Της Μαρίας Τασάκου,
Στις περισσότερες μεγαλουπόλεις του πλανήτη ένα αγαπητό και εντυπωσιακό τουριστικό αξιοθέατο αποτελούν οι Chinatowns. Οι πιο δημοφιλείς είναι της Σιγκαπούρης, του Σαν Φρανσίσκο, του Λονδίνου, της Μελβούρνης και αρκετών πόλεων του Καναδά. To χαρακτηριστικό αυτών των πόλεων είναι η αισθητική τους. Οι περισσότερες είναι γεμάτες ζωή και προσφέρουν στους επισκέπτες νόστιμο φαγητό και φαντασμαγορικές παραστάσεις. Για αυτό τον λόγο μάλιστα, θεωρούνται κέντρα εμπορίου και επιχειρήσεων. Η ιστορία, όμως, που τις συνοδεύει κάθε άλλο παρά ευχάριστη είναι.
Ο περισσότερος κόσμος θεωρεί ότι οι Chinatowns ανά τον κόσμο έχουν την ίδια αισθητική, διότι μοιάζουν σε πραγματικές κινέζικες πόλεις, αλλά η πραγματικότητα είναι αρκετά πιο θλιβερή. Οι Κινέζοι μετανάστες γνώριζαν φυσικά ότι αυτή η αισθητική δεν αντιπροσωπεύει απαραίτητα την χώρα τους, αλλά χρησιμοποίησαν στρατηγικά την εικόνα που έχει ο υπόλοιπος κόσμος για αυτούς, ώστε να προστατευτούν, καθώς δέχονταν τεράστιο ρατσισμό και προκατάληψη για πάρα πολλά χρόνια.
Η ιστορία των Chinatowns ξεκινά στις Ηνωμένες Πολιτείες και συγκεκριμένα στο Σαν Φρανσίσκο, όπου στα μέσα του 18ου αιώνα κατέφτασε ένα μεγάλο κύμα μεταναστών από την Κίνα, αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον με καλύτερες οικονομικές ευκαιρίες. Οι μετανάστες απορροφήθηκαν σε διάφορες χειρωνακτικές εργασίες, όπως βιομηχανίες εξόρυξης χρυσού ή εργοστάσια. Επρόκειτο, δηλαδή, για φθηνό εργατικό δυναμικό. Όταν ξεκίνησε η οικονομική ύφεση το 1873 άρχισαν να κατηγορούνται ότι κλέβουν τις δουλειές των λευκών Αμερικανών και τους αποκαλούσαν συχνά με τη ρατσιστική φράση «κίτρινη απειλή» (“yellow peril”). Το αποκορύφωμα του μίσους απέναντι στους Ασιάτες συνέβη το 1882, όταν το Kογκρέσο πέρασε τον νόμο αποκλεισμού των Κινέζων (Chinese Exclusion Act), ο οποίος αποτελεί την μοναδική νομοθεσία που απαγόρεψε την μετανάστευση μίας συγκεκριμένης εθνικής ομάδας. Επιπλέον, καθιστούσε τους Κινέζους που βρίσκονταν ήδη στην Αμερική μόνιμα ξένους, αφαιρώντας τους βασικά δικαιώματα, όπως της κυριότητα μίας ιδιοκτησίας ή της κατάθεσης σε δικαστήριο. Το μίσος κατά των Κινέζων εκφραζόταν και με έντονη βία, η οποία είναι καταγεγραμμένη σε εφημερίδες τις εποχής, καθώς πολύ συχνά υπήρχαν δολοφονίες, σφαγές και λιντσαρίσματα κατά των Κινέζων.
