Της Λευτέρη Καντίνου,
Εδώ και αρκετά χρόνια η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, υπήρξε ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του συντηρητικού νομισματικού δόγματος, το οποίο υποστήριζε σταθερότητα των τιμών, με τον πληθωρισμό να παραμένει λίγο πιο κάτω του 2%. Όμως η πανδημία, αποτέλεσε σημείο καμπής για τις παγκόσμιες αγορές, προκαλώντας πίεση σε αυτές να αναθεωρήσουν τις δημοσιονομικές αλλά και νομισματικές πολιτικές τους. Στις 8/7/2021 η Ε.Κ.Τ δημοσίευσε την πρώτη αναθεώρηση της νομισματικής της πολιτικής από το 2003, με την τράπεζα να αυξάνει οριακά προς τα πάνω μεταβολή του στόχου του πληθωρισμού στο 2%, από τα «χαμηλότερα, αλλά κοντά στο 2%» που ήταν έως τώρα. Τη μεταβολή συνοδεύει, άλλωστε, η διευκρίνιση πως η τράπεζα θα επιδεικνύει ανοχή σε προσωρινές ανόδους του δείκτη πάνω από τον στόχο. Αξίζει να σημειωθεί, ότι η τελευταία φορά που η Ε.Κ.Τ αύξησε τα επιτόκια της, ήταν το 2011 κατά της ευρωπαϊκή κρίση χρέους, μια κίνηση η οποία θεωρείται από ορισμένους ευρωπαίους αξιωματούχους ως λανθασμένη.
Η αλλαγή είναι το αποτέλεσμα δημόσιας διαβούλευσης και αναθεώρησης της στρατηγικής της τράπεζας, που άρχισε τον Ιανουάριο του περασμένου έτους και ολοκληρώθηκε μετά 18 μήνες. Η νέα στρατηγική της Ε.Κ.Τ να κρατήσει έναν υψηλότερο στόχο για τον πληθωρισμό, θα της δώσει την δυνατότητα να κρατήσει τα επιτόκια σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα , αλλά θα της δώσει και μεγαλύτερη ευελιξία στον τρόπο με τον οποίο θα μπορέσει να αντιμετωπίσει ένα νέο οικονομικό πλήγμα. Σχολιάζοντας σχετικά ο επικεφαλής των οικονομολόγων της επενδυτικής Berenberg, Χόλγκερ Σμίντιγκ, επεσήμανε πως η στροφή σε στόχο 2% με ανοχή στην υπέρβασή του «σηματοδοτεί τη στροφή της τράπεζας σε ακόμη πιο χαλαρή νομισματική πολιτική».
Από εδώ και στο εξής η Ε.Κ.Τ θα έχει έναν συμμετρικό στόχο για τον πληθωρισμό, δηλαδή οποιαδήποτε απόκλιση από το 2% (είτε προς τα πάνω ή προς τα κάτω) θα θεωρείται ανεπιθύμητη. Αυτό σηματοδοτεί την στροφή της νομισματικής πολιτικής από το συντηρητικό σε ένα πιο προοδευτικό μοντέλο. Από την οικονομική κρίση του 2008, η Ε.Κ.Τ δεν καταφέρνει να φτάσει ποτέ τον στόχο της για τον πληθωρισμό, τουναντίον η Ευρωζώνη προσέγγιζε τον αποπληθωρισμό, σημάδι της υψηλής ανεργίας και της έλλειψης επενδύσεων εντός της Ε.Ε. Μια πιο επιθετική πολιτική, λοιπόν, εκ μέρους της Ε.Κ.Τ, θα οδηγήσει σε μια πιο δυνατή οικονομική ανάκαμψη μετα το τέλος της πανδημίας. Σημαντικό γεγονός αποτελεί και η ανακοίνωση της νυν προέδρου της Ε.Κ.Τ, Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία θέλει να αξιοποιήσει περισσότερο το εργαλείο της ποσοτικής χαλάρωσης, καθώς η Κεντρική Τράπεζα ήταν μία από τις τελευταίες κεντρικές τράπεζες στον κόσμο που αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν ποσοτική χαλάρωση για την τόνωση της οικονομίας, κατά την οικονομική κρίση που προκάλεσε η πανδημία.
Παρόλα αυτά, η νέα αυτή στρατηγική της Ε.Κ.Τ σε καμία περίπτωση δεν είναι τόσο επιθετική όσο αυτή της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των Η.Π.Α. Σε αντίθεση με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα, η Κεντρική Τράπεζα της Ευρωζώνης δεν θα θέσει έναν ευέλικτο στόχο πληθωρισμού, αφήνοντας τις τιμές να αυξηθούν πέρα από το κανονικό για να καλύψουν λάθη του παρελθόντος. Παράλληλα, η απόφαση της Ε.Κ.Τ να περιλαμβάνει τις τιμές των ακινήτων στην μέτρηση του επιπέδου πληθωρισμού, θα περιλαμβάνει μόνο το κόστος κτήσης των ακινήτων και όχι τις πραγματικές τους αξίες. Τέλος, η απόφαση της τράπεζας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα περιορίζεται μόνο στην αγορά συμμετοχών από επιχειρήσεις που τηρούν τους κανόνες που έχουν τεθεί από την συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, αν και η Κριστίν Λαγκάρντ υποσχέθηκε ένα πιο φιλόδοξο σχέδιο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, χαρακτηρίζοντας την ως «υπαρξιακή απειλή».
Για να πραγματοποιηθούν όμως τα παραπάνω, η Ε.Κ.Τ πρέπει να κερδίσει την στήριξη των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, προς το παρόν φαίνεται να το έχει κάνει. Η έκθεση τελείωσε 2 μήνες πριν το αναμενόμενο, σηματοδοτώντας την έλλειψη συγκρούσεων μεταξύ των μελών του συμβουλίου το οποίο αποτελείτε από τους διευθυντές των κεντρικών τραπεζών των κρατών-μελών της ευρωζώνης. Σε γενικές γραμμές, αυτή η νέα στρατηγική της νομισματικής πολιτικής της Ευρωζώνης έχει την δυνατότητα να θέσει τις βάσεις για την απεξάρτηση της Ε.Κ.Τ από τις κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης, ειδικά αυτή της Γερμανίας. Το αν αυτό θα γίνει πραγματικότητα, θα το δούμε στο μέλλον.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ECB’s new strategy is a welcome update, Financial Times. Διαθέσιμο εδώ.
- The ECB’s monetary policy strategy statement, European Central Bank. Διαθέσιμο εδώ.
- Learning from history? ECB shifts strategy to avoid premature rate rises, Financial Times. Διαθέσιμο εδώ.
- H EKT αύξησε τον στόχο του πληθωρισμού, Καθημερινή. Διαθέσιμο εδώ.
