Της Θεοδώρας Μιχαλολιάκου,
Τα τελευταία χρόνια βιώνουμε αναμφίβολα μια πρωτοφανή περιβαλλοντική κρίση. Η τρύπα του όζοντος, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η εξαφάνιση της χλωρίδας και της πανίδας, ο ευτροφισμός των υδάτων και σωρεία άλλων περιβαλλοντικών προβλημάτων κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, θυμίζοντάς μας πως το οικοσύστημα δεν είναι παρά μια αλυσίδα. Αν διαρραγεί ένας κρίκος, η πλανητική ισορροπία θα διαταραχθεί, γεγονός που θα σημαδεύσει ανεξίτηλα τον ρου της ανθρώπινης ιστορίας, οδηγώντας σε πολιτισμική οπισθοδρόμηση και συνακόλουθη υποβάθμιση των όρων διαβίωσης.
Κι αυτό διότι η ίδια η ανθρώπινη ύπαρξη, όπως και το ευ ζην, συνέχονται με το θεμελιώδες δικαίωμα του ανθρώπου να διαβιεί σε ένα υγιές περιβάλλον, ικανό να διασφαλίζει την σωματική ευεξία και την ψυχική ισορροπία. Οι 2 αυτοί παράγοντες κρίνονται απαραίτητοι για τη μέθεξη του ατόμου στον κοινωνικοπολιτικό βίο, στο πλαίσιο της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητάς του, και της απόλαυσης των θεμελιωδών δικαιωμάτων του. Για τον λόγο αυτό, η επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων που κατατρύχουν τη σύγχρονη κοινωνία αποτελεί ζήτημα υψίστης σημασίας, υπογραμμίζοντας την αδήριτη ανάγκη διακυβερνητικής συνεργασίας για την εξεύρεση αποτελεσματικών λύσεων και τη χάραξη περιβαλλοντικής πολιτικής. Ωστόσο, τα κράτη συχνά ολιγωρούν τόσο σε εθνικό όσο και διεθνές επίπεδο, προτάσσοντας την οικονομική ανάπτυξη έναντι της περιβαλλοντικής προστασίας.
Ολιγωρία έχει επιδείξει και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση που, ενώ διακήρυττε την σημασία των περιβαλλοντικών αρχών -συμπεριλαμβανομένης και της αρχής της προφύλαξης η οποία συνεπάγεται με τη μη χορήγηση αδειών σε περίπτωση που οιασδήποτε φύσεως δραστηριότητα εγκυμονεί περιβαλλοντικούς κινδύνους, εν τοις πραγμάσι απέφευγε μια εκ βάθρων αναδιοργάνωση του πολιτικού της προσανατολισμού, με όρους περιβαλλοντικής ανάπτυξης, παραμένοντας προσκολλημένη σε θεωρητικές αναλύσεις.
Αυτή τη χρονιά, όμως, η Ευρωπαϊκή Ένωση μάς εκπλήσσει διαρκώς, μιας και ενδύεται όσο ποτέ τον μανδύα του εκδημοκρατισμού και της αλληλεγγύης στους χαλεπούς καιρούς της πανδημίας, δείχνοντας -αν μη τι άλλο- αποφασισμένη να εξέλθει αλώβητη από την κρίση των κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών δομών στην εποχή του COVID. Η διαπίστωση αυτή ανακύπτει σαφώς από τις εξαγγελίες των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. και των ενορχηστρωτών τους, που παρουσιάζουν ένα μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, με έμφαση στα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα.
Τη μεταρρυθμιστική πολιτική της Ευρώπης φαίνεται να εγκαινιάζει η προσπάθειά της να αναχαιτίσει τις επιπτώσεις των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα για την υλοποίηση των σκοπών του European Green Deal, ήτοι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, που κατατείνει στην εγκαθίδρυση μια κλιματικά ουδέτερης ηπείρου και στον οικονομικό και κοινωνικό μετασχηματισμό της Ένωσης. Η εν λόγω συμφωνία δίνει έμφαση στην υγεία των πολιτών και των μελλοντικών γενεών μέσω της υιοθέτησης μιας σειράς περιβαλλοντικών δράσεων.