Σε μία προσπάθεια να ξεφύγουν από το μίσος και τη βία, χιλιάδες Κινέζοι οδηγήθηκαν στο Σαν Φρανσίσκο, καθώς εκείνη την εποχή ήταν η πόλη με την μεγαλύτερη κινέζικη κοινότητα στην Αμερική. Ακόμα όμως και εκεί ήταν συγκεκριμένες οι περιοχές που επιτρεπόταν σε έναν Κινέζο να βρει κατοικία. Τελικά, η περιοχή στην οποία εγκαταστάθηκαν οι περισσότεροι Κινέζοι ονομάστηκε Chinatown. Η Chinatown ξεκίνησε να έχει μία δική της οικονομία και οι έμποροι της ξεκίνησαν να εισάγουν και να εξάγουν προϊόντα με την Κίνα. Βέβαια, η αρχιτεκτονική και η διακόσμηση των κτηρίων δεν είχε τα ανατολίτικα στοιχεία που έχουμε σήμερα στο μυαλό μας. Για τους υπόλοιπους η Chinatown θεωρούνταν ένα μυστήριο και απαγορευμένο μέρος, με τις εφημερίδες να τη χαρακτηρίζουν ως την πιο βρώμικη περιοχή της πόλης. Καθώς βρισκόταν, όμως, δίπλα στο επιχειρηματικό κέντρο συνέχισε να εξελίσσεται, να τραβάει το ενδιαφέρον πολλών ταξιδευτών και για αυτό τον λόγο θέλησαν να την μεταφέρουν μίλια μακριά, ώστε να απομονωθεί.
Στις 18 Απριλίου του 1906 ένας σεισμός ισοπέδωσε τον Σαν Φρανσίσκο και κατέστρεψε τα περισσότερα κτήρια της Chinatown, τα οποία ήταν φτιαγμένα από ξύλο. Χιλιάδες άνθρωποι έχασαν την ζωή τους χωρίς να υπάρχει ένα ακριβές νούμερο, καθώς όσοι έμεναν εκεί δεν συμπεριλήφθηκαν στον απολογισμό των θανόντων της πόλης. Εξαιτίας του σεισμού βρέθηκε η ευκαιρία να μετακινήσουν την Chinatown, με τις εφημερίδες να γράφουν ότι το μόνο θετικό από τον σεισμό ήταν η καταστροφή της. Το μοναδικό πλεονέκτημα για τους Κινέζους μετανάστες ήταν ότι η πόλη δεν ήθελε να τους χάσει εντελώς, καθώς οι επιχειρήσεις τους είχαν θετικό αντίκτυπο στην οικονομία του Σαν Φρανσίσκο.
O επιχειρηματίας Look Tin Eli και άλλοι Κινέζοι έμποροι αποφάσισαν να μετατρέψουν την Chinatown σε ένα τουριστικό αξιοθέατο και έξι εβδομάδες μετά τον σεισμό κατάφεραν να μεταπείσoυν την κυβέρνηση να μην αλλάξει την τοποθεσία που βρισκόταν. Για την ανακατασκευή της προσλήφθηκαν αρχιτέκτονες, οι οποίοι όχι μόνο δεν είχαν γνώσεις σχετικά με την κινέζικη κουλτούρα και αρχιτεκτονική, αλλά δεν είχαν ταξιδέψει καν στην Κίνα προτού ξεκινήσουν να ασχολούνται με το έργο. Έτσι, η περιοχή απέκτησε τη χαρακτηριστική αισθητική με τα καμπυλωτά γεισώματα και τις πολύχρωμες στέγες. Ουσιαστικά η διακόσμηση αυτή δεν εξυπηρετεί κανέναν σκοπό και δεν έγινε ποτέ γνωστή στο ευρύ κοινό η ιστορία που κρύβουν πίσω τους τα συγκεκριμένα κτήρια στην Κίνα.
Με τα χρόνια δημιουργήθηκαν Chinatowns σε ολόκληρο τον πλανήτη, αντιγράφοντας το μοντέλο και την αισθητική της πρώτης, η οποία βρίσκεται μέχρι και σήμερα στο κέντρο του Σαν Φρανσίσκο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- O θλιβερός λόγος που όλες οι Chinatown στον κόσμο έχουν την ίδια αισθητική, Lifo Μικροπράγματα, διαθέσιμο εδώ
- Οι 8 καλύτερες Chinatowns στον κόσμο, Travel Estate, διαθέσιμο εδώ
- Ηistory of San Francisco’s Chinatown, History, διαθέσιμο εδώ
