Της Αννίτας Ελισσαίου,
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε πρόσφατα εν κινήσει τα πρώτα σχέδια για ένα καινούριο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το “Globally Connected Europe” αποσκοπεί στη σύνδεση της Ευρώπης με τον υπόλοιπο κόσμο, μέσα από μια σειρά επενδύσεων σε υποδομές και άλλες οικονομικές πρωτοβουλίες. Μέσα από το πρόγραμμα αυτό, προβλέπεται η αναβάθμιση της οικονομικής, αναπτυξιακής και εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., των θεμάτων ασφάλειας και άμυνας, και η προώθηση των ευρωπαϊκών αξιών.
Το “Globally Connected Europe” είναι η συνέχεια των Συμπερασμάτων της Επιτροπής για τη σύνδεση της Ευρώπης με την Ασία, ως μέρος της ευρωπαϊκής στρατηγικής. Η έννοια της διασύνδεσης, η οποία είναι το κύριο σημείο του νέου προγράμματος αλλά αναφέρεται και στα Συμπεράσματα, κρίνεται ως το πλέον σημαντικό χαρακτηριστικό για την οικονομική ανάπτυξη, την ανθεκτικότητα και την ασφάλεια, ενώ είναι και το «κλειδί» για την προσέγγιση της Ε.Ε. σε παγκόσμια θέματα του παρόντος, αλλά και του μέλλοντος. Η καλύτερη συνδεσιμότητα θα συνεισφέρει στη διαφοροποίηση των αλυσίδων αξίας για το παγκόσμιο εμπόριο, στην ενίσχυση της αυτονομίας και την προώθηση της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των συνεργατών της.
Το πρόγραμμα είναι ακόμα στο αρχικό του στάδιο, αλλά τα μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προετοιμάζουν τα επόμενα βήματα. Οι επενδύσεις σε κρίσιμες υποδομές στα σημεία ενδιαφέροντος της Ε.Ε. θα πραγματοποιηθούν μέσα από τη συνεργασία των κρατών-μελών, των οργάνων της Ένωσης, των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και οικονομικών ιδρυμάτων ανά την ήπειρο. Επιπλέον, σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει η σύναψη Συμφωνιών Διασύνδεσης με χώρες και περιφέρειες συγγενούς ιδεολογίας και η ενεργοποίηση των υπαρχουσών, όπως αυτές με την Ιαπωνία και την Ινδία. Τέλος, στα σχέδια της Ε.Ε. συμπεριλαμβάνονται η παρουσίαση οικονομικών προγραμμάτων για προσέλκυση επενδύσεων, η κινητοποίηση του ιδιωτικού τομέα για συμμετοχή και χρηματοδότηση των ποικίλων project, η προβολή των ευρωπαϊκών δράσεων παγκοσμίως, και η διασφάλιση της αποτελεσματικής συνεργασίας όλων των φορέων.