Στον αγώνα μιας κλιματικά ουδέτερης Ευρώπης, η Ευρωπαϊκή Ένωση θέτει ως στόχο τη μείωση των καυσαερίων των αυτοκινήτων κατά 55%, έως το 2030. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο εγχείρημα που αναμένεται να αλλάξει άρδην τη σύγχρονη νοοτροπία, καθώς προαπαιτούμενο της επιτυχούς ολοκλήρωσης του εν λόγω προγράμματος αποτελεί η χρήση ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων και αντικατάσταση των βενζινοκίνητων και πετρελαιοκίνητων με αυτά. Το παράδειγμα αυτό, εξάλλου, έχουν ήδη ακολουθήσει ορισμένες Ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Νορβηγία, στην οποία η χρήση ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων είναι αρκετά διαδεδομένη. Μάλιστα, δεδομένης της ανησυχίας των πολιτών για την ανυπαρξία επαρκών σημείων φόρτισης ηλεκτροκινήτων οχημάτων στους αυτοκινητόδρομους -γεγονός που φαίνεται να τους αποθαρρύνει από την αγορά και χρήση ηλεκτροκίνητων οχημάτων-, η Ευρώπη ασκεί ήδη πιέσεις για την επαύξηση των υποδομών φόρτισης, ενώ επενδύει σε υποδομές εναλλακτικών καυσίμων.
Έτσι, έως το 2025, οι εταιρείες μπαταριών που δραστηριοποιούνται στην Ε.Ε. προβλέπεται να τροφοδοτούν περίπου 6.000.000 ηλεκτροκίνητα οχήματα. Πέραν αυτού, θεσπίζεται μια σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων, οι οποίες προβλέπουν στροφή σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αύξηση των φόρων επί των προϊόντων που εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα.
Επιπρόσθετα, η Ευρώπη εγκαινιάζει, παράλληλα, και μια νέα στρατηγική για τη βιοποικιλότητα, διά της στροφής στις φυσικές δεξαμενές οξυγόνου (τα δάση, δηλαδή) μέσω της συστηματικής και οργανωμένης προσπάθειας προστασίας τους, γεγονός που συνεπάγεται με τη δημιουργία ενός καθόλα αυστηρού πλαισίου προστασίας, καθώς και την διασφάλιση της βιώσιμης διαχείρισης των δασών. Περαιτέρω δε, η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική θα αποτελέσει αρωγός στον αγώνα της Ε.Ε. διά της έμπρακτης υποστήριξης των δασολόγων και την ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης. Παράλληλα, η Ευρώπη στρέφεται στη δενδροφύτευση, φιλοδοξώντας μέχρι το 2030 την φύτευση τουλάχιστον τριών δισεκατομμυρίων δέντρων σε όλα τα μήκη και πλάτη της Ευρώπης, με πλήρη σεβασμό επί των οικολογικών αρχών
Οι ως άνω αναφερόμενοι ενωσιακοί σκοποί είναι αδιαμφισβήτητα καινοτόμοι, καθώς η Ευρώπη επιδιώκει να αποσοβήσει τις ήδη καταστροφικές επιπτώσεις των περιβαλλοντικών προβλημάτων, αποτελώντας τη μαγιά για τη ζύμη ενός πράσινου πλανήτη. Οι στόχοι της, λοιπόν, θέτουν πολύ υψηλά τον πήχη, αποτελώντας πρόκληση για τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, τα οποία πρέπει να εγκαθιδρύσουν ένα λειτουργικό και αποτελεσματικό πλέγμα νομοθετικών ρυθμίσεων, ικανό να δεσμεύσει τα κράτη-μέλη στον αγώνα της περιβαλλοντικής ανάπτυξης και να θυμίσει σε όλους εμάς πως τον πλανήτη δεν τον κληρονομήσαμε απ’ τους προγόνους μας, παρά τον δανειστήκαμε απ’ τα παιδιά μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Delivering the European Green Deal, ec.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- EU wants to ban new fossil-fuel cars from 2035, euobserver.com, διαθέσιμο εδώ
- Only electric vehicles in the public sector by 2030, newsbook.com.mt, διαθέσιμο εδώ
- Η ΕΕ ενισχύει την επιχειρηματικότητα στην αλυσίδα εφοδιασμού μπαταριών, carselectric.gr, διαθέσιμο εδώ
