοια τιμή σαν να είχαν παραχθεί σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ.
Μια άλλη μεγάλη μάχη θα δοθεί με τις αεροπορικές εταιρείες για τη φορολόγηση των αεροπορικών καυσίμων για πτήσεις εντός ΕΕ. Σύμφωνα με τον Κανονισμό για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων, τα αεροσκάφη και τα πλοία πρέπει να έχουν πρόσβαση σε παροχή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας σε μεγάλους λιμένες και αερολιμένες. Η πρωτοβουλία “ReFuelEU Aviation” θα αναγκάζει τους προμηθευτές καυσίμων να αναμειγνύουν αυξανόμενα επίπεδα βιώσιμων καυσίμων αεροπορίας στα καύσιμα αεριωθουμένων στους αερολιμένες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των συνθετικών καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Τουριστικοί προορισμοί, όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία και η ίδια η χώρα μας, ελπίζουν να αναιρεθεί η πρόταση, ενώ κυρίως τα ανατολικά κράτη μέλη, όπως η Πολωνία, που βασίζονται στον άνθρακα, προβλέπεται να αντισταθούν στους αυστηρότερους στόχους μείωσης των εκπομπών και θα απαιτήσουν οικονομική βοήθεια, για να αλλάξουν τους τρόπους τους.
Αξίζει να σημειωθεί πως ένας ακόμα μεγάλος φόβος είναι η επανάληψη διαδηλώσεων λαϊκίστικων κινημάτων, όπως αυτών των «κίτρινων γιλέκων» που ξέσπασαν στη Γαλλία, όταν η κυβέρνηση επέβαλε νέο φόρο καυσίμων στο όνομα της υπεράσπισης του περιβάλλοντος, λόγω της οικονομικής επιβάρυνσης των φτωχότερων νοικοκυριών από τα νέα «πράσινα» μέτρα.
Ποια είναι, όμως, η άποψη των περιβαλλοντολόγων για αυτές τις αλλαγές; Εκείνοι καταδικάζουν αυτούς τους νόμους, καθώς θεωρούν ότι δεν προχωρούν αρκετά γρήγορα, με το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος να αποκρυπτογραφεί ένα σχέδιο που ήταν «ακατάλληλο και άδικο» για την αποτελεσματική καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, πως το πέρασμα σε μια πιο οικολογική Ευρώπη, κινδυνεύει να μετατραπεί σε μια οδυνηρή δοκιμασία με ένα αβέβαιο αποτέλεσμα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- European Union proposes roadmap for slashing greenhouse gas emissions, theverge.com, διαθέσιμο εδώ
- Επίσημο: Η Ε.Ε πρότεινε την απαγόρευση πωλήσεων αυτοκινήτων με κινητήρες βενζίνης και πετρελαίου το 2035, autoblog.gr, διαθέσιμο εδώ
- ΣΟΚ: Ερχεται πλήρης απαγόρευση των κινητήρων βενζίνης-diesel στην Ευρώπη;, newsauto.gr, διαθέσιμο εδώ
- Airlines and Automakers Brace for EU’s Momentous CO2 Clampdown, bloomberg.com, διαθέσιμο εδώ
- Κλιματική αλλαγή: Οι ιστορικές προτάσεις της Κομισιόν που αλλάζουν τα πάντα σε οικονομία και περιβάλλον, Πρώτο Θέμα, διαθέσιμο εδώ
- Τέλος οι κινητήρες βενζίνης και diesel – Απο πότε ισχύει;, brief.com.cy, διαθέσιμο εδώ
- ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗ, pdm.gov.gr, διαθέσιμο εδώ - Η Ε.Ε. αποκαλύπτει σχέδιο μείωσης των εκπομπών κατά 55% έως το 2030 και «αποχαιρετισμού» των ορυκτών καυσίμων, europeanbusiness.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κλιματική αλλαγή: Η ΕΕ παρουσιάζει φιλόδοξο πακέτο καθώς ψύχει στα ορυκτά καύσιμα, bijou-social.com.cy, διαθέσιμο εδώ