Η ανακοίνωση για την έγκριση των αρχικών σχεδίων έρχεται ένα μήνα περίπου μετά την παρουσίαση μιας νέας ατζέντας από τις χώρες των G7, κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής τον περασμένο Ιούνιο. Με το όνομα “Build Back Better World”, οι αρχηγοί των G7 συμφώνησαν σε ένα πλάνο για την επόμενη μέρα μετά την πανδημία του κορωνοϊού, που καλύπτει ένα ευρύ φάσμα τομέων. Υποστήριξη της επιστήμης και της παγκόσμιας προσπάθειας εμβολιασμού, σχέδια ανάκαμψης της διεθνούς οικονομίας και πιο ελεύθεροι και δίκαιοι όροι για το εμπόριο είναι τα βασικά σημεία της ατζέντας, ενώ δεν λείπουν οι ρήτρες για την προστασία του περιβάλλοντος, την ενίσχυση της τεχνολογικής εξέλιξης, την ενδυνάμωση της διεθνούς συνεργασίας και την προώθηση της δημοκρατίας, της ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το “Globally Connected Europe”, όπως φαίνεται, φιλοδοξεί να γίνει το αντίπαλο δέος του κινεζικού “Belt and Road Initiative” (BRI), της μοντέρνας εκδοχής του «Δρόμου του Μεταξιού». Το πρόγραμμα τέθηκε σε ισχύ το 2013, και από τότε έχουν γίνει μεγάλες επενδύσεις σε περίπου 70 χώρες ανά την υφήλιο. Μέσα από το BRI, η Κίνα κατάφερε να επεκτείνει και να διαδώσει την οικονομική και πολιτική της επιρροή, γεγονός που όμως προκαλεί την επιφυλακτικότητα ορισμένων. Με αξιοσημείωτη παρουσία στη Μεσόγειο μέσω των επενδύσεων και της κυριότητας λιμανιών, όπως στην περίπτωση της Ελλάδας και της Ιταλίας, αλλά και σε άλλα σημεία της Ευρώπης στα πλαίσια ποικίλων έργων, το Πεκίνο έχει μετατραπεί σε σημαντικό παράγοντα των ευρωπαϊκών θεμάτων. Σύμφωνα με τον Υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας, Heiko Maas, η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να έχει «εναλλακτικές». Οι κυριότεροι προβληματισμοί είναι η μεγέθυνση της κινεζικής επιρροής, καθώς και ο κίνδυνος από τα δάνεια που προσφέρονται για τη χρηματοδότηση έργων υποδομών, τα οποία μπορεί να αφήσουν ορισμένα φτωχότερα κράτη «υπόχρεα» στην Κίνα.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Μαυροβουνίου, το οποίο έλαβε δάνειο ύψους $1 δισεκατομμυρίου από την Κίνα, για την κατασκευή αυτοκινητοδρόμου. Όταν η εξόφληση του δανείου φάνηκε απίθανη και η οικονομία της χώρας άρχισε να κινδυνεύει, το Μαυροβούνιο στράφηκε σε δυτικές τράπεζες αλλά και στην Ε.Ε. για την διαπραγμάτευση του χρέους. Οι υποστηρικτές του “Globally Connected Europe” επιθυμούν να αποφύγουν την επανάληψη τέτοιων καταστάσεων μέσα από την απεξάρτηση των ευρωπαϊκών οικονομιών από την Κίνα, και να διασφαλίσουν επάρκεια πόρων σε περίπτωση προβλημάτων με την αλυσίδα εφοδιασμού. Τέλος, η διασύνδεση της ΕΕ με τον υπόλοιπο κόσμο μέσω των επενδύσεων στις υποδομές θα αυξήσει την πολιτική επιρροή της ευρωπαϊκής κοινότητας.
Οι εργασίες για την υλοποίηση του προγράμματος “Globally Connected Europe” αναμένεται να ξεκινήσουν σύντομα, και η επόμενη ανακοίνωση για την πρόοδο του εγχειρήματος είναι προγραμματισμένη για το τέλος του 2022. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης θα συνδράμει την Επιτροπή για το συντονισμό των κρατών-μελών, του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα αλλά και για την χάραξη της οικονομικής και θεσμικής στρατηγικής. Είναι αβέβαιο ακόμα ποιος θα είναι ο προϋπολογισμός, ή ποια περιοχή θα έχει προτεραιότητα. Αν όμως η Ε.Ε. σκοπεύει να ανταγωνιστεί αποτελεσματικά το Belt & Road Initiative της Κίνας, θα χρειαστεί πολιτική δέσμευση και ισχυρή θέληση για την επίτευξη ενός τόσο φιλόδοξου σχεδίου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- EU governments approve plans to launch global investment strategy to counter Beijing’s influence, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- A globally connected Europe: Council approves decisions, European Council, διαθέσιμο εδώ
- After G7’s pledge, EU seeks to rival China’s ‘Belt and Road’ with own infrastructure plan, Reuters, διαθέσιμο εδώ
